هرساله چشم طمع دلالان به محصولات کشاورزان موجب می شود تا کشاورز که زحمت اصلی کشت و تهیه محصول را کشیده طعم دست یابی به سود واقعی را نچشد و این سود به جیب دلالان و واسطه ها برود.
در کنار این موضوع و لزوم حذف و یا کمرنگ کردن نقش واسطه ها از جمله از طریق عرضه مستقیم محصولات کشاورزی در بازارچه ها و ... برنامه ریزی برای کشت به اندازه محصولات نیز در جلوگیری از زیان به کشاورزان از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که در صورت تولید بیش از اندازه و خارج از ظرفیت بازار یک محصول و اشباع آن، بدون شک کشاورز متضرر خواهد شد.
باقی ماندن محصول روی دست کشاورز صحنه تلخ و غم انگیزی است که هرساله در برخی نقاط کشور با آن روبرو می شویم که در خیلی اوقات دلیل آن کشت بیش از اندازه و خارج از توان بازار و بیشتر از تقاضای موجود در بازار است، این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی به استان ها برای کشت محصولات هرساله پیش از آغاز کشت سهمیه ابلاغ می کند.
در همین خصوص، برخی گوجه کاران قزوینی به رسانه ها اعلام کرده اند امسال به دلیل وضعیت بازار و هزینه بالای قیمت تمام محصول روی دستشان مانده و دچار زیان شده اند.
یکی از این گوجه کاران هزینه تمام شده برای کشت هر کیلو گوجه فرنگی را ۲ هزار تومان اعلام و مدعی بود این محصول را از او ۱۲۰۰ تومان می خرند.
آنها اعلام کردند بازار خوب این محصول در سال گذشته موجب شده تا حتی برخی افراد غیر کشاورز برای کشت این محصول در اراضی کشاورزی اقدام کنند.
این کشاورزان نیز گفتند امسال کشت گوجه فرنگی را جایگیزن دیگر محصولات کرده اند و همچنین عده ای از آنها نیز مدعی شدند جهاد کشاورزی هیچ توصیه ای به آنها در خصوص باید و نبایدهای کشت گوجه فرنگی و الگوی کشت نداشته است.
اردیبهشت ماه امسال بود که مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین از رشد ۱۰ درصدی کشت گوجه فرنگی در این استان خبر داده بود.
تورج بنیادی گفته بود افزایش سهمیه ابلاغی کشت این محصول در پی بروز خسارت سیل به مزارع برخی استان ها و افت احتمالی تولید این محصول در این مناطق و برای جبران این موضوع صورت گرفته است.
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین همچنین گفت: ۵۷ درصد کشت سبزی و صیفی جات استان در سال جاری به محصول گوجه فرنگی اختصاص پیدا کرده است.
با این حال مسئولان جهاد کشاورزی افزایش کشت گوجه فرنگی را دلیلی بر باقی ماندن این محصول روی دست کشاورزان نمی دانند و علت های دیگری را در این خصوص عنوان می کنند.
کشت بدون برنامه و احتمال خسارت به کشاورز
حسین قهرمانی یکی از کشاورزان صادر کننده گوجه فرنگی نیز صحبت های همکاران کشاورز خود را رد و عنوان کرد که این محصول از بازار خوبی برخوردار است.
این کشاورز گفت: البته ما برای کشت خود برنامه ریزی داریم و بدون شک اگر کشاورزی بدون برنامه ریزی و صرفا به دلیل قیمت خوب یک محصول طی سال یا ماه های اخیر اقدام به کشت محصولی بکند احتمال وارد شدن ضرر و زیان به او وجود دارد.
قهرمانی اظهار داشت: اینکه عنوان می شود محصول به دلیل قیمت پایین روی دست کشاورزان قزوینی باقی مانده است، صحبت کارشناسی شده و درستی نیست و همین اکنون ما این محصول را از هر فرد به قیمت کیلویی ۳ هزار تومان خریداری می کنیم.
وی که امسال به به کشت ۸۶ هکتار گوجه فرنگی در اراضی کشاورزی خود اقدام کرده است، اظهار داشت: در هر هکتار بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن محصول تولید می شود که اگر به گفته کشاورزانی که مدعی هستند قیمت هر کیلو تولید این محصول برایشان ۲ هزار تومان تمام شده این رقم به بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان می رسد که چنین رقمی دور از واقعیت است.
