پژوهشگر اجتماعی لرستان گفت: این استان و خصوصا شهرستان پلدختر دارای 5 هزار اثر تاریخی و فرهنگی طبیعی است که 2 هزار و 300 اثر آن در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
به گزارش ایلنا، استاندار لرستان در جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی لرستان که با حضور رؤسای اتاقهای بازرگانی سراسر کشور برگزار شد، اظهار داشت: استان لرستان دارای نقاط ضعف و قوت است و یکی از ارزش‌های استان پر آب بودن آن است که بعضی وقت‌ها از کمبود آب هم می‌نالیم.
مهندس هوشنگ بازوند ضمن اشاره با قابلیت‌های متعدد استان در ارتباط با بحث توریسم، تصریح کرد: لرستان دارای 5 هزار اثر تاریخی و فرهنگی طبیعی است که 2 هزار و 300 اثر آن در فهرست آثار ملی ثبت شده است و با توجه به توپوگرافی منطقه و وجود رودخانههای بسیار زیادی که تقریباً حدود 2500 کیلومتر است از ظرفیتهای خوبی برخوردار است.
وی با بیان این که لرستان پایتخت پل‌های تاریخی ایران است، عنوان کرد: بیشترین پل‌های تاریخی کشور در لرستان وجود دارد و بیشتر آن‌ها مرمت شده است و از لحاظ طبیعت و در گردشگری هم دارای رتبه خوبی است، به طوری که سال گذشته به عنوان پایتخت ژئوتوریسم کشور لقب گرفت.
بازوند تصریح کرد: علاوه بر آن ژئو پارک‌های خوبی داریم که دریاچه گهر دورود به عنوان یکی از این ژئو پارک‌ها با وجود داشتن گردشگرهای ویژه از زیرساختهای نامناسب رنج می‌برد.
نگارنده تیرماه 1390 طرحی در رابطه با "معرفی قابلیت‌ها و تبدیل منطقه پلدختر لرستان به ژئو پارک ملی" ارائه و به مدیران وقت در سطوح ملی و محلی تقدیم نمودم، اما متاسفانه هیچ پاسخی از مدیران وقت دریافت نکردم. با این اوصاف با توجه به امید ایجاد شده در مردم و انتطار تحول مثبت در این استان (از جمله مسأله توریسم)، تعمیق بخشیدن به بحث ژئوتوریسم و مسأله ژئوپارک و این عبارت که «... ژئو پارک‌های خوبی داریم که دریاچه گهر دورود به عنوان یکی از این ژئو پارک‌ها از زیرساختهای نامناسب رنج می‌برد» ضمن بازنویسی یادداشت منتشر شده خود پیرامون ژئوپارک پیشنهادی (پلدختر)؛ از استاندار محترم و اداره کل میراث فرهنگی استان مصرانه تقاضامندم مسأله معرفی و ساماندهی ژئوتوریسم و ژئوپارک را در استان لرستان به طور جدی پی‌گیری نمایند تا شاهد تحولی بزرگ در زمینه جذب توریست و منافع متعدد و البته ماندگار آن باشیم.
«...در این نوشتار ابتدا تعریفی از "ژئوپارک" ارائه می‌شود، سپس مبحث مربوط به زمین‌شناسی و برنامه "شبکه بین‌المللی ژئوپارک" به اطلاع می‌رسد.
در ادامه شرح مشاهدات عینی خود را جهت اطلاع خوانندگان ارائه می‌نمایم. باشد که این نوشتار باعث شود مدیران ارشد استان، مدیر کل میراث فرهنگی استان، رؤسای دانشگاه‌ها (با توجه به رشته‌های مرتبط) و سایر دلسوزان به فکر ثبت این میراث ماندگار باشند.
ژئوپارک (geopark) مخفف پارک زمین‌شناسی (Geology Park) است و به سرزمین‌هایی که پدیده‌های زمین‌شناسی بی‌همتا و تاریخچه تکامل زمین‌شناسی مشخص دارند، گفته می‌شود. به عبارت دیگر ژئوپارک سرزمینی است که یک یا چند جایگاه مهم از نظر علمی(نه تنها زمین شناختی، بلکه باستان‌شناسی، اکولوژیکی یا فرهنگی) را در خود جای داده است.
معرفی یک ژئوپارک بر اساس مواردی همچون تکامل و شکل زمین، چشم‌انداز زمین(Natural landscape)، تشکیلات زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، کانی‌شناسی، سنگ‌شناسی، فسیل‌شناسی، باستان‌شناسی، میراث فرهنگی، زیست‌محیطی و مناطق با ارزش از نظر گونه‌های جانوری و گیاهی می‌باشد.
