بنادر این استان در چهار دهه گذشته به ویژه در دوران دفاع مقدس که بنادر خوزستان در تیر رس حملات دشمن قرار داشت، نقش مهمی در تخلیه و بارگیری انواع کالا برعهده داشته و در سال های اخیر در راستای توسعه تجهیزات، محوطه سازی و پایانه کانتینری گام های بلندی برداشته است.
استان هرمزگان در جنوب ایران مشرف به تنگه هرمز از یک سو به آب های بین المللی و کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان و از سوی دیگر با استان های سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان و بوشهر همسایه است که بالاترین ظرفیت تبادل مرزی و تجاری در بین استان های کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان همه شاخه های حمل و نقل (راه زمینی، هوایی، دریایی و ریلی) را در اختیار دارد و بازرگانان می توانند از همه این ظرفیت ها برای رساندن کالا به بندرهای استان یا جابه جایی بار به سمت دیگر استان ها استفاده کنند.
** پراکنش بنادر هرمزگان
بنادر استان هرمزگان شامل 71 بندر بزرگ و کوچک است که مهمترین آنها مجتمع بندری شهید رجایی، شهید باهنر، بندرلنگه و بندرهای کوچک شامل چارک، آفتاب، کیش، شهید حقانی، پشت شهر، نخل خدا در بندرعباس، کریان، تیاب و کلاهی، سیریک و جاسک در شرق هرمزگان و شهید ذاکری و کاوه قشم است.
این بندرها که در گستره 900 کیلومتری نوار ساحلی هرمزگان و جزیره های استان ایجاد شده، نقش اصلی تبادل کالا در جنوب ایران و آب های بین المللی در منطقه خلیج فارس را برعهده دارند.
جدیدترین آمار حاکی از آن است که در 71 بندر کوچک و بزرگ هرمزگان، 156 پست اسکله برای پهلوگیری کشتی ها و شناورها وجود دارد.
همچنین از این تعداد، 11 بندر با کاربری تجاری، 15 بندر چند منظوره، 21 بندر صیادی، 10 بندر صنعتی، 7 بندر نفتی، 5 بندر متفرقه و بقیه بنادر مسافری هستند.
مجموع بندرهای استان سهمی 52 درصدی در تخلیه و بارگیری کالاهای کشور دارند و 41 درصد عملیات نفتی، 60 درصد عملیات غیرنفتی و 82 درصد جابه جایی محموله های کانتینری کل بندرهای کشور به استان هرمزگان اختصاص دارد.
**سهم چشمگیر در صنعت حمل و نقل دریایی
اکنون بیش از 30 هزار نفر از جمعیت 130 هزار نفری دریانوردان کشور در این استان فعالیت می کنند که 90 درصد آنان دارای گواهینامه هایی مطابق با استانداردهای جهانی هستند.
9 هزار شناور ثبت شده در این استان وجود دارد که از این تعداد، هفت هزار شناور در آب های داخلی و دو هزار فروند دیگر، کشتی هایی است که در آب های بین المللی تردد می کنند.
** شهید رجایی؛ بزرگترین بندر بازرگانی
مجتمع بندری شهید رجایی در 23 کیلومتری غرب بندرعباس، اکنون بزرگترین بندر کانتینری کشور و از بنادر مهم منطقه است که از آن به عنوان دروازه طلایی اقتصاد ایران یاد می شود.
این بندر 53 درصد صادرات و واردات، 70 درصد ترانزیت و تخلیه و بارگیری حدود 85 درصد کالاهای کانتینری همه بنادر کشور را پشتیبانی می کند و لقب «دروازه طلایی ایران» را به دلیل سهم بسیار بالا و قابل توجه در حمل و نقل دریایی از آن خود کرده است.
بندر شهید رجایی با ظرفیت سالانه حدود 100 میلیون تن کالا، بزرگترین و مهم ترین بندر ایران است که به تنهایی بیش از 58 درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، 43 درصد عملیات جابه جایی فرآورده های نفتی و 85 درصد از عملیات کانتینری کشور را بر عهده دارد.
