از آن جایی که استان مازندران به لحاظ برخورداری از عوارض جغرافیایی، کوهستان و دریا از استان های حادثه خیز به شمار می رود به طوری که در طی سال با مجموعه ای از حوادث طبیعی نظیر زلزله، سیل، آتش سوزی جنگل و حوادث گمشدگی در جنگل، غرق شدگی در سواحل طولانی و همچنین سوانح متعدد جاده ای مواجه است ، برگزاری مانورهای پشت میزی و مانورهای واقعی همواره مورد تاکید کارشناسان و متخصصان است.
کارشناسان حوزه حوادث طبیعی می گویند: اینکه فقط در مناسبت های خاصی با هدف قدرت نمایی و صرفا با انجام یک فعالیت آموزشی بدون خروجی تحت عنوان مانور زلزله سیل و یا آتش سوزی برگزار شود،در واقع نوعی رفع تکلیف اداری محسوب می شود.
کارشناس ارشد زلزله از موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران به خبرنگار ایرنا، نبود مانور واقعی آموزشی را حلقه مفقوده در مدیریت بحران کشور دانست و گفت: بیشتر مانورها در استان های کشور به ویژه استان مازندران که با همه بلایای طبیعی مواجه است، سمبلیک و جنبه قدرت نمایی و یا بهتر است بگویم رفع تکلیف است.
دکتر بهزاد پورمحمد افزود: در مانورهای واقعی توان دستگاه های اجرایی با واقعیت های موجود منطبق می شود و در نتیجه شناسایی ضعف و قدرت ها خروجی مانور می شود.
وی با اشاره به این که برخی از دستگاه های اجرایی در زمان بلایای طبییعی وارد عمل می شوند و برخی از نهادها نیز به صورت تخصصی وظیفه پیشگیری و آمادگی را نسبت به حوادث دارند، توضیح داد: سازمان نظام مهندسی ساختمان در کنار دستگاه های اجرایی دولتی نظیر راه و شهر سازی باید به مقوله مقاوم سازی و چگونگی اجرای طرح ها منطبق با طرح تفصیلی شهری مانورهای پشت میزی را انجام بدهند.
این کارشناس ارشد بلایای طبیعی که معاون مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نیز است ،بیان داشت: برای رسیدن به هم افزایی و هماهنگی دقیق تر بین دستگاه ها در زمان بروز حوادث و بحران ها، تقویت مانورهای پشت میزی در هر یک از دستگاه ها گام مهمی در امداد و نجات است.
پورمحمد ادامه داد: برای رسیدن به یک کار علمی و تخصصی در حوزه امداد و نجات ابتدا باید بحران ها شناسایی و احصا شوند.
وی گفت: مانورهای پشت میزی به مراتب کم هزینه و اثرگذارتر از مانورهای عملیاتی هستند و بدون هیچ گونه نیازسنجی مشخص از قبل، بیشتر شبیه نمایش بوده تا اینکه یک مانور در معنای واقعی کلمه باشند.
به گفته وی پس از برگزاری مانورهای پشت میزی در هر یک از دستگاه ها، گام بعدی برگزاری مانورهای پشت میزی در کارگروه امداد و نجات است تا همه دستگاه ها نسبت به ضعف و نیازهای خود آشنایی پیدا کنند.
وی به زلزله بم و کرمانشاه اشاره کرد و گفت: هنگام وقوع حادثه یا بحران، بارها مشاهده شده که نبود چنین بررسی و نیازسنجی هایی، دستگاه های امدادرسان را دچار بلاتکلیفی کرده است.
وی تصریح کرد: پس از انجام مانورهای پشت میزی است که می توان برای اجرای مانورهای عملیاتی واقعی هزینه کرد و به معنای واقعی به تمرین درست امدادرسانی پرداخت.
معاون مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران به وجود گسل زلزله در کمربند شمالی استان مازندران و تجربه بروز زلزله بالای ۶ رشتری طی سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۸۳ در استان اشاره کرد و گفت: حادثه سیلاب و آش سوزی در جنگل های هیرکانی نیز همواره به عنوان بلایای طبیعی این استان شمالی را تهدید می کند که نیاز به برگزاری مانورهای واقعی است.
پورمحمد برگزاری مانور واقعی را همانند یادگیری زبان خارجی انگلیسی منوط به زمان خاصی ندانست و بر تداوم و استمرار آن طی سال تاکید کرد و گفت: مانورها اگر همانند حوادث طبیعی شبیه سازی و یا نزدیک به ان باشند، می تواند ضعف و قدرت‌ها را شناسایی کرد و در نتیجه مدیریت بحران نیز به درستی شکل می گیرد.
مانورهای بلایای طبیعی در مازندران سمبلیک است
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان مازندران با اظهار این که در کشورهای پیشرفته برای برگزاری یک مانور مانند زلزله حتی شهر را تعطیل می کنند، گفت: این که آموزش و پرورش مانور ساده و صوری را در مدرسه برگزار کند، واقعی نبوده و خروجی مناسبی در تمرین نیروهای امداد و نجات و محک تجهیزات و امکانات نیست.
حسین نعمتیان در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: در سناریو مانور واقعی همه نیروهای انسانی ، امکانات و تجهیزات تحت بررسی قرار می گیرد و مدیریت بحران ضعف ها و قوت ها را به درستی شناسایی می کند.
وی با اعلام این که بررسی ها نشان داده است که مانورپشت میزی برای بسیاری از دستگاه های اجرایی یک امر ضروری است، بیان داشت: نظام مهندسی ساختمان مازندران همواره با برگزاری دوره های آموزشی بین ۳۶هزار عضو این سازمان نسبت به اهمیت رعایت مقررات ملی ساختمان با هدف ایمنی سازی مقابل حوادث طبیعی به این امر توجه دارد.
نعمتیان تصریح کرد: رعایت مقرات ۲۲گانه در ساخت وساز ، اجرای دقیق منطبق با طرح جامع و تفصیلی شهری در طراحی ، نظارت و اجرا و تهیه مصالح استاندارد از وظایف سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور است.
وی گفت: گزارش های رسمی کارشناسان از دلایل تخریب و تلفات انسانی و ضررهای مالی در زلزله های ۲۰ سال اخیر در کشور نشان داده است سازه هایی که با نظارت سازمان نظام مهندسی ساختمان ساخته شده است بسیار مقاوم تر هستند.
نایب رئیس دوم سازمان نظام مهندسی ساختمان مازندران ادامه داد: در ۲ سال اخیر مشکل ریزش دیوار در زلزله با اجرای وال پست ( نگهدارنده دیوار ) حل شده است.
وی توضیح داد: بررسی ها نشان داده است که در زمان وقوع زلزله سازه ها سالم اما دیوارها فرو می ریزد، برهمین اساس طرح وال پست راهکار مناسبی برای مقاوم سازی دیوارها در حال اجرا است.
در تقویم جمهوری اسلامی ایران پنجم دی به عنوان روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش بلایای طبیعی نامگذاری شده است.
