این تالاب در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور واقع شده که از جنبه های مختلفی اعم از زیست محیطی، اکوتوریسم و طبیعت گردی با توجه به اینکه زیستگاهی برای پرندگان مهاجر در فصولی از سال محسوب می شود دارای اهمیت است علاوه بر این همین تالاب از حیث، پرورش ماهیان و جنبه کشاورزی می تواند مورد توجه باشد اما جنبه شاخص تر آن ؛ طبیعت گردی و اکوتوریسم آن است که این روزها بیشتر مورد توجه فعالان محیط زیست قرار دارد و احیای آن را دنبال می کنند.
تالاب بیشه دالان بروجرد که در زبان محلی به تالاب بیشه دالونه معروف است در پی تغییراتی که طی سال های گذشته از سر گذرانده حدود ۵۰۰ هکتار آن تغییر کاربری یافته و به زمین کشاورزی تبدیل شده و در اطراف تالاب به کشت برنج و محصولات آبدوست پرداخته شده است.
بنا بر گفته مسعود فلاح معاون عمرانی فرمانداری بروجرد در حال حاضر تنها ۸۰ هکتار این تالاب تحت حفاظت و نگهداری محیط زیست قرار دارد ولی جلسات و پیگیری های متعددی صورت گرفته و بنا بر این مقرر شده تا مسوولیت حفاظت و نگهداری از آن بعنوان اثری کاملا زیست محیطی به اداره حفاظت محیط زیست واگذار شود.
هر چند این ایده از حدود ۹ ماه قبل در جلساتی مصوب شد ولی عملا تا کنون اقدامی در راستای این واگذاری بطوری عملی صورت نگرفته است و طی روزهای اخیر در پی برگزاری جلسه دیگری با همین موضوع مشخص شدن عملی این واگذاری در دستور کار قرار گرفت تا بزودی این اقدام صورت گیرد.
بنابر گفته کارشناسان فعال در حوزه محیط زیست با توجه به بارش های خوبی که در سال زراعی گذشته صورت گرفته است با اینکه بخش زیادی از این تالاب احیا شد ولی به دلیل بی توجهی به جنبه های زیست محیطی آن صرفا به جنبه کشاورزی آن توجه شد و با کشت محصولات آبدوست از جمله برنج، برخی از کشاورزان آب تالاب را به سمت زمین های کشاورزی هدایت و یا از موتورهای پمپاژ استفاده کردند.
تصرفات عدوانی در محدوده بیشه دالان و هدایت آب تالاب به سمت زمین های کشاورزی این تالاب را در معرض تهدید خشک شدن قرار داده است بیشه دالان از گذشته زیستگاه پرندگان مهاجری بوده است که برخی ماههای سال را در این منطقه می‌گذرانند. علاوه بر آن جانوران بومی دیگری از گروه پرندگان، دوزیستان، خزندگان و پستانداران در این منطقه زیست دارند.
به هر روی آنچه مسلم است و مورد تایید همگان این است که به دلیل استفاده بی رویه از زمین‌ها و منابع آبی اطراف این آبگیر و نیز واریز فاضلاب روستاهای مجاور به درون آن، تالاب بیشه دالان در سالهای اخیر مورد تهدید جدی قرار گرفته و مساحت آن به ۴۵۰ هکتار کاهش یافته‌است.
کارشناسان محیط زیست بر این باورند که جلوگیری از تخریب بیش از پیش تالاب و برخورد قاطع با متخلفان در سایه بهره‌گیری از همکاری مردم در صیانت از این تالاب در برهه کنونی می‌تواند به عنوان بهترین راهکار پیش رو باشد، همچنین می‌توان در راستای احیاء تالاب بیشه به تخریب زهکش‌ها پرداخت.
اما نکته قابل توجه این است که همیشه، فعالیت در مواردی که چند دستگاه اجرایی در آن مسوول هستند هنگامی‌که منافع سازمان‌ها در تعارض باهم قرار گیرد مشکل‌ساز می‌شود واین عدم هماهنگی ها باعث می شود تا به نتیجه مورد انتظار نرسید.
حال برای رفع مشکلات تالاب بیشه دالان که بنا بر گفته مهرداد فتحی بیرانوند مدیر کل حفاظت از محیط زیست لرستان در چهار بخش کشاورزی، اکولوژیک، اجتماعی و مدیریتی خلاصه می شود یکی از راهکارها واگذاری این اثر زیست محیطی به محیط زیست است که قبل از هر چیزی در فرایند احیای این تالاب دادن اطمینان خاطر به مردم است که منافع ساکنان محلی در اولویت ما قرار دارد.
در همین راستا؛ شیرزاد نجفی مدیرکل منابع طبیعی لرستان با اعلام آمادگی جهت واگذاری اراضی تالاب بیشه دالان به سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با عنایت به وجود برنامه های مدیریتی جهت حفاظت بهتر تالاب ها به عنوان یک اکوسیستم منحصر به فرد در سازمان حفاظت محیط زیست، اراضی این تالاب پس از درخواست و انجام مراحل واگذاری به اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان واگذار می شود.
تاکید فرماندار بروجرد بر سرعت عمل در واگذاری تالاب بیشه دالان به محیط زیست
معاون استاندار لرستان و فرماندار بروجرد گفت: مراحل قانونی و بررسیهای فنی به منظور واگذاری مدیریت و حفاظت تالاب بیشه دالان این شهرستان به اداره محیط زیست باید در هفته آینده انجام شود.
