تمام حکایت فقر را می توان فارغ از تمام تعارف علمی درج شده در کتب اقتصادی آن می توان در معیشت و گذران زندگی روزمره مردم عادی مشاهده کرد؛ ناتوانی در تامین مسکن و پناه بردن به گور، کوه، خیابان و پارک و پل ها نهایت فقر و اگر بخواهیم عبارت کارشناسان علوم اجتماعی را به کار برده باشیم باید گفت عریان ترین چهره فقر است.
چهره ای بارز از فقر که به تبع آن ناتوانی در تامین منابع غذایی و ضروری زندگی را هم در برمی گیرد افرادی که گرفتار این درجه از فقر می شوند هم البته یک شبه تا به این سطح از فقر نرسیده اند و عوامل مختلفی در لایه های زیرین جامعه به مرور زمان در کنار هم چیده می شوند که نهایت و در یک زمانی خود را با چهره ای هر چند نامتعارف و به عبارتی در شکلی دیگر گونه در جامعه بروز می کند.
بنا بر گفته کارشناسان از بین رفتن طبقه متوسط جامعه در دولت گذشته (دولت نهم و دهم) و تقسیم جامعه به 2 طبقه ثروتمند و فقیر اثرات دارد که تا مدت ها می توانند در جامعه پایدار بمانند و حتی تشدید شوند به اینصورت که طبقه فقیر که اکثریت جامعه را تشکیل می دهند روز به روز بر شدت فقر آنها افزوده می شود.
آنچه که متخصصان علم اقتصاد در خصوص علل و ریشه های فقر بر آن تاکید می کنند این است که یک فرد یا یک جامعه فقیر در یک دور باطل فقر قرار می گیرد به این صورت که یک فرد فقیر به دلیل درآمد پایین، پس انداز و سرمایه ای ندارد و دسترسی کمتری به بهداشت، تغذیه و آموزش دارد و با پیوند این حلقه ها یک فرد و یا یک جامعه فقیر در یک دور باطل قرار می گیرد.
** تورم اصلی بدیهی در ایجاد و گسترش فقر
مسعود سعادت مهر، دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تورم یکی از دلایل عمده فقر است که در شرایط تورم سرمایه دار می تواند سرمایه خود را به کالاهای با دوام همچون زمین و مسکن تبدیل کند و بدون هیچ کاری در زمان دیگری به قیمت بالا بفروش برساند و از همین طریق می تواند سود هنگفتی را بدست آورد که این امر باعث شکاف طبقاتی می شود و فاصله بین فقیر و غنی را بیشتر می کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در شرایط تورمی فقرا از چنین امکانی برخوردار نیستند و تورم به بیشتر شدن فقر منتهی می شود.
دکتر سعادت مهر بیکاری را یکی دیگر از علل فقر در جامعه برشمرد و اظهار کرد: با توجه به اینکه طی 30 سال گذشته بیکاری در حد بالایی از 10 تا 25 درصد وجود داشته است و با توجه به اینکه افراد بیکار توسط سازمان های حمایتی مورد حمایت قرار نگرفته اند، عامل بیکاری به یکی از علت های غیر قابل انکار فقر در جامعه تبدیل شده است.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه توزیع بیکاری در کل کشور یکسان نیست، افزود: زمانی که نرخ بیکاری در کل کشور مثلا 12 درصد عنوان می شود در برخی استان های محروم این نرخ بالاتر هم می تواند باشد که آن افراد بیشتر در معرض فقر و آسیب های آن قرار می گیرند.
سعادت مهر با بیان اینکه نابرابری منطقه ای یکی دیگر از علل افزایش فقر است، گفت: دولت ها بودجه کافی برای سرمایه گذاری در همه استان ها و شهرها بطور یکسان در اختیار ندارند لذا برخی استان ها و شهرها را به عنوان قطب های رشد انتخاب می کنند و به تبع آن سرمایه های دولتی و سرمایه های خصوصی در این قطب ها جذب می شوند.
