جمعیت شهری به روستایی استان و کشور در دهه‌های گذشته با رقم بالای ۷۰ به ۳۰ توصیف می‌شد که نشانگر مهاجرت گسترده ساکنان روستاها به شهرها برای اشتغال و معیشت بهتر بود.
اما در سال‌های اخیر اقدامات گسترده نظام جمهوری اسلامی در حوزه زیرساختی روستاهای کشور از قبیل احداث مدرسه و راه و تقویت گردشگری روستایی و ... موجب سازندگی، تحصیل و اشتغال در آن مناطق شده و موجی از بازگشت روستاییان مهاجر را رقم زده است.
در مناطق روستایی استان قزوین با ۸۴۲ روستای دارای سکنه، ۹۵ هزار و ۴۷۳ خانوار و ۳۲۲ هزار و ۷۸۷ نفر زندگی می‌کنند که از این تعداد ۱۶۳ هزار و ۹۵۶ نفر مرد و ۱۵۸ هزار و ۸۳۱ نفر زن هستند.
طبق سرشماری اخیر، ۲۲۴ هزار و ۱۳۵ نفر از مردان و زنان روستایی استان با سواد بوده و ۵۷ هزار و ۲۱۷ نفر از روستاییان قزوین در حال تحصیل هستند.
همچنین ۹۶ هزار و ۶۰۶ نفر از جمعیت روستایی استان شاغل و ۱۰ هزار و ۹۶۲ تن از زنان و مردان روستایی قزوین بیکار هستند.
برخورداری ۱۰۰ درصد روستاهای قزوین از خدمات بهداشتی و درمانی
مدیر کل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت:روستاییان در گذشته به منظور بهبود معیشت و وضعیت اقتصادی، استفاده از امکانات بهداشتی، درمانی، آموزشی و تفریحی، عوامل فرهنگی و... به شهرها مهاجرت می‌کردند که موجب خالی شدن روستاها از جمعیت شده و به مرور دیگر ساکنان روستا را نیز تشویق به مهاجرت می‌کرد.
اکرم نجفی اضافه کرد: در کشور ما طی سال‌های گذشته در خصوص تامین زیرساخت‌های لازم برای زندگی مردم در روستا و ارائه خدمات عمرانی و آبادانی روستاها اقدامات بسیار خوبی انجام شده است.
وی افزود: امروز در استان قزوین ۱۰۰ درصد روستاها از خدمات بهداشتی و درمانی، بیش از ۹۹ درصد از نعمت برق، ۸۶ درصد از نعمت آب آشامیدنی سالم و بهداشتی و ۸۵ درصد از نعمت گاز طبیعی برخوردار هستند.
مدیر کل دفتر امور روستایی استانداری قزوین افزود: از سال ۱۳۸۲ با تاسیس نهاد دهیاری بسیاری از خدمات عمومی و عمرانی در روستاها با قیمت پایین و کیفیت مطلوب ارائه شده است و از این حیث کمبودی در مناطق روستایی استان حس نمی‌شود.
نجفی با بیان اینکه توجه به معیشت و اقتصاد خانوارهای روستایی در سال‌های گذشته مورد غفلت واقع شده بود، ادامه داد: وقوع خشکسالی‌های سالانه، کمبود منابع آبی و از بین رفتن مزارع و باغ‌ها زندگی روستائیان را با مشکلات جدی رو به رو کرد و آنان را ناچار به مهاجرت به شهرها و اشتغال به مشاغل سطح پایین و کاذب نمود.
اقتصاد و اشتغال روستایی، اولویت دولت یازدهم و دوازدهم
وی اضافه کرد: در دولت‌های یازدهم و دوازدهم توجه به اقتصاد و اشتغال روستایی و حمایت از طرح‌های تولیدی روستایی در دستور کار دولت و دستگاه‌های اجرایی کشور قرار گرفت و منابع اعتباری مورد نیاز برای ایجاد اشتغال روستایی نیز تامین شد.
نجفی گفت:خوشبختانه این اقدامات، تاثیر خود را در کاهش نرخ بیکاری، افزایش اشتغال و بازگشت مردم به روستاها نشان داد و همچنین اقدامات فرهنگی گسترده رسانه‌ها در تبیین مزایای زندگی در روستاها موجب شد زندگی در روستا به یک افتخار تبدیل شود.
