محرم و حال و هوایش در قزوین از سایر نقاط کشور متفاوت است، در قزوین زنان و مردان قزوینی هر یک با اجرای برنامه‌های متفاوت به سوگ واقعه غم‌گداز عاشورا می‌نشینند، برخی از این آیین‌ها قدمت دیرینه‌ای دارد.
محمدحسین سلیمانی پژوهشگر و قزوین پژوه در این خصوص می‌گوید: پیشینه آیین‌های عزاداری قزوین در ایام محرم به دوران صفویه و بعدازآن برمی‌گردد، قزوین در دوران پیش از صفویان مرکز شیعیان بوده است اما به لحاظ نوع حاکمیت امکان عزاداری برای اهل‌بیت(ع) در این شهر وجود نداشته است.
وی ادامه می‌دهد: بعد از انتقال پایتخت از تبریز به قزوین و استقلال قزوین، موقعیت شیعیان قزوینی بهبود پیدا کرد و ازآن‌پس شاهد آیین‌های عزاداری متنوعی در این شهر بودیم، آیین‌هایی که برخی از آن‌ها هم‌اکنون نیز پابرجاست و در برخی از آن‌ها قزوین در سطح کشور معروف است.
این قزوین پژوه تصریح می‌کند: قزوینی‌ها نسبت به امام حسین(ع) عشق دیرینه‌ای دارند، به‌طوری‌که درصحنه کربلا "اسلم بن عمر ترکی قزوینی" که تنها شهید ایرانی و جز 72 تن شهید کربلا نیز هست، اهل قزوین بوده است.
قزوین مهد هنر تعزیه
قزوین یکی از قدیمی‌ترین صاحب‌منصبان تعزیه‌خوانی در تاریخ ایران است و از دوران قاجاریه تاکنون تعزیه‌خوانان قزوینی با پیشی گرفتن از سایر تعزیه‌خوانان همواره در تکایا و حسینیه‌های منتسب به دولت به تعزیه‌خوانی پرداختند.
سلیمانی اظهار می‌کند: تعزیه یکی از مراسم‌های استان قزوین است که خواستگاه 400 ساله دارد و قزوین از دیرباز قطب تعزیه بوده است، تعزیه ازجمله آیین‌هایی بود که در آن دوران در قزوین اوج گرفت، در این هنر از عنصر نمایشی بهره گرفته‌شده تا صحنه کربلا را به‌منظور پاسداشت وقایع عاشورا به نمایش بگذارند.
وی ادامه می‌دهد: ازجمله شاخص‌ترین تعزیه‌خوانان قزوینی می‌توان به ملاعبدالکریم جناب قزوینی، جواد دواتگر، ابوالحسن اقبال آذر، ابوالقاسم آذری فر، رمضان رنگرز و حبیب الله اسبمردی اشاره کرد که همواره در تکایای دولت وقت به تعزیه‌خوانی می‌پرداختند.
46