عبدالرحیم رحیمی بیا کرد: با توجه به مصوبه چندماه پیش باید انتقال و واگذاری مدیریت و حفاظت تالاب بیشه دالان به محیط زیست انجام می شد ولی تاکنون هیچ اتفاقی صورت نگرفته است بنابراین ظرف یک هفته آینده باید تمامی مسائل مرتبط، برنامه ریزی و مشکلات که در این تغییر مدیریت بین ۲ اداره محیط زیست و منابع طبیعی وجود دارد برطرف و روند واگذاری آن انجام شود.
تالاب بیشه دالان و نقش محوری آن در گردشگری و بوم گردی
بنا بر گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: تالاب بیشه دالان یکی از مهمترین تالاب های کوهستانی در لرستان و غرب کشور است، که از لحاظ اقتصادی، گردشگری، تامین آب کشاورزی، جلوگیری از سیلاب و تثبیت ریزگردها برای بروجرد می تواند نقش موثری داشته باشد.
مهراداد فتحی بیرانوند بیان کرد: بعد از بررسی ها و برگزاری جلسات متعدد به این نتیجه منتهی شد که واگذاری حفاظت و نگهداری و احیای تالاب بیشه دالان در حوزه اختیارات محیط زیست باید قرار گیرد و مصوبه ای مبنی بر واگذاری این مدیریت نیز تصویب شد.
تامین منافع مردم اولویت ما در احیای تالاب بیشه دالان
وی با اشاره به ضرورت احیای تالاب بیشه دالان و خروج آن از تصرفات غیر قانونی اضافه کرد: تامین منافع مردم و افراد و جامعه محلی اولویت ما در احیای تالاب بیشه دالان است و مردم باید به این اطمینان برسند که اقدامات حفاظت محیط زیست در مورد احیای تالاب هیچ تعارض و منافاتی با منافع مردم ندارد.
فتحی بیرانوند افزود: اگر مردم به این باور برسند که محیط زیست حامی منافع آنهاست در برنامه های حفاظت از محیط زیست نیز مشارکت و همراهی بیشتری خواهند داشت و تجربه نشان داده است اگر مردم در کنار محیط زیست نباشند محیط زیست هم هیچ گاه حفظ و احیا نخواهد شد.
وی یادآور شد: اگر تالاب بیشه دالان بروجرد احیا شود و به آن شاخص های مورد نظر برسد در مسیر قانونی می توان اعتبارات ملی و استانی خوبی جذب کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: پاسگاه محیط بانی بیشه دالان تقریبا آماده شده است و این امیدواری وجود دارد که در ایام دهه فجر امسال افتتاح شود .
آمادگی منابع طبیعی لرستان برای واگذاری تالاب بیشه دالان به محیط زیست
در همین خصوص احمد ساتیاروند، معاون مدیرکل منابع طبیعی لرستان گفت: این آمادگی تغییر و تحول در مدیریت حفاظت از تالاب بیشه دالان در منابع طبیعی استان وجود دارد تا تالاب بیشه دالان به حریم و محدوده مشخص شده ، پلاک آن در اختیار محیط زیست قرار گیرد.
به گفته وی پلاک محدوده بیشه دالان با لحاظ کسر ۱۱۶ هکتار از ۹۱۳ هکتار ؛ یعنی با حدود و محدوده تقریبا ۷۰۰ هکتار طی هفته آینده از منابع طبیعی به محیط زیست انتقال داده می شود .
با توجه به اینکه در سال های اخیر بخش هایی از تالاب بیشه دالان یا مورد تصرف غیر قانونی، تغییر کاربری و یا زیر کشت رفته است ؛ اکنون مساله احیای این تالاب با مصوب کردن اینکه حفاظت از تالاب وظیفه ای زیست محیطی است به اداره محیط زیست واگذار شده است.
از زمانی که این تصمیم در آخرین جلسه ای که به همین منظور در فرمانداری بروجرد گرفته شد حدود ۹ ماه می گذرد و طی روزهای اخیر بطور مجدد موضوع احیای بیشه دالان و مشخص شدن محدوده آن مورد توجه قرار گرفته است تا با واگذاری آن به محیط زیست به این تالاب بعنوان اثری کاملا زیست محیطی توجه بیشتری معطوف شود تا بتوان در زمینه های مختلف اعم از طبیعت گردی و اکوتوریسم بعنوان یک چشم ا نداز در توسعه صنعت گردشگری این شهرستان اثرگذار باشد.
تالاب های استان لرستان از جمله ۱۱ تالاب در پلدختر و تالاب بیشه دالان در بروجرد محلی برای پذیرش پرندگان مهاجر در فصل های مختلف سال هستند که ظرفیت خوبی برای رونق صنعت گردشگری در حیطه اکوتوریسم در لرستان به شمار می رود.
اکوتوریسم یا بوم گردشگری یا طبیعت‌گردی، گونه‌ای از گردشگری است که در آن گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی بکر و دست‌نخورده جهان سفر می‌کنند ؛ سفری مسوولانه به مناطقی طبیعی است که علاوه بر اینکه حافظ محیط زیست و باعث بهبود کیفیت زندگی مردم محلی هستند حداقل آسیب را به طبیعت و فرهنگ منطقه وارد می‌کند؛ بسیاری از کشورها بخش هنگفتی از درآمد خود را از بوم گردشگران خارجی تأمین می‌کنند.