وی افزود: پیرو چنین سیاست هایی، مردم مناطقی از کشور از رشد و توسعه برخودار می شوند که مردم این مناطق از لحاظ سطح درآمد و پول در جریان در اقتصاد از وضعیت خوبی برخوردار می شوند و در مقابل مناطقی که سرمایه گذاری کمتری در آنها صورت می گیرد پول در جریان آنها کمتر است و طیف وسیعی در معرض فقر قرار می گیرند.
سعادت مهر با اشاره به اینکه کمبود سرمایه یکی دیگر از علل و ریشه های فقر است، گفت: در اقتصاد یک گفته وجود دارد مبنی بر اینکه یک ملت فقیر است چون فقیر است یعنی در اینجا فقر هم علت و هم معلول فقر است.
وی افزود: به عبارتی ساده تر در یک جامعه فقیر با درآمد پایین، پس انداز یا پایین است یا اصلا وجود ندارد و طبیعتا در چنین جامعه ای سرمایه گذاری و تولیدی هم صورت نمی گیرد و دسترسی به بهداشت، تغذیه و آموزش کمتر می شود و با حلقه شدن این عوامل در کنار همدیگر یک جامعه فقیر در یک دور باطل فقر قرار قرار می گیرد.
این استاد دانشگاه که دارای مدرک دکترای علم اقتصاد است، اضافه کرد: این دور چرخشی فقر در استان لرستان همانند بسیاری استان های محروم کشور وجود دارد که با توجه به پایین بودن سطح پس انداز خانواده ها سرمایه گذاری شکل نمی گیرد و با کمتر شدن روز به روز درآمدها روند فقر رو به گسترش است.
سعادت مهر با اشاره به اینکه در روند تسهیل سرمایه گذاری از موارد و زمینه های فرهنگی نباید غافل ماند، گفت: با اینکه استان لرستان جزو استان های امن کشور محسوب می شود و به عبارتی امنیت در لرستان درصد بالایی دارد اما احساس امنیت به همان نسبت نیست لذا در چنین شرایطی باید فرهنگ واقعی استان و امنیت موجود در استان را به خوبی ترویج کرد.
** طبقه متوسط حد فاصلی برای شکاف های اقتصادی
وی گفت: اگر هرم جمعیتی به لحاظ سطح درآمد تقسیم شود به عنوان مثال 25 درصد ثروتمند در نوک هرم، 25 درصد در قاعده هرم و 50 درصد در میانه هرم قرار گیرد، طبقه متوسط حد فاصله ای می شود بین تقسیم شدن جامعه به دو طبقه نامتوازن غنی و فقیر.
این استاد دانشگاه افزود: تورم باعث شده در دوره های گذشته فقر گسترده شود که این عامل باعث فاصله طبقاتی بین ثروتمندان و فقیران می شود.
وی اضافه کرد: در شرایط تورمی قدرت خرید مردم کاهش می یابد و بخش عظیمی از طبقه متوسط نیز قادر به تامین حداقل های زندگی خود نیستند و فقیر می شوند.
وی گفت: در چنین شرایطی با در نظر گرفتن هرم جمعیتی به لحاظ درآمدی، 50 درصد طبقه متوسط نیز قدرت خرید خود را از دست می دهند و به 25 درصد پایین هرم می پیوندند که عملا 75 درصد جامعه فقیر می شود و فاصله طبقاتی رخ می دهد به اینصورت که درصد کمی ثروتمند و درصد بالایی فقیر خواهند شد.
** روش محاسبه خط فقر
سعادت مهر درخصوص محاسبه خط فقر گفت: برای محاسبه خط فقر میزان کالری مورد نیاز مصرف یک فرد بصورت روزانه در نظر گرفته می شود که در ایران برای هر فرد بصورت روزانه 2 هزار کالری در نظر گرفته شده که باید از مواد غذایی مختلف تامین شود.