ژئوپارک میراث به جای مانده از فعالیت‌های طبیعی و بشری در کره زمین است. در این میان هر کشوری که از تاریخ کهن و پیچیدگی‌های زمین‌شناختی بیش‌تری برخوردار باشد، پتانسیل مناسبی را در توسعه‌ی این صنعت به همراه خواهد داشت. هدف اصلی از ایجاد ژئوپارک‌ها، حراست و حفاظت از میراث زمین است که در معرض صدمات ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار دارد.
در پاسخ به نیاز روز‌افزون به یک نهاد بین‌المللی برای شناخت سرزمین‌هایی که از نظر زمین‌شناختی و علوم زمین جالب توجه هستند، یونسکو طرحی به نام برنامه «شبکه بین‌المللی ژئوپارک» ایجاد نمود. این شبکه بستری برای تشریک مساعی متخصصین و دست‌اندرکاران میراث زمین خواهد بود.
یکی دیگر از نتایج این طرح، گسترش ژئوتوریسم می‌باشد. ژئوتوریسم در همراهی با اکوتوریسم، پدیده‌های زمین‌شناسی و زیست‌محیطی را به خدمت آرامش روحی انسان‌های کنجکاو در می‌آورد و آنان را در سفری جذاب، لذت‌بخش و پرخاطره به کشف ناشناخته‌های جهان هستی و نزدیکی با طبیعت و غوطه‌ور شدن در جاذبه‌های طبیعی آفرینش فرا می‌خواند.
از زمانی که یونسکو طرح شبکه بین‌المللی ژئوپارک را به اجرا درآورد، شاهد آن هستیم که تعداد زیادی از مکان ها در سراسر دنیا از جمله کشورمان شناسایی گردیده و به عنوان ژئوپارک معرفی شده اند تا مورد حمایت و حفاظت قرارگیرند. ایران از جمله سرزمین‌هایی است که بدلیل تاریخ کهن و تنوع محیط زمین‌شناسی پتانسیل‌های فراوانی برای معرفی ژئوپارک‌های متعدد را دارا می‌باشد.
گزارش مشاهدات عینی نگارنده: «... در این گردش علمی به یاد ماندنی به اتفاق دانشجویان بر فراز صخره‌ای مشرف به مصالح تخریبی 11 هزار سال پیش بزرگ‌ترین زمین لغزش دنیا، موسوم به "زمین لغزش سیمره" (واقع در حوالی تنگ فنی در ضلع جنوبی شهر پلدختر) قرار گرفتیم. لحظات به یاد ماندنی بود؛ باد نسبتاً ملایمی می‌وزید و خبری از گرمای طاقت‌فرسای خردادماه در این منطقه نبود...
پیشنهاد احداث پارک زمین‌شناسی (ژئوپارک) پلدختر به مسوولان لرستان
خلاصه‌ی یاد‌داشت‌ها:
الف- دره‌های طولی: زاگرس یکی از واحدهای ژئوفیزیکی کشورمان است که به واحد جنوب غرب نیز شهرت دارد. این واحد یک‌پارچه ترین توده کوهستانی ایران است. یکی از اشکال مورد مشاهده که به وفور مشاهده گردید دره‌های پر پیچ و خمی بود که به صورت طولی معمولاً روی پهلوی طاقدیس‌های نامتفارن ایجاد شده‌اند. این عارضه به صورت اصلی و فرعی در حوزه رودخانه کشکان به چشم می‌خورد.
مکانیزم تشکیل دره‌های طولی بیشتر در ارتباط با عملکرد فرسایش رود خانه ای در امتداد درز و شکاف‌های تکتونیکی می‌باشد. پس از این که فرسایش آب لایه‌های سخت آهک پهلوی طاقدیس در امتداد طبقات را شکافته، لایه‌های سست زیرین را تعقیب کرده و به تدریج در محل دره‌های عمیق را به وجود آورده است. به طور کلی رشته‌های طویل به شکل تیغه که توسط دره‌های عمیق طولی از هم جدا شده‌اند، چشم انداز غالب منظر زمین در این منطقه است.
ب- لغزش لایه‌های زمین‌شناسی (موضوع زمین لغزش سیمره): لغزش لایه‌های زمین شناسی از فرایند‌های دامنه‌ای است که در قلمرو زاگرس اتفاق می‌افتد و تقریباً می‌توان آن را از پدیده‌های خاص زاگرس میانی به شمار آورد. در این منطقه آب حاصل از بارش باران یا برف از طریق درز و شکاف‌های لایه‌های آهک رویی نفوذ کرده و به لایه‌های غیر‌قابل نفوذ "مارن" و "شیل" در زیر می‌رسند.
لایه‌های سست مارن یا شیل با جذب آب به حالت خمیری و لغزنده در می‌آیند و این امر موجب ناپایداری لایه‌های آهک رویی می‌شود. در جایی که شیب دامنه زیاد باشد یا در اثر فرسایش کنار رود پی دامنه خالی گردد و یا این که تکان ناشی از زلزله به وقوع بپیوندد، لایه‌های آهک در اثر نیروی ثقل به طرف پایین حرکت خواهند کرد که نمونه آن در زاگرس میانی بارها اتفاق افتاده است. چنین فرایندی ممکن است به صورت آرام یا ناگهانی صورت گیرد. در صورتی که این پدیده ناگهانی باشد لایه‌های فروریخته در برخورد با سطح زمین متلاشی شده و به صورت بلوک‌های خرد شده به اطراف پراکنده می‌شوند.
به هرحال، پدیده لغزش سیمره که ناشی از تکان‌های ناشی از زلزله بوده بزرگ‌ترین پدیده لغزش یک‌پارچه لایه‌های زمین شناسی در دنیا معرفی گردیده است. این لرزش در دامنه شرقی کبیرکوه مشرف به دره سیمره در نزدیکی پلدختر به وقوع پیوسته است. (زلزله‌های اخیر در منطقه مورموری استان ایلام در چند کیلومتری وقوع این زمین لغزه می‌تواند گواهی بر وقوع این پدیده زمین‌شناسی باشد)
در این پدیده لایه‌های آهک آسماری به ضخامت 300 متر در طول حدود 14 کیلومتر از دامنه شرقی کبیرکوه به طور ناگهانی به طرف ناودیس سیمره حرکت کرده و در برخورد با سطح زمین به کلی متلاشی شده است. (مصالح تخریبی این پدیده را در کنار جاده "تنگ فنی" و منطقه "چل جایدر" می توان مشاهده کرد) شدت برخورد به حدی بوده که قطعات خرد شده تا شعاع 15 کیلومتری به اطراف پراکنده شده‌اند. این قطعات که حجم بعضی از آن‌ها به 25 متر مکعب می رسد از روی طاقدیس کوه مهله گذشته و تا آن سوی دره سیمره پرتاب شده‌اند. حجم مواد فرو ریخته شده را حدود 20 کیلومتر مکعب تخمین زده‌اند. این مواد در سطحی معادل 100 کیلومتر مربع پراکنده شده‌اند. تشکیل دریاچه‌های متعدد از پیامدهای بعدی این زمین لغزش بوده که بقایای بعضی از این دریاچه‌ها هنوز در محل باقی مانده‌اند.(تالابهای پلدختر) گفتنی است دریاچه اولیه تشکیل شده در پشت زمین لغزش، طولی برابر با 80کیلومتر و عمقی حدود 182متر تخمین زده شده است.
ج- سایر مشاهدات: مشاهده پدیده‌هایی نظیر فرسایش ورقه‌ای، فرسایش شیاری، فرسایش خندقی، گالی‌ها (نوع پیشرفته فرسایش خندقی)، آهک‌های آسماری (آهک‌هایی که مقاومت بیش‌تری دارند)، سازند گچساران، مشاهده فرسایش کناره‌ای در جوار کشکان (بابا خوارزم)، تراس‌های آبرفتی کنار رود خانه و مارن‌های لجنی از دیگر مواردی است که به جرات می توانم بگویم در هیچ جای ایران نمی‌توان آن‌ها را به طور یک‌جا دید که این موضوع توجه هر فرد علاقه‌مند به طبیعت و علاقه‌مند به دانش جغرافیا و علوم ژئوماتیک را به خود جلب می‌کند.
مشاهداتی که شرح آن رفت را در کنار پل‌های متعدد تاریخی از جمله پلدختر، آبشارهای فصلی و دائمی نظیر افرینه، زیارتگاه‌ها از جمله مرقد علامه جزایری، غارهای کوگان و کلماکره، کشفیات جدید منابع نفت و گاز قرار دهید تا اهمیت موضوع روشن گردد.»
با توجه به توضیح اجمال پیرامون قابلیت‌های این منطقه، آیا منطقه پلدختر قابلیت تبدیل شدن به یک "ژئوپارک ملی" و به تبع آن "پارک ژئوتوریسم" را دارد یا خیر؟ ناگفته پیداست هر منطقه از استان لرستان قابلیت‌های خاص خود را دارد که باید به طور جداگانه مورد مطالعه و مداقه قرار گیرد.