بندر شهید رجایی 40 پست اسکله، افزون بر 50 محوطه خدمات کانتینری و نگهداری کالا و 170 هزار متر مربع انبار سرپوشیده با گستره دو هزار و 400 هکتار دارد.
اتصال این بندر به شبکه سراسری راه آهن و همچنین برخوداری از 58 کیلومتر شبکه ریلی داخلی، زیرساخت های مناسب این مجموعه برای بهره مندی صاحبان کالا است.
همچنین ساخت مخازن نفتی در بندر خلیج فارس با ظرفیت نگهداری یک میلیون و 800 هزار متر مکعب، زمینه فعالیت بیش از 30 شرکت در زمینه صادرات، واردات، ترانزیت و سوآپ فرآورده های نفتی را در بزرگترین بندر تجاری ایران فراهم کرده است.
ظرفیت کنونی عملیات کانتینری این بندر، چهار میلیون «تی ای یو» (TEU) - هر تی ای یو معادل یک کانتینر 20 فوت - است.
با بهره برداری کامل از تجهیزات راهبردی مرحله دو طرح توسعه که در مرحله پایانی مونتاژ و نصب است، ظرفیت بندر شهید رجایی به 6.7 میلیون TEU و با تکمیل مرحله سه، ظرفیت آن به 8.7 میلیون TEU افزایش خواهد یافت.
در دو دهه گذشته تاکنون، 88 طرح سرمایه گذاری بخش خصوصی به ارزش مجموع 26 هزار و 500 میلیارد ریال در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی اجرایی شده است.
اکنون 13 تا 15 هزار نفر در بخش های مختلف بندر شهید رجایی مشغول به فعالیت هستند که ظرفیتی بزرگ در موضوع اشتغالزایی محسوب می شود که بخش عمده و اصلی آن، شاغلان بخش خصوصی به شمار می روند.
این بندر با 18 دستگاه «گنتری کرین» (جرثقیل غول پیکر) برای تخلیه و بارگیری کانتینری و 40 پست اسکله، بزرگترین و پیشرفته ترین بندر کانتینری ایران است.
بندر شهید رجایی نه تنها برای فلات ایران و شهرها و کشورهای مستقر در این فلات از اهمیت حیاتی برخوردار است، بلکه امروز با قرارگیری در مسیر کریدور شمال - جنوب کلید دسترسی کشورهای مشترک المنافع و افغانستان به آب های آزاد نیز به حساب می آید.
هر چند در سال‌های گذشته، سرمایه گذاری چینی ها و هندی ها در بنادر گواتر پاکستان و شهید بهشتی چابهار، تردیدهایی برای نقش آفرینی بندر شهید رجایی در کریدور یاد شده و پشتیبانی کشورهای بالادست ایران ایجاد کرده، اما گمان نمی رود تا یکی دو دهه آینده از اهمیت بندر شهید رجایی در حوزه تجاری و بندری کاسته شود.
به ویژه آن که در چند سال گذشته و در دولت یازدهم و دوازدهم گام های بزرگ و ارزنده برای شتاب بخشی به روند توسعه این بندر مهم و راهبردی برداشته شده است.
اهمیت این بندر برای اقتصاد کشور تا به آن اندازه است که حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران نقش آن را در گستره اقتصاد و بازرگانی ملی مهم عنوان می کند.
یکی از مهمترین طرح های کنونی در دست اجرای بندر شهید رجایی، ساخت مرحله سه این بندر است که عملیات اجرایی آن هشتم اسفند 94 همزمان با سفر کاروان تدبیر و امید به استان هرمزگان و با فرمان رییس جمهوری کلید خورد.
بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، با تکمیل این طرح بزرگ دریایی و بندری، گام های بزرگ و مهمی برای افزایش سهم ایران در بازار تجارت جهانی و افزایش جایگاه بزرگترین بندر کانتینری ایران در میان 100 بندر برتر جهان برداشته خواهد شد.
به گفته وزیر راه و شهرسازی، با اجرای این طرح، بزرگترین کشتی های حمل کالای جهان به غیر از کشتی های نفتی می توانند در این پایانه پهلو گیری کنند و قدرت رقابتی بنادر ایران با بنادر رقیب منطقه افزایش چشمگیر و قابل ملاحظه ای خواهد یافت.
احداث و گسترش زیرساخت های مرحله سه بندر شهید رجایی در جریان نخستین سفر دکتر روحانی به هرمزگان (6 اسفند 92) در دستور کار قرار گرفت و پس از مطالعات لازم، کمتر از یک سال بعد (بهمن 93) عملیات عمرانی این طرح بزرگ بندری با حضور معاون اول رییس جمهوری آغاز شد.
در نتیجه این حرکت راهبردی، علاوه بر رونق گرفتن پیوندها و همکاری های بین المللی ایران با کشورهای غربی در دوره پسابرجام و تامین تجهیزات راهبردی اسکله های مرحله دوم، افزایش ظرفیت مهم ترین بندر کشور به شش میلیون «تی ای یو» کانیتنر افزایش یافت و در چهار سال گذشته، برای نزدیک به چهار هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد شد.
** هرمزگان قطب سفرهای دریایی
به واسطه جزیره های گوناگون مسکونی، تجاری، زیستی و نفتی در هرمزگان، سفرهای دریایی نیز حجم قابل توجهی را به خود اختصاص داده و هرمزگان به عنوان قطب سفرهای دریایی شناخته می شود.
در طول سال رفت و آمد داخلی و سفرهای دریایی خارجی از اسکله های استان از جمله بندر مسافری شهید حقانی معروف به «اسکله شهر»، پل خمیر، لافت و شهید ذاکری قشم، هرمز، چارک، آفتاب، بندرلنگه و بندر شهید باهنر انجام می شود.
استان هرمزگان با بهره مندی از بزرگترین ناوگان مسافری دریایی کشور و پیشرفته ترین پایانه های دریایی از جمله بندر شهید حقانی بندرعباس و ثبت سالانه 19میلیون نفر - سفر، سهمی 95 درصدی در جابه جایی مسافران دریایی در کشور دارد.
** لزوم حفظ موقعیت بندرهای هرمزگان
ایران که در کریدور شمال جنوب واقع شده باید از این موقعیت به بهترین نحو برای بالا بردن شاخص های اقتصاد کلان خود بهره برد، زیرا بسیاری از کشورها در جنوب و شمال و شرق و غرب ایران، بهترین مسیر برای عبور کالاهای خود را بنادر هرمزگان می دانند.
این کشورها برای صادرات کالا و واردات کالاهای مهم و حجیم باید از ظرفیت های بندری هرمزگان بهره ببرند زیرا زیرساخت های لازم در بخش بندری مثل بنادر شهید رجایی، باهنر و لنگه فراهم شده و از سوی دیگر ظرفیت بزرگ حمل و نقل ریلی اتصال به بندر هم وجود دارد که به ظرفیت ها و توانایی های بنادر این استان افزوده است.
کشورهای شمالی به ویژه آسیای میانه، در سه دهه اخیر به اهمیت بنادر هرمزگان پی برده و حتی کشورهای واقع در شرق مانند پاکستان، افغانستان و هند هم از موقعیت بندرهای واقع در این استان بهره برده اند و به همین علت علاقه مند به سرمایه گذاری در فعالیت های بندری استان هستند.
در شرایط سیاسی و اقتصادی کنونی ایران و با توجه به خروج آمریکا از برجام، استفاده از این فرصت ها و ظرفیت ها به عنوان برگ برنده ایران اهمیت بیشتری پیدا کرده و لازم است با تدابیر حداکثری دیپلماسی اقتصادی خارجی، زمینه های عملی و عینی جذب این سرمایه ها فراهم شود.