وی افزود: در واقع خط فقر براساس قیمت منابع غذایی مختلفی که این 2 هزار کالری را تامین می کنند محاسبه می شود که این میزان برای تهران سه و نیم میلیون تومان برآورد شده اما در استان های دیگر تقریبا نصف این میزان در نظر گرفته شده است بنابراین در لرستان یک میلیون و 800 هزار تومان به عنوان خط فقر محسوب می شود.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر فردی ماهانه کمتر از یک میلیون و 800 هزار تومان بگیرد در تامین نیازهای اولیه و ضروری خود با مشکل مواجه است و فقیر محسوب می شود.
وی افزود: با توجه به تعریف خط فقر و قرار گرفتن بسیاری از کارمندان در زیر خط فقر و با در نظر گرفتن نرخ بالای بیکاری بخصوص در استان های محروم کشور می توان گفت فقر جز بدیهیات اقتصاد ماست که به وضوح در زندگی مردم می توان آن را مشاهده کرد.
سعادت مهر گفت: کسی که نتواند حداقل نیازهای اولیه و ضروری خود از قبیل خوراک، پوشاک، بهداشت، مسکن (اجاره ای) و آموزش را تامین کند فقیر است و چنانچه اکثریت افراد در یک جامعه اینگونه باشند نیز آن جامعه فقیر محسوب می شود.
** نهادهای حمایتی می توانند درمانی موقت بر فقر باشند
وی گفت: با نهادهای حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد و یا توزیع سبدهای کالا در بین فقرا می توان تا حدودی در درمان فقر موثر بود و بنا بر آمارهای موجود، 35 درصد بطور میانگین در کل کشور زیر خط فقر هستند که این درصد در استان ها توسعه نیافته بالاتر است.
این استاد دانشگاه افزود: افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی و تعداد آنها نمی تواند به تنهایی بیانگر عمق و همه ابعاد فقر باشد چراکه با تغییر دولت ها سیاست های حمایتی نیز تغییر می کنند به اینصورت که در یک دولت سیاست حمایت از افراد فقیر در اولویت قرار می گیرد و تلاش می شود تا افراد بیشتری تحت کمک و خدمات حمایتی سازمان ها و نهادهای حمایتی اعم از کمیته امداد یا بهزیستی قرار گیرند و در سیاست دولتی دیگر این روند تغییر می کند.
وی اظهار کرد: برای تشخیص فقر بهترین ملاک همان تعریف خط فقر است که بطور دقیق درآمد مردم در آن لحاظ شده است و فردی که زیر آن خطر باشد حتی اگر کارمند هم باشد و یا اینکه تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی نباشد فقیر محسوب می شود چون از عهده تامین نیازهای ضروری خود بر نمی آید.
** فقر و بیکاری از واقعیت های جامعه
دکتر پیمان هاشمی رئیس اتاق فکر لرستان نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: فقر اقتصادی یکی از واقعیت های جامعه ما و بخصوص در استان های محرومی چون لرستان است.
وی با بیان اینکه مطالبه گری یکی از راهکارهای موثر در کاهش بیکاری و فقر لرستان است، افزود: سطح مطالبه گری مردم پایین است و اغلب افراد به کمترین سطح از زندگی و امکانات شهری قانع می شوند و برای آبادانی و توسعه شهر و استان خود مطالبه گر نیستند که این فرهنگ نیازمند تغییر است.
رئیس اتاق فکر لرستان اظهار کرد: هرگونه فعالیتی که در استان برای کمک به رشد اقتصادی و احیای صنایع، کشاورزی و دامپروری و غیره انجام می شود به نوعی کمک به فقر زدایی است.
وی با اشاره به انتخاب لرستان به عنوان پایلوت اقتصاد مقاومتی گفت: فعالیت هایی که در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی در قالب احیای کارخانه ها و صنایع راکد و نیمه راکد، توسعه گردشگری و تشویق سرمایه گذاری و تولید در استان انجام شده است می تواند به توسعه بلند مدت در استان منجر شود.