قهرمانی با بیان اینکه در مزارع خود زیرساخت های کشت یک محصول کیفی و صادراتی را در مزرعه خود فراهم کرده ایم و دارای سردخانه هستیم، اظهار داشت: در حال حاضر روزی ۲ کانتینر از مزرعه به کشورهای خاورمیانه کوجه فرنگی صادر می کنیم و برای ۱۵۰ نفر نیز اشتغالزایی کرده ایم.
در خصوص عواقب افزایش کشت گوجه فرنگی به کشاورزان قزوینی هشدار داده بودیم
عباس علیخانی رئیس جهاد کشاورزی قزوین نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: به کشاورزان شهرستان در خصوص برنامه های ابلاغی کشت اطلاع رسانی لازم از طریق برگزاری دوره های آموزشی و نصب بنر و پلاکارد انجام شده است.
وی با بیان اینکه در خصوص عواقب افزایش خودسرانه کشت گوجه فرنگی به کشاورزان هشدار داده بودیم، اظهار داشت: از طریق کارشناسان خود به کشاورزان نیز اعلام کرده ایم که می توانند جهت مشاوره کشت به مراکز جهاد کشاورزی در نقاط مختلف شهرستان مراجعه کنند.
علیخانی با اشاره به سهمیه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص کشت گوجه با اشاره به کاهش کشت گوجه فرنگی در مزارع قزوین و افزایش آن در برخی نقاط دیگر استان، گفت: کشت این محصول در مزارع شهرستان قزوین از ۲۳۰۰ هکتار در سال گذشته به ۱۷۰۰ هکتار کاهش پیدا کرده است.
این مسئول همچنین گفت: در کلاس های خود به کشاورزان اعلام کرده و هشدار دادیم که ممکن است به دلیل کاهش و یا قطع صادرات، نرخ گوجه فرنگی مانند سال گذشته نباشد و باید این محصول به میزان اعلام شده و نه بیش از آن کشت شود.
علیخانی اظهار داشت: محصول گوجه در حال برداشت بوده و هنوز نمی توان در خصوص باقی ماندن آن روی دست کشاورز با قاطعیت اظهار نظر کرد اما با توجه به وضعیت بازار، قیمت این محصول در سال گذشته مناسب تر از سال جاری بود و این موضوع برخی کشاورزان را واداشت تا به جای سایر محصولات امسال گوجه بکارند.
وی تاکید کرد: کشت خارج از برنامه و عدم اجرای الگوی کشت مخاطرات زیادی به همراه دارد که یکی از آنها باقی ماندن محصولات روی دست کشاورز به دلیل کشت بیش از اندازه و خارج از ظرفیت است.
کشت خارج از برنامه برهم زننده تعادل بازار
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین در این خصوص به ایرنا گفت: بدون شک کشت بی اندازه و خارج از برنامه محصولات کشاورزی موجب برهم خوردن تعادل بازار به زیان کشاورز خواهد شد.
تورج بنیادی با بیان اینکه عدم وجود الگوی کشت و اجرا نکردن آن از سوی برخی کشاورزان ادعای نادرستی است، افزود: از دهه چهل به این سو در دشت قزوین الگوی کشت داریم اما دلیل عدم رعایت آن از سوی برخی کشاورزان موضوعات مربوط به اقتصاد و بازار است.
وی در خصوص کشت بیش از اندازه گوجه فرنگی در برخی اراضی کشاورزی استان قزوین گفت: برنامه کشت محصولات هرساله از سوی وزارت جهاد کشاورزی به استان ها ابلاغ و ما نیز آنرا به شهرستان ها و آنها نیز به مراکز جهاد کشاورزی مناطق برای اجرا اعلام می کنند.
بنیادی افزود: امسال برنامه تعیین شده برای کشت گوجه فرنگی در استان قزوین ۷۳۰۰ هکتار بود که برای هر شهرستان با توجه به پتانسیل آن برنامه کشت اعلام شد و حتی این موضوع را به فرمانداری ها نیز اعلام کردیم.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی قزوین با بیان اینکه در سال جاری براساس اطلاعات اولیه شاهد کشت هشت هزار هکتار گوجه فرنگی در زمین های زراعی استان بوده ایم، افزود: جهاد کشاورزی استان از همه ابزارها و امکانات خود از جمله کلاس های آموزشی، نصب بنر، ارسال پیامک و ... برای اطلاع رسانی مربوط به الگوی کشت و میزان سهمیