کرکره "فرهنگ" همچنان پایین است!

«همه اش زیر سر او بود، او بود که در آن کنج، آرام و خاموش نشسته بود و ته دلش به ما، به تمام بچه ها میخندید، نه خندهای از سر شیطنت، خنده ای از سر ذوق آوردن و زندگی بخشیدن، او به تمام جان‌های خسته ما زندگی بخشید، او آن کنار، کنار گاراژ ایران پیما، کنار کتابفروشی فردوسی، هر هفته، وقت و بی وقت، منتظر ما و چشم به راه ما، خاطرات و سرگشتیهایمان و همه و همه چیز از او شروع شد ... . »

آنچه خواندید، خاطرات جمشید آهنگرانی، کارگردان و طراح صحنه سینما به نقل از کتاب "سینما دنیای اراک" نوشته "یوسف نیکفام" است. آهنگرانی فعالیت هنری خود را از سینمای آزاد اراک آغاز کرده بود و روزگاری ساعت های زیادی را برای تماشای فیلم مورد علاقه اش پشت درهای "سینما دنیا"ی اراک منتظر می ماند. سینمایی که سالهاست با عنوان "سینما فرهنگ " جزئی از زیرساخت های عرصه فرهنگ و اجتماع شهر اراک است.

به گزارش ایسنا، منطقه مرکزی، حدود 59 سال از زمان تأسیس سینما "دنیا" اراک می گذرد. سینمایی که در آن زمان پس از سینما "آریان" و سینما "موسیو" سومین سینمای اراک محسوب می شد و در کنار سالن "دیاموند" به سینمادوستان اراک خدمات ارائه می داد. سالن دیاموند محلی برای نمایش فیلم های خارجی ای بود که در آن زمان در سینماهای جهان معیار و معتبر بودند؛ هر چند عمرش زیاد طولانی نبود و پس از مدتی به فروشگاه تبدیل شد. سالن دنیا نیز فضای مناسبی را برای علاقمندان به فیلم های فارسی فراهم می کرد و در واقع نقطه عطفی را در تاریخ این سینما رقم زده بود. این سالن علیرغم همه مشکلاتی که در آن زمان با آن مواجه بود، توانست سرپا بماند و با تغییر نامش به سینما فرهنگ، علاقمندان زیادی را به سمت خود بکشاند. سینمایی که تا حدود یک ماه پیش علیرغم تمام کم و کاستی هایش فعالیت می کرد و بخشی از بار فرهنگی جامعه کنونی اراک را به دوش می کشید.

احتمالا طی چند هفته اخیر خبر تعطیلی این سینما به دستور مقامات قضایی به گوشتان خورده است. دستوری که برخی آن را ناشی از عدم رعایت مسائل بهداشتی و فقدان ایمنی لازم در برابر حریق احتمالی عنوان می کنند و برخی از شایعاتی مبنی بر تبدیل این فضای فرهنگی به یک مجتمع تجاری خبر می دهند. این اخبار و شایعات، درست یا غلط، در فضای محدود فرهنگ و هنر اراک نگرانی هایی را ایجاد کرده و آلارم هایی از محدودتر شدن این فضا می دهد، آنهم در زمانی که سیاست های کلان کشوری بر توسعه زیرساخت های اجتماعی و فرهنگی تاکید می کنند.

تعطیلی این سینما خاطر سینمادوستان و اهالی فرهنگ اراک را مکدر کرده است؛ هرچند عده ای هم هستند که از تبدیل این سینما به یک مجتمع تجاری چندان بدشان نمی آید و درصدد این هستند تا از این آب گل آلود حسابی ماهی بگیرند و پولی به جیب بزنند.

بی شک سرنوشت سینما فرهنگ اراک این روزها یه یکی از اصلی ترین سوالات فرهنگ دوستان و عاشقان سینما تبدیل شده و در این راستا، خواندن این گزارش خالی از لطف نخواهد بود.

مالکان اراده لازم را برای راه اندازی مجدد سینما ندارند/اجازه تغییر کاربری نمی دهیم

مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان مرکزی، فقدان اراده کافی در مالکان این سینما برای راه اندازی مجدد این فضای فرهنگی و همچنین عدم اقامت ورثه در داخل کشور را از اصلی ترین دلایل عدم فعالیت مجدد این سینما می داند و به ایسنا می گوید: در حال حاضر به علت شکایاتی که از این مجموعه به علت نبود امکانات بهداشتی مناسب صورت گرفته است، راه اندازی مجدد این سینما منع قانونی دارد و به دستور مرکز بهداشت استان فعالیت این سینما متوقف شده است.