هاشمی یادآور شد: پیش بینی اقتصاددانان آن است که استان هایی مثل استان لرستان که از مزایای بسیار خوبی در زمینه کشاورزی، دامداری، گردشگری و معادن سنگ برخوردار هستند می توانند نوید بخش آینده ای بسیار امیدوار کننده در وضعیت کنونی اقتصادی کشور باشند به شرط آنکه سرمایه گذاران و کارآفرینان در این عرصه فعال شوند.
** نگاه جامعه شناسی به پدیده فقر
رئیس انجمن جامعه شناسی استان لرستان گفت: فقر در لرستان بیشتر تاریخی است که در عین حال از دیدگاه های سیاسی و فرهنگی نیز قابل بررسی است.
مجتبی ترکارانی افزود: لرستان با داشتن نظام تولیدی خاصی بر شیوه های تولید دامپروری و کشاورزی مبتنی بود اما در طول زمان این شیوه نتوانست خود را با شیو های جدید تولید مطابقت دهد.
وی اظهار کرد: این عدم انطباق باعث بروز مشکلاتی شد به اینصورت که یک نیروی کار فعال و مولد مبتنی بر شیوه های تولید دامداری و کشاورزی بیکار می شود و در گذر زمان نمی تواند برای خود کاری پیدا کند.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه با اشاره به لزوم نگاه ساختاری به این مشکل گفت: علل ساختاری مشکل فقر و بیکاری در لرستان ناسازگاری و عدم انطباق با نظام تولیدی است لذا باید یادآور شد به میزانی که اقتصاد دامداری و کشاورزی در این استان تضعیف شد جایگزینی برای آن مهیا نشد.
وی افزود: بدنبال عدم رشد و توسعه اقتصاد صنعتی و خدماتی در لرستان و قرار گرفتن این عامل در کنار عواملی همچون خشکسالی و مهاجرت مراکز صنعتی و کارخانه ها نیز به حالت نیمه تعطیل درآمدند البته احیای آنها در سال های اخیر در دستور کار قرار گرفته است اما این علل ریشه ای تا مدت ها اثرات خود را بر ساختار اقتصادی خواهند داشت.
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان اظهار کرد: از دیگر علل فقر و بیکاری تاریخی در لرستان، بی توجهی دولت ها به توسعه منطقه ای متوازن و عادلانه و مرکزگرایی شدید دولت های مختلف است.
ترکارانی اضافه کرد: مرکز گرایی دولت ها باعث می شود در زمان توزیع بودجه، برخوردارها بیشتر مورد توجه قرار گیرند که این امر با توجه به دولت محور بودن برنامه های مختلف توسعه ای در عمل سایر مناطق دورافتاده از مرکز کمتر مورد توجه قرار می گیرند و به نوعی اولویت های توسعه ای از استان های مرزی و کوهستانی به سمت استان های مرکزی سوق پیدا می کند.
وی با بیان اینکه گاه سیاست ها و برنامه های غیرکارشناسی و نادرست اقتصادی تا مدت ها اثرات خود را بر پیکره اقتصاد باقی می گذارند، گفت: برنامه هایی همچون توزیع پول نقد در بین مردم بدون اینکه به ایجاد شغل و تولید کمک کنند باعث افزایش تورم می شوند.
وی با بیان اینکه حجم و تعداد طبقه متوسط یکی از شاخص های توسعه یافتگی به شمار می رود، گفت: با تضعیف طبقه متوسط و فقیر شدن آنها بر تعداد افراد فقیر افزوده می شود و طیف بیشتری از افراد در طبقه پایین جامعه قرار می گیرد و در عمل جامعه را به 2 طبقه نامتوازن غنی و فقیر تقسیم می کند.