مهاجرت از روستا به شهرها متوقف شده است
وی ادامه داد: در حال حاضر بیش از یک هزار و ۳۰۰ طرح اشتغال روستایی در استان قزوین، تسهیلات کم بهره دریافت و بیش از چهار هزار فرصت شغلی را در سطح روستاهای استان ایجاد کرده اند.
مدیر کل دفتر امور روستایی استانداری قزوین افزود: با این اقدامات نه تنها مهاجرت از روستاها به شهرها متوقف شده بلکه موارد بسیاری از بازگشت مردم از شهر به روستا و مهاجرت معکوس گزارش شده است که در آمارهای مرکز آمار ایران مدنظر قرار خواهد گرفت.
۶۶۲ روستای قزوین دارای طرح هادی مصوب
مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان قزوین نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت:این بنیاد از بدو تاسیس با توجه به رویکرد سازمانی در خصوص رفع محرومیت از مناطق محروم و عمدتا روستایی به انجام وظایف ذاتی خود پرداخته و با اجرای طرح‌های عمرانی در راستای ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای زندگی راحت‌تر روستاییان گام برداشته است.
اصغر گونجی گفت: یکی از بارزترین خدمات این نهاد در استان قزوین تهیه و اجرای طرح‌های هادی روستایی شامل، انجام مطالعات پایه‌ای و اساسی در خصوص تهیه سند توسعه روستا و تصویب آنها در کمیته طرح‌های هادی روستایی استان است.
وی اضافه کرد:از مجموع ۸۴۳ روستای استان تاکنون ۶۶۲ روستا دارای طرح هادی مصوب بوده که به عنوان مبنای اقدامات عمرانی تمامی دستگاه‌های اجرایی استان است.
این مسئول گفت:افق این طرح‌ها ۱۰ ساله است که با نظر مستقیم مردم و کارشناسی دستگاه‌های اجرایی به مراحل اجرایی و عمرانی وارد می‌شوند.
گونجی اضافه کرد:پس از تهیه طرح‌ها، بنیاد مسکن وارد فاز اجرا شده و بهسازی محیط روستا شامل طراحی و اصلاح معابر اصلی و فرعی، احداث جوی و جدول، پیاده رو سازی، آسفالت معابر با استفاده از مصالح بومی و سنتی و ... در دستور کار این نهاد قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: بنیاد مسکن تاکنون در ۴۰۱ روستای استان طرح هادی و بهسازی محیط روستایی را اجرا کرده که این امر موجب رعایت بهداشت محیط، کنترل آب‌های سطحی و ایجاد جذابیت‌های عمومی در روستا و نهایتا ترغیب روستاییان به مهاجرت معکوس شده است.
این مسئول گفت: در این راستا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان قزوین از سال ۹۴ تا ۹۷، عملیات اجرایی آسفالت ۳۸ روستا را از محل اعتبارات قیر رایگان به اتمام رسانیده است.
مقاوم سازی حدود ۵۰ درصد واحدهای مسکونی روستایی استان
وی ادامه داد: بنیاد مسکن اسنقلاب اسلامی همچنین با ارایه طرح ویژه بهسازی مسکن روستایی از سال ۸۴ تا ۹۸ برای مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی در سطح استان با سهیمه بالغ بر ۴۸ هزار واحد اقدام کرده است.
گونجی گفت: از این تعداد تاکنون ۲۷ هزار و ۷۱۳ واحد مسکونی روستایی با اعتباری بالغ بر چهار هزار و ۸۲۹ میلیارد ریال اعتبار مقاوم سازی شده اند.
این مسئول اضافه کرد:با اجرای این طرح، واحد مسکونی روستاییان در برابر بلایای طبیعی مقاوم شده و بخش عمده ای از نگرانی‌های موجود در سطح استان در خصوص کنترل و رعایت موارد ایمنی در ساخت و ساز با ارایه تسهیلات و نظارت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان قزوین برطرف می‌شود.