گزارش از خلیل تنیده
6048
انتهای پیام استان هرمزگان در جنوب ایران مشرف به تنگه هرمز از یک سو به آب های بین المللی و کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان و از سوی دیگر با استان های سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان و بوشهر همسایه است که بالاترین ظرفیت تبادل مرزی و تجاری در بین استان های کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان همه شاخه های حمل و نقل (راه زمینی، هوایی، دریایی و ریلی) را در اختیار دارد و بازرگانان می توانند از همه این ظرفیت ها برای رساندن کالا به بندرهای استان یا جابه جایی بار به سمت دیگر استان ها استفاده کنند.
** پراکنش بنادر هرمزگان
بنادر استان هرمزگان شامل 71 بندر بزرگ و کوچک است که مهمترین آنها مجتمع بندری شهید رجایی، شهید باهنر، بندرلنگه و بندرهای کوچک شامل چارک، آفتاب، کیش، شهید حقانی، پشت شهر، نخل خدا در بندرعباس، کریان، تیاب و کلاهی، سیریک و جاسک در شرق هرمزگان و شهید ذاکری و کاوه قشم است.
این بندرها که در گستره 900 کیلومتری نوار ساحلی هرمزگان و جزیره های استان ایجاد شده، نقش اصلی تبادل کالا در جنوب ایران و آب های بین المللی در منطقه خلیج فارس را برعهده دارند.
جدیدترین آمار حاکی از آن است که در 71 بندر کوچک و بزرگ هرمزگان، 156 پست اسکله برای پهلوگیری کشتی ها و شناورها وجود دارد.
همچنین از این تعداد، 11 بندر با کاربری تجاری، 15 بندر چند منظوره، 21 بندر صیادی، 10 بندر صنعتی، 7 بندر نفتی، 5 بندر متفرقه و بقیه بنادر مسافری هستند.
مجموع بندرهای استان سهمی 52 درصدی در تخلیه و بارگیری کالاهای کشور دارند و 41 درصد عملیات نفتی، 60 درصد عملیات غیرنفتی و 82 درصد جابه جایی محموله های کانتینری کل بندرهای کشور به استان هرمزگان اختصاص دارد.
**سهم چشمگیر در صنعت حمل و نقل دریایی
اکنون بیش از 30 هزار نفر از جمعیت 130 هزار نفری دریانوردان کشور در این استان فعالیت می کنند که 90 درصد آنان دارای گواهینامه هایی مطابق با استانداردهای جهانی هستند.
9 هزار شناور ثبت شده در این استان وجود دارد که از این تعداد، هفت هزار شناور در آب های داخلی و دو هزار فروند دیگر، کشتی هایی است که در آب های بین المللی تردد می کنند.
** شهید رجایی؛ بزرگترین بندر بازرگانی
مجتمع بندری شهید رجایی در 23 کیلومتری غرب بندرعباس، اکنون بزرگترین بندر کانتینری کشور و از بنادر مهم منطقه است که از آن به عنوان دروازه طلایی اقتصاد ایران یاد می شود.
این بندر 53 درصد صادرات و واردات، 70 درصد ترانزیت و تخلیه و بارگیری حدود 85 درصد کالاهای کانتینری همه بنادر کشور را پشتیبانی می کند و لقب «دروازه طلایی ایران» را به دلیل سهم بسیار بالا و قابل توجه در حمل و نقل دریایی از آن خود کرده است.
بندر شهید رجایی با ظرفیت سالانه حدود 100 میلیون تن کالا، بزرگترین و مهم ترین بندر ایران است که به تنهایی بیش از 58 درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، 43 درصد عملیات جابه جایی فرآورده های نفتی و 85 درصد از عملیات کانتینری کشور را بر عهده دارد.