هفدهم اکتبر هر سال (امسال 25 مهرماه) بعنوان روز جهانی ریشه کنی فقر نام گذاری شده است که این روز در سال ۱۹۹۲ در سازمان ملل متحد ثبت شد.
1920/3022
خبرنگار: مهری میردریکوند ** انتشاردهنده: احسان کردی
انتهای پیام چهره ای بارز از فقر که به تبع آن ناتوانی در تامین منابع غذایی و ضروری زندگی را هم در برمی گیرد افرادی که گرفتار این درجه از فقر می شوند هم البته یک شبه تا به این سطح از فقر نرسیده اند و عوامل مختلفی در لایه های زیرین جامعه به مرور زمان در کنار هم چیده می شوند که نهایت و در یک زمانی خود را با چهره ای هر چند نامتعارف و به عبارتی در شکلی دیگر گونه در جامعه بروز می کند.
بنا بر گفته کارشناسان از بین رفتن طبقه متوسط جامعه در دولت گذشته (دولت نهم و دهم) و تقسیم جامعه به 2 طبقه ثروتمند و فقیر اثرات دارد که تا مدت ها می توانند در جامعه پایدار بمانند و حتی تشدید شوند به اینصورت که طبقه فقیر که اکثریت جامعه را تشکیل می دهند روز به روز بر شدت فقر آنها افزوده می شود.
آنچه که متخصصان علم اقتصاد در خصوص علل و ریشه های فقر بر آن تاکید می کنند این است که یک فرد یا یک جامعه فقیر در یک دور باطل فقر قرار می گیرد به این صورت که یک فرد فقیر به دلیل درآمد پایین، پس انداز و سرمایه ای ندارد و دسترسی کمتری به بهداشت، تغذیه و آموزش دارد و با پیوند این حلقه ها یک فرد و یا یک جامعه فقیر در یک دور باطل قرار می گیرد.
** تورم اصلی بدیهی در ایجاد و گسترش فقر
مسعود سعادت مهر، دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تورم یکی از دلایل عمده فقر است که در شرایط تورم سرمایه دار می تواند سرمایه خود را به کالاهای با دوام همچون زمین و مسکن تبدیل کند و بدون هیچ کاری در زمان دیگری به قیمت بالا بفروش برساند و از همین طریق می تواند سود هنگفتی را بدست آورد که این امر باعث شکاف طبقاتی می شود و فاصله بین فقیر و غنی را بیشتر می کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در شرایط تورمی فقرا از چنین امکانی برخوردار نیستند و تورم به بیشتر شدن فقر منتهی می شود.
دکتر سعادت مهر بیکاری را یکی دیگر از علل فقر در جامعه برشمرد و اظهار کرد: با توجه به اینکه طی 30 سال گذشته بیکاری در حد بالایی از 10 تا 25 درصد وجود داشته است و با توجه به اینکه افراد بیکار توسط سازمان های حمایتی مورد حمایت قرار نگرفته اند، عامل بیکاری به یکی از علت های غیر قابل انکار فقر در جامعه تبدیل شده است.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه توزیع بیکاری در کل کشور یکسان نیست، افزود: زمانی که نرخ بیکاری در کل کشور مثلا 12 درصد عنوان می شود در برخی استان های محروم این نرخ بالاتر هم می تواند باشد که آن افراد بیشتر در معرض فقر و آسیب های آن قرار می گیرند.
سعادت مهر با بیان اینکه نابرابری منطقه ای یکی دیگر از علل افزایش فقر است، گفت: دولت ها بودجه کافی برای سرمایه گذاری در همه استان ها و شهرها بطور یکسان در اختیار ندارند لذا برخی استان ها و شهرها را به عنوان قطب های رشد انتخاب می کنند و به تبع آن سرمایه های دولتی و سرمایه های خصوصی در این قطب ها جذب می شوند.