وی افزود: بیناد مسکن انقاب اسلامی علاوه بر این اقدام تاکنون در بازسازی مناطق آسیب دیده روستایی نظیر زلزله آوج، الموت و توکان تاکستان و سیل فروردین ماه امسال اقدام کرده و تاکنون بیش از ۲۰ هزار واحد مسکونی را با اعتباری بالای ۹۴ هزار میلیارد ریال بازسازی کرده است.
گونجی افزود:همین موضوع در تسهیل زندگی مناطق روستایی نقش آفرین بوده و موجب بازگشت روستاییان به مناطق روستایی شده است.
صدور بیش از ۵۷ هزار فقره سند روستایی در قزوین
مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان قزوین با اشاره به یکی دیگر از اقدامات این اداره که موجب افزایش جمعیت روستایی شده است،افزود: صدور و اعطای اسناد مالکیت واحدهای مسکونی روستایی منجر به رفع دعاوی حقوقی بی پایه و اساس و تثبیت هویت حقوقی پیکره کلی روستا شده و زمینه ایجاد ارزش افزوده برای املاک مردم و دریافت تسهیلات و سرمایه برای عمران و آبادانی در مناطق روستایی گردیده است.
وی گفت: در این راستا تاکنون بیش از ۵۷ هزار فقره سند روستایی با همکاری اداره ثبت اسناد و املاک استان قزوین صادر شده و به روستاییان تحویل گردیده است.
اشتغال پایدار روستایی یکی از عوامل شکل‌دهنده مهاجرت معکوس
معاون اشتغال اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قزوین نیز در این خصوص گفت: طرح اشتغال پایدار روستایی که یکی از عوامل موثر در تشدید مهاجرت معکوس به روستاها است از ابتدای سال ۹۷ شروع شد و نتایج خوبی را به دنبال داشت.
ناصر شفیع آبادی افزود:در این راستا حدود ۲۸۴ میلیارد تومان اعتبار با عاملیت چهار بانک کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون و صندوق کارآفرینی امید ابلاغ شد که مبلغ ۲۸۰ میلیارد تومان تخصیص یافت.
وی افزود:از این مبلغ تاکنون حدود ۱۹۸ میلیارد تومان برای حدود یک هزار و ۳۲۰ طرح اشتغال پایدار روستایی در استان پرداخت شده است.
این مسئول اضافه کرد:از این طرح‌ها حدود ۶۲۵ طرح برای دستگاه‌های حمایتی شامل کمیته امداد، بهزیستی و بنیاد شهید به مبلغ ۲۶ میلیارد تومان معرفی شده و بیش از ۶۷۰ طرح برای دستگاه‌های غیرحمایتی با حدود ۱۵۸ میلیارد تومان اعتبار شامل جهاد کشاورزی، صنعت و معدن، میراث فرهنگی، ورزش و جوانان و فناوری اطلاعات پرداخت شده است.
شفیع آبادی افزود: این طرح‌ها در مجموع، چهار هزار فرصت شغلی را در روستاهای استان ایجاد می‌کنند که نقش موثری در بازگشت روستاییان و مهاجرت معکوس از شهرها ایفا خواهد کرد.
تحقق ۶۲ درصدی طرح‌های اشتغال در مناطق روستایی استان
این مسئول اضافه کرد:یکی از نکات قابل توجه در طرح اشتغال فراگیر روستایی، تحقق ۶۲ درصدی طرح‌های اشتغال در مناطق روستایی استان بوده که با نظارت سازمان برنامه و بودجه استان صورت گرفته است.
شفیع آبادی افزود:آن بخش از طرح‌های اشتغال روستایی نیز که تاکنون محقق نشده اند به دلیل نوسانات بازار و کمبود اعتبارات بوده که با ابلاغ شیوه نامه پرداخت متمم برای تکمیل آنها اقدام خواهد شد.
وی گفت:اجرای این طرح در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر موجب رونق اقتصادی در روستاها و ایجاد رغبت میان سرمایه گذاران برای بازگشت به روستاها شده است.
این مسئول ادامه داد:برخی از طرح‌ها مانند تقویت بوم گردی در روستاهای الموت رونق اقتصادی و اجتماعی مناطق مورد نظر را به دنبال داشته و موجب تحول در اشتغال و جمعیت این مناطق شده اند.