به گفته وی، اداره کل فرهنگ و ارشاد استان با همکاری دستگاه های ذیربط و مجموعه استانداری مرکزی در نظر دارند به منظور راه اندازی موقت این سینما و فعال کردن دائمی آن تصمیماتی بگیرند و اقداماتی را برای توسعه این فضای فرهنگی در دستور کار خود قرار دهند.

حجت الاسلام عباس دانشی در ادامه تاکید می کند: بنابر قوانینی که درخصوص حمایت از فضاهای فرهنگی از جمله سینماها از سوی قانون گذار وضع شده است، مراکز سینمایی با حفظ کاربری سینمایی خود اجازه دارند تعداد مشخصی از مراکز تجاری را جهت تأمین درآمدهای اقتصادی، در مجموعه خود راه اندازی کنند؛ اما بر اساس قانون قطعا تغییر کاربری کلی این فضاها ممنوع است و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز به عنوان حامی منافع شهروندان، به هیچ عنوان اجازه تغییر کاربری این سینما را نخواهد داد.

وی حمایت های بلاعوض اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان را منوط به بهسازی و تأمین تجهیزات سینمایی و فنی لازم این مجموعه می داند و ادامه می دهد: شهرداری باید به این موضوع ورود پیدا کند و در صورتی که این کار را انجام ندهند، مطمئنا برنامه های بلندمدت این اداره کل برای بهسازی و ساخت سالن های سینمایی جدید این مجموعه به نتیجه نخواهد رسید. زمان راه اندازی مجدد این سینما هنوز مشخص نیست و ما تلاش داریم با اتخاذ تصمیمات لازم در این زمینه، این سینما را مجددا به عرصه فرهنگ شهر بازگردانیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان مرکزی، پاسخگویی به مطالبات فرهنگی را مستلزم احداث سالن های سینمایی جدیدی در استان عنوان می کند و می گوید: این اداره کل، حمایت همه جانبه خود از تمامی سرمایه گذاران را به منظور تجهیز سالن های سینمایی کوچک اعلام می کند و امیدواریم سرمایه گذاران نیز به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.

به گزارش ایسنا، علی حیدر شاه حسینی در کتاب "تاریخچه سینما در اراک" می نویسد: این سینما قبل از شروع رسمی فعالیت های خود، قرار بوده است به نمایندگی شرکت اتومبیل فولکس واگن آلمان تبدیل شود؛ اما به گفته برادران سیفی – موسسان سینما دنیا – مهندسی در اداره قند و شکر اراک به آنان پیشنهاد می دهد که این مکان را به سینما تبدیل کنند". تصمیمی که اگر موسسان این سینما، آینده ای که در انتظار آنست را می دانستند، شاید هرگز جامه عمل به آن نمی پوشاندند.

شاه حسینی در بخش دیگری از نوشته های خود با اشاره به معضلاتی همچون کاهش استقبال مردم از سینما و کاهش فروش فیلم ها و همینطور فرسودگی ساختمان سینما که بیش از 50 سال از عمر آن می گذرد و نیاز آن به بازسازی اساسی، به نقل از مسئولان سینما فرهنگ اینچنین می آورد "اگر شرایط به همین منوال ادامه یابد، باید به ناچار این سینما تعطیل شده و کارکنان آن که برخی از قدیمی ترین دست اندرکاران این حرفه هستند، به شغل های دیگری روی آورند» شرایطی که شاید هیچ کسی تصورش را هم نمی کرد آنقدر بغرنج شود که روزی شاهد باشیم از سینمایی که در یک روز بیش از 2500 بلیت را به فروش رسانده و در این زمینه رکوردشکنی کرده بود، جز یک ساختمان قدیمی چیز دیگری باقی نماند. تعطیلی این روزهای سینما فرهنگ اراک، نتیجه بی توجهی به زنگ خطریست که سالها پیش به صدا در آمده بود؛ هشداری که نه تنها برای رفع مشکلات و بهسازی این سینما کارساز نبود، بلکه باعث شد مسئولین استانی و مالکان سینما، این فضای فرهنگی را بیش از هر زمان دیگری به حال خودش رها کنند و به قول معروف "کک‌شان هم از این موضوع نگزد".

مرور خاطرات اکران مردمی فیلم "جاده قدیم" به کارگردانی منیژه حکمت در مهر ماه سال گذشته نیز نشانگر نارضایتی مردم از وضعیت این سینمای قدیمی است. کم نبودند کسانی که از شیوه برگزاری و نحوه خدمت رسانی این سینما دل خوشی نداشتند و زمین و زمان را مقصر این امر می دانستند. یکی از کیفیت سالن سینما می نالید و ترجیح می داد این فیلم را در پارک و فضای آزاد ببینید، تا این که مجبور باشد ساعتی را بر روی صندلی های به گفته خودشان "عهد عتیق" این سینما بنشیند. دیگری از وضعیت بهداشتی سینما گلایه مند بود و می گفت "مسئولین باید قبل از برگزاری چنین رویدادهایی تمامی جوانب کار را بسنجد و سپس تصمیم بگیرند. این سبک از برگزاری، توهین به مردم اراک است".