بندر شهید رجایی 40 پست اسکله، افزون بر 50 محوطه خدمات کانتینری و نگهداری کالا و 170 هزار متر مربع انبار سرپوشیده با گستره دو هزار و 400 هکتار دارد.
اتصال این بندر به شبکه سراسری راه آهن و همچنین برخوداری از 58 کیلومتر شبکه ریلی داخلی، زیرساخت های مناسب این مجموعه برای بهره مندی صاحبان کالا است.
همچنین ساخت مخازن نفتی در بندر خلیج فارس با ظرفیت نگهداری یک میلیون و 800 هزار متر مکعب، زمینه فعالیت بیش از 30 شرکت در زمینه صادرات، واردات، ترانزیت و سوآپ فرآورده های نفتی را در بزرگترین بندر تجاری ایران فراهم کرده است.
ظرفیت کنونی عملیات کانتینری این بندر، چهار میلیون «تی ای یو» (TEU) - هر تی ای یو معادل یک کانتینر 20 فوت - است.
با بهره برداری کامل از تجهیزات راهبردی مرحله دو طرح توسعه که در مرحله پایانی مونتاژ و نصب است، ظرفیت بندر شهید رجایی به 6.7 میلیون TEU و با تکمیل مرحله سه، ظرفیت آن به 8.7 میلیون TEU افزایش خواهد یافت.
در دو دهه گذشته تاکنون، 88 طرح سرمایه گذاری بخش خصوصی به ارزش مجموع 26 هزار و 500 میلیارد ریال در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی اجرایی شده است.
اکنون 13 تا 15 هزار نفر در بخش های مختلف بندر شهید رجایی مشغول به فعالیت هستند که ظرفیتی بزرگ در موضوع اشتغالزایی محسوب می شود که بخش عمده و اصلی آن، شاغلان بخش خصوصی به شمار می روند.
این بندر با 18 دستگاه «گنتری کرین» (جرثقیل غول پیکر) برای تخلیه و بارگیری کانتینری و 40 پست اسکله، بزرگترین و پیشرفته ترین بندر کانتینری ایران است.
بندر شهید رجایی نه تنها برای فلات ایران و شهرها و کشورهای مستقر در این فلات از اهمیت حیاتی برخوردار است، بلکه امروز با قرارگیری در مسیر کریدور شمال - جنوب کلید دسترسی کشورهای مشترک المنافع و افغانستان به آب های آزاد نیز به حساب می آید.
هر چند در سال‌های گذشته، سرمایه گذاری چینی ها و هندی ها در بنادر گواتر پاکستان و شهید بهشتی چابهار، تردیدهایی برای نقش آفرینی بندر شهید رجایی در کریدور یاد شده و پشتیبانی کشورهای بالادست ایران ایجاد کرده، اما گمان نمی رود تا یکی دو دهه آینده از اهمیت بندر شهید رجایی در حوزه تجاری و بندری کاسته شود.
به ویژه آن که در چند سال گذشته و در دولت یازدهم و دوازدهم گام های بزرگ و ارزنده برای شتاب بخشی به روند توسعه این بندر مهم و راهبردی برداشته شده است.
اهمیت این بندر برای اقتصاد کشور تا به آن اندازه است که حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران نقش آن را در گستره اقتصاد و بازرگانی ملی مهم عنوان می کند.
یکی از مهمترین طرح های کنونی در دست اجرای بندر شهید رجایی، ساخت مرحله سه این بندر است که عملیات اجرایی آن هشتم اسفند 94 همزمان با سفر کاروان تدبیر و امید به استان هرمزگان و با فرمان رییس جمهوری کلید خورد.
بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، با تکمیل این طرح بزرگ دریایی و بندری، گام های بزرگ و مهمی برای افزایش سهم ایران در بازار تجارت جهانی و افزایش جایگاه بزرگترین بندر کانتینری ایران در میان 100 بندر برتر جهان برداشته خواهد شد.
به گفته وزیر راه و شهرسازی، با اجرای این طرح، بزرگترین کشتی های حمل کالای جهان به غیر از کشتی های نفتی می توانند در این پایانه پهلو گیری کنند و قدرت رقابتی بنادر ایران با بنادر رقیب منطقه افزایش چشمگیر و قابل ملاحظه ای خواهد یافت.
احداث و گسترش زیرساخت های مرحله سه بندر شهید رجایی در جریان نخستین سفر دکتر روحانی به هرمزگان (6 اسفند 92) در دستور کار قرار گرفت و پس از مطالعات لازم، کمتر از یک سال بعد (بهمن 93) عملیات عمرانی این طرح بزرگ بندری با حضور معاون اول رییس جمهوری آغاز شد.
در نتیجه این حرکت راهبردی، علاوه بر رونق گرفتن پیوندها و همکاری های بین المللی ایران با کشورهای غربی در دوره پسابرجام و تامین تجهیزات راهبردی اسکله های مرحله دوم، افزایش ظرفیت مهم ترین بندر کشور به شش میلیون «تی ای یو» کانیتنر افزایش یافت و در چهار سال گذشته، برای نزدیک به چهار هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد شد.
** هرمزگان قطب سفرهای دریایی
به واسطه جزیره های گوناگون مسکونی، تجاری، زیستی و نفتی در هرمزگان، سفرهای دریایی نیز حجم قابل توجهی را به خود اختصاص داده و هرمزگان به عنوان قطب سفرهای دریایی شناخته می شود.
در طول سال رفت و آمد داخلی و سفرهای دریایی خارجی از اسکله های استان از جمله بندر مسافری شهید حقانی معروف به «اسکله شهر»، پل خمیر، لافت و شهید ذاکری قشم، هرمز، چارک، آفتاب، بندرلنگه و بندر شهید باهنر انجام می شود.
استان هرمزگان با بهره مندی از بزرگترین ناوگان مسافری دریایی کشور و پیشرفته ترین پایانه های دریایی از جمله بندر شهید حقانی بندرعباس و ثبت سالانه 19میلیون نفر - سفر، سهمی 95 درصدی در جابه جایی مسافران دریایی در کشور دارد.
** لزوم حفظ موقعیت بندرهای هرمزگان
ایران که در کریدور شمال جنوب واقع شده باید از این موقعیت به بهترین نحو برای بالا بردن شاخص های اقتصاد کلان خود بهره برد، زیرا بسیاری از کشورها در جنوب و شمال و شرق و غرب ایران، بهترین مسیر برای عبور کالاهای خود را بنادر هرمزگان می دانند.
این کشورها برای صادرات کالا و واردات کالاهای مهم و حجیم باید از ظرفیت های بندری هرمزگان بهره ببرند زیرا زیرساخت های لازم در بخش بندری مثل بنادر شهید رجایی، باهنر و لنگه فراهم شده و از سوی دیگر ظرفیت بزرگ حمل و نقل ریلی اتصال به بندر هم وجود دارد که به ظرفیت ها و توانایی های بنادر این استان افزوده است.
کشورهای شمالی به ویژه آسیای میانه، در سه دهه اخیر به اهمیت بنادر هرمزگان پی برده و حتی کشورهای واقع در شرق مانند پاکستان، افغانستان و هند هم از موقعیت بندرهای واقع در این استان بهره برده اند و به همین علت علاقه مند به سرمایه گذاری در فعالیت های بندری استان هستند.
در شرایط سیاسی و اقتصادی کنونی ایران و با توجه به خروج آمریکا از برجام، استفاده از این فرصت ها و ظرفیت ها به عنوان برگ برنده ایران اهمیت بیشتری پیدا کرده و لازم است با تدابیر حداکثری دیپلماسی اقتصادی خارجی، زمینه های عملی و عینی جذب این سرمایه ها فراهم شود.
گزارش از خلیل تنیده
6048
کپی شد