وی افزود: پیرو چنین سیاست هایی، مردم مناطقی از کشور از رشد و توسعه برخودار می شوند که مردم این مناطق از لحاظ سطح درآمد و پول در جریان در اقتصاد از وضعیت خوبی برخوردار می شوند و در مقابل مناطقی که سرمایه گذاری کمتری در آنها صورت می گیرد پول در جریان آنها کمتر است و طیف وسیعی در معرض فقر قرار می گیرند.
سعادت مهر با اشاره به اینکه کمبود سرمایه یکی دیگر از علل و ریشه های فقر است، گفت: در اقتصاد یک گفته وجود دارد مبنی بر اینکه یک ملت فقیر است چون فقیر است یعنی در اینجا فقر هم علت و هم معلول فقر است.
وی افزود: به عبارتی ساده تر در یک جامعه فقیر با درآمد پایین، پس انداز یا پایین است یا اصلا وجود ندارد و طبیعتا در چنین جامعه ای سرمایه گذاری و تولیدی هم صورت نمی گیرد و دسترسی به بهداشت، تغذیه و آموزش کمتر می شود و با حلقه شدن این عوامل در کنار همدیگر یک جامعه فقیر در یک دور باطل فقر قرار قرار می گیرد.
این استاد دانشگاه که دارای مدرک دکترای علم اقتصاد است، اضافه کرد: این دور چرخشی فقر در استان لرستان همانند بسیاری استان های محروم کشور وجود دارد که با توجه به پایین بودن سطح پس انداز خانواده ها سرمایه گذاری شکل نمی گیرد و با کمتر شدن روز به روز درآمدها روند فقر رو به گسترش است.
سعادت مهر با اشاره به اینکه در روند تسهیل سرمایه گذاری از موارد و زمینه های فرهنگی نباید غافل ماند، گفت: با اینکه استان لرستان جزو استان های امن کشور محسوب می شود و به عبارتی امنیت در لرستان درصد بالایی دارد اما احساس امنیت به همان نسبت نیست لذا در چنین شرایطی باید فرهنگ واقعی استان و امنیت موجود در استان را به خوبی ترویج کرد.
** طبقه متوسط حد فاصلی برای شکاف های اقتصادی
وی گفت: اگر هرم جمعیتی به لحاظ سطح درآمد تقسیم شود به عنوان مثال 25 درصد ثروتمند در نوک هرم، 25 درصد در قاعده هرم و 50 درصد در میانه هرم قرار گیرد، طبقه متوسط حد فاصله ای می شود بین تقسیم شدن جامعه به دو طبقه نامتوازن غنی و فقیر.
این استاد دانشگاه افزود: تورم باعث شده در دوره های گذشته فقر گسترده شود که این عامل باعث فاصله طبقاتی بین ثروتمندان و فقیران می شود.
وی اضافه کرد: در شرایط تورمی قدرت خرید مردم کاهش می یابد و بخش عظیمی از طبقه متوسط نیز قادر به تامین حداقل های زندگی خود نیستند و فقیر می شوند.
وی گفت: در چنین شرایطی با در نظر گرفتن هرم جمعیتی به لحاظ درآمدی، 50 درصد طبقه متوسط نیز قدرت خرید خود را از دست می دهند و به 25 درصد پایین هرم می پیوندند که عملا 75 درصد جامعه فقیر می شود و فاصله طبقاتی رخ می دهد به اینصورت که درصد کمی ثروتمند و درصد بالایی فقیر خواهند شد.
** روش محاسبه خط فقر
سعادت مهر درخصوص محاسبه خط فقر گفت: برای محاسبه خط فقر میزان کالری مورد نیاز مصرف یک فرد بصورت روزانه در نظر گرفته می شود که در ایران برای هر فرد بصورت روزانه 2 هزار کالری در نظر گرفته شده که باید از مواد غذایی مختلف تامین شود.