" به شورا و شهرداران و تک تک کارخانجاتی که سود دارند، انتقاد دارم. اراک سالن سینمای مناسب، سالن تئاتر، گالری ندارد و کالای فرهنگی در سبد خانواده‌های این شهر وجود ندارد. اعضای شورای شهر اراک و استاندار مرکزی که با وی جلسه داشتم، میثاق بستند که این سینما را اصلاح کنند. من به عنوان یک شهروند اراکی، شهروندی مطالبه‌گر هستم و امیدوارم به زودی با همت شورای شهر، شهردار و استاندار مرکزی و صنایعی که نمی‌دانم سود آنها کجا می‌رود، به فرهنگ این شهر کمک شود."

اینها صحبت های منیژه حکمت، کارگردان فیلم جاده قدیم و از چهره های سرشناس عرصه سینمای کشور در همان روز اکران فیلم جاده قدیم است؛ صحبت هایی که ای کاش و ای کاش توجه بیشتری به آن می شد تا امروز، مجبور نباشیم زانوی غم بغل بگیریم و افسوس گذشته را بخوریم. البته از این بگذریم که همان روز رئیس شورای شهر، مردم اراک را سزاوار امکانات فرهنگی شایسته ای دانست و قول داد این نواقص را به زودی زود حل و فصل کند!

نزول چندپله ‌ ای رتبه فضاهای سینمایی استان/کیفیت امکانات رفاهی این سینما توهین آمیز است

سعید رجبی فروتن، از فعالان حوزه فرهنگی و اجتماعی اراک، در رابطه با تعطیلی اخیر سینما فرهنگ به ایسنا، می گوید: در وهله امر باید کاری می کردیم که این اتفاق نمی افتاد و درب سینما فرهنگ اراک به روی فرهنگ دوستان و سینمادوستان این شهر بسته نمی شد. اگر مالکان این سینما به توصیه های مکرری که طی دو دهه گذشته از سوی سازمان امور سینمایی در تهران و کانال ارتباطی اداره کل فرهنگ و ارشاد استان مرکزی به آنها می شد توجه بیشتری می کردند، این مهم می توانست هیچ گاه اتفاق نیفتد؛ اما متاسفانه مالکان این سینما هیچگاه برای رفع مشکلات موجود و بازسازی و تجهیز مجدد سینما آستینی بالا نزدند و آه حسرت را بر دل مردم اراک نشاندند.

این فعال فرهنگی و اجتماعی در ادامه، به شیب نزولی تعداد تماشاگران این سینما طی چند سال اخیر اشاره می کند و معتقد است: با توجه به امکانات رفاهی و تجهیزات قدیمی این مجموعه که من آن را توهین آمیز می دانم، در صورتی که این سینما حتی تعطیل هم نمی شد، بعید بود که اتفاق خاصی می افتاد و خانواده ها راضی می شدند یکی دو ساعتی در این سینما بنشینند و شرایط دشوار و غیر قابل تحمل آن را تاب بیاورند. از تعطیلی یکی از مراکز فرهنگی شهر اراک بسیار دلخور هستیم، چرا که متاسفانه هیچ جایگزینی برای آن نداریم و مجموعه ای نیز همزمان با تعطیلی این سینما افتتاح نمی شود.

وی تاکید می کند: متاسفانه با تعطیلی سینما فرهنگ، سرانه سالن و صندلی های سینمای استان مرکزی کاهش بسیار محسوسی یافت و باعث شد رتبه فضاهای سینمایی استان در سطح کشور، دچار نزول چند پله ای شود. همچنین از آنجاکه در حال حاضر در شهر اراک سرمایه گذار و متقاضی ساخت مجتمع های فرهنگی وجود ندارد، جبران این مسئله بسیار سخت است. اداره راه و شهرسازی استان مرکزی از مدتی پیش توسط نماینده خود در کمیسیون مربوطه گفته بود که این بنا به خاطر فرسودگی و مستعمل بودن، قابلیت مرمت و بازسازی ندارد و تنها راه، نوسازی مجدد این ساختمان است. متاسفانه مالکان سینما در زمانی که در قید حیات بودند، به دلیل کهولت سن، بیماری و حضورشان در خارج از کشور، هیچ علاقه ای برای این کار از خود نشان ندادند و با پاک کردن صورت مسئله، ترجیح دادند تا سرنوشت این بنای فرهنگی را به قضا و قدر بسپارند.