وی افزود: در واقع خط فقر براساس قیمت منابع غذایی مختلفی که این 2 هزار کالری را تامین می کنند محاسبه می شود که این میزان برای تهران سه و نیم میلیون تومان برآورد شده اما در استان های دیگر تقریبا نصف این میزان در نظر گرفته شده است بنابراین در لرستان یک میلیون و 800 هزار تومان به عنوان خط فقر محسوب می شود.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر فردی ماهانه کمتر از یک میلیون و 800 هزار تومان بگیرد در تامین نیازهای اولیه و ضروری خود با مشکل مواجه است و فقیر محسوب می شود.
وی افزود: با توجه به تعریف خط فقر و قرار گرفتن بسیاری از کارمندان در زیر خط فقر و با در نظر گرفتن نرخ بالای بیکاری بخصوص در استان های محروم کشور می توان گفت فقر جز بدیهیات اقتصاد ماست که به وضوح در زندگی مردم می توان آن را مشاهده کرد.
سعادت مهر گفت: کسی که نتواند حداقل نیازهای اولیه و ضروری خود از قبیل خوراک، پوشاک، بهداشت، مسکن (اجاره ای) و آموزش را تامین کند فقیر است و چنانچه اکثریت افراد در یک جامعه اینگونه باشند نیز آن جامعه فقیر محسوب می شود.
** نهادهای حمایتی می توانند درمانی موقت بر فقر باشند
وی گفت: با نهادهای حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد و یا توزیع سبدهای کالا در بین فقرا می توان تا حدودی در درمان فقر موثر بود و بنا بر آمارهای موجود، 35 درصد بطور میانگین در کل کشور زیر خط فقر هستند که این درصد در استان ها توسعه نیافته بالاتر است.
این استاد دانشگاه افزود: افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی و تعداد آنها نمی تواند به تنهایی بیانگر عمق و همه ابعاد فقر باشد چراکه با تغییر دولت ها سیاست های حمایتی نیز تغییر می کنند به اینصورت که در یک دولت سیاست حمایت از افراد فقیر در اولویت قرار می گیرد و تلاش می شود تا افراد بیشتری تحت کمک و خدمات حمایتی سازمان ها و نهادهای حمایتی اعم از کمیته امداد یا بهزیستی قرار گیرند و در سیاست دولتی دیگر این روند تغییر می کند.
وی اظهار کرد: برای تشخیص فقر بهترین ملاک همان تعریف خط فقر است که بطور دقیق درآمد مردم در آن لحاظ شده است و فردی که زیر آن خطر باشد حتی اگر کارمند هم باشد و یا اینکه تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی نباشد فقیر محسوب می شود چون از عهده تامین نیازهای ضروری خود بر نمی آید.
** فقر و بیکاری از واقعیت های جامعه
دکتر پیمان هاشمی رئیس اتاق فکر لرستان نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: فقر اقتصادی یکی از واقعیت های جامعه ما و بخصوص در استان های محرومی چون لرستان است.
وی با بیان اینکه مطالبه گری یکی از راهکارهای موثر در کاهش بیکاری و فقر لرستان است، افزود: سطح مطالبه گری مردم پایین است و اغلب افراد به کمترین سطح از زندگی و امکانات شهری قانع می شوند و برای آبادانی و توسعه شهر و استان خود مطالبه گر نیستند که این فرهنگ نیازمند تغییر است.
رئیس اتاق فکر لرستان اظهار کرد: هرگونه فعالیتی که در استان برای کمک به رشد اقتصادی و احیای صنایع، کشاورزی و دامپروری و غیره انجام می شود به نوعی کمک به فقر زدایی است.
وی با اشاره به انتخاب لرستان به عنوان پایلوت اقتصاد مقاومتی گفت: فعالیت هایی که در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی در قالب احیای کارخانه ها و صنایع راکد و نیمه راکد، توسعه گردشگری و تشویق سرمایه گذاری و تولید در استان انجام شده است می تواند به توسعه بلند مدت در استان منجر شود.