قانون ممانعت از تغییر کاربری فضاهای فرهنگی شامل سینما فرهنگ نمی شود

رجبی فروتن که زمانی سرپرست معاونت هنری سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی بوده است، در ادامه می گوید: جالب است بدانید سندی که در حال حاضر در اختیار مالکان این سینماست، سند یک واحد مسکونی است و سند سینمایی نیست و حدود 59 سال گذشته در زمان تأسیس این سینما، مالکان هیچگاه در صدد برنیامدند که سندی را به اسم سینما از اداره ثبت اسناد و املاک دریافت کنند؛ از این رو قانون ممانعت از تغییر کاربری فضاهای فرهنگی شامل تغییر کاربری این سینما نمی شود.

به گفته وی، بر اساس آئین نامه احداث سالن های سینمایی جدید که پس از حدود 55 سال در حال تصویب توسط هیأت دولت است، از این پس تغییر کاربری برای سینماهایی که زمین را از نهادهای عمومی یا دولت دریافت کرده باشند، غیر ممکن است و سینماهایی که در زمین های تحت تملک شخصی احداث شده باشند، پس از مدت مشخصی می توانند کاربری خود را تغییر دهند، همچنین با توجه به تمرکز واحدهای تجاری اطراف ساختمان این سینما، بسیار بعید به نظر می آید که در نقشه جامع کلانشهر اراک برای این منطقه کاربری فرهنگی در نظر گرفته شده باشد.

آخرین پیگیری ایسنا درخصوص نتیجه اقدامات جهت بازگشایی این سینما نشان می دهد که همچنان از بازگشایی خبری نیست.

دانشی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی امروز به ایسنا گفت: پیگیری ها در این خصوص هنوز به نتیجه ای نرسیده است. یکی دو جلسه در مورد سینما برگزار و گفتگوهایی شده ولی فعلا نتیجه ای برای بازگشایی و راه اندازی و مجدد آن حاصل نشده است، البته درصدد هستیم که این مشکل را حل کنیم.

وی با بیان اینکه هنوز مشخص نیست سینما چه زمانی بازگشایی شود، درخصوص ممکن بودن تغییر کاربری سینما بعلت برخورداری آن از سند مسکونی که توسط یکی از فعالان فرهنگی اراک عنوان شده بود، اظهار کرد: درخصوص سینما فرهنگ هیچگونه درخواستی برای تغییر کاربری وجود ندارد و مدیر سینما نیز به این اداره کل اعلام کرده است که قصد تغییر کاربری ندارد.

به گزارش ایسنا، اگرچه در حدود 110 سال از ورود سینما به کشور می گذرد، اما به نظر می رسد هنوز هم نقش هنر هفتم در فرهنگ سازی و ایجاد ارزش در جامعه به طور کامل بر همگان روشن نشده است، چرا که اگر این موضوع به خوبی در دل مسئولین و متولیان امر رسوخ پیدا می کرد، اجازه نمی دادند کار سینما فرهنگ اراک به اما و اگر برسد، که هیچ، بلکه این سینمای قدیمی اراک اکنون به مجتمع فرهنگی پررونقی تبدیل شده بود.

با توجه به طولانی شدن بیش از اندازه راه اندازی تالار مرکزی اراک و مشخص نبودن زمان دقیق بهره برداری از این مجمتع فرهنگی، لزوم فعالیت مجدد سینما فرهنگ اراک بیش از هر زمان دیگری احساس می شود و با توجه به فرا رسیدن فصل تابستان و افزایش تقاضای مردم از فضاهای فرهنگی، وجود تنها یک سینما در شهری با جمعیت حدود 560 هزار نفر، اصلا منطقی به نظر نمی رسد و یقینا پاسخگوی نیاز فرهنگی مردم نخواهد بود.

بی شک راه اندازی مجدد سینما فرهنگ از مطالبات عموم مردم و فرهنگ دوستان اراک است و تبدیل این فضای فرهنگی به یک مجتمع تجاری موضوعی نیست که به این راحتی به مذاق مردم خوش بیاید.

در شرایطی که مردم این شهر نیازمند فضاهای تفریحی و فرهنگی برای افزایش روحیه نشاط و شادابی بوده و با کمبود شدید اینگونه فضاها مواجه هستند تعطیلی طولانی مدت یک فضای فرهنگی قدیمی که در واقع یکی از مهمترین زیرساخت های فرهنگی این شهر محسوب می شود عجیب بنظر می رسد و باید هرچه سریع تر برای راه اندازی مجدد سینما فرهنگ اراک تصمیمی قاطع از سوی مسئولین استانی اتخاذ شود.