هاشمی یادآور شد: پیش بینی اقتصاددانان آن است که استان هایی مثل استان لرستان که از مزایای بسیار خوبی در زمینه کشاورزی، دامداری، گردشگری و معادن سنگ برخوردار هستند می توانند نوید بخش آینده ای بسیار امیدوار کننده در وضعیت کنونی اقتصادی کشور باشند به شرط آنکه سرمایه گذاران و کارآفرینان در این عرصه فعال شوند.
** نگاه جامعه شناسی به پدیده فقر
رئیس انجمن جامعه شناسی استان لرستان گفت: فقر در لرستان بیشتر تاریخی است که در عین حال از دیدگاه های سیاسی و فرهنگی نیز قابل بررسی است.
مجتبی ترکارانی افزود: لرستان با داشتن نظام تولیدی خاصی بر شیوه های تولید دامپروری و کشاورزی مبتنی بود اما در طول زمان این شیوه نتوانست خود را با شیو های جدید تولید مطابقت دهد.
وی اظهار کرد: این عدم انطباق باعث بروز مشکلاتی شد به اینصورت که یک نیروی کار فعال و مولد مبتنی بر شیوه های تولید دامداری و کشاورزی بیکار می شود و در گذر زمان نمی تواند برای خود کاری پیدا کند.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه با اشاره به لزوم نگاه ساختاری به این مشکل گفت: علل ساختاری مشکل فقر و بیکاری در لرستان ناسازگاری و عدم انطباق با نظام تولیدی است لذا باید یادآور شد به میزانی که اقتصاد دامداری و کشاورزی در این استان تضعیف شد جایگزینی برای آن مهیا نشد.
وی افزود: بدنبال عدم رشد و توسعه اقتصاد صنعتی و خدماتی در لرستان و قرار گرفتن این عامل در کنار عواملی همچون خشکسالی و مهاجرت مراکز صنعتی و کارخانه ها نیز به حالت نیمه تعطیل درآمدند البته احیای آنها در سال های اخیر در دستور کار قرار گرفته است اما این علل ریشه ای تا مدت ها اثرات خود را بر ساختار اقتصادی خواهند داشت.
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان اظهار کرد: از دیگر علل فقر و بیکاری تاریخی در لرستان، بی توجهی دولت ها به توسعه منطقه ای متوازن و عادلانه و مرکزگرایی شدید دولت های مختلف است.
ترکارانی اضافه کرد: مرکز گرایی دولت ها باعث می شود در زمان توزیع بودجه، برخوردارها بیشتر مورد توجه قرار گیرند که این امر با توجه به دولت محور بودن برنامه های مختلف توسعه ای در عمل سایر مناطق دورافتاده از مرکز کمتر مورد توجه قرار می گیرند و به نوعی اولویت های توسعه ای از استان های مرزی و کوهستانی به سمت استان های مرکزی سوق پیدا می کند.
وی با بیان اینکه گاه سیاست ها و برنامه های غیرکارشناسی و نادرست اقتصادی تا مدت ها اثرات خود را بر پیکره اقتصاد باقی می گذارند، گفت: برنامه هایی همچون توزیع پول نقد در بین مردم بدون اینکه به ایجاد شغل و تولید کمک کنند باعث افزایش تورم می شوند.
وی با بیان اینکه حجم و تعداد طبقه متوسط یکی از شاخص های توسعه یافتگی به شمار می رود، گفت: با تضعیف طبقه متوسط و فقیر شدن آنها بر تعداد افراد فقیر افزوده می شود و طیف بیشتری از افراد در طبقه پایین جامعه قرار می گیرد و در عمل جامعه را به 2 طبقه نامتوازن غنی و فقیر تقسیم می کند.
هفدهم اکتبر هر سال (امسال 25 مهرماه) بعنوان روز جهانی ریشه کنی فقر نام گذاری شده است که این روز در سال ۱۹۹۲ در سازمان ملل متحد ثبت شد.
1920/3022
خبرنگار: مهری میردریکوند ** انتشاردهنده: احسان کردی
کپی شد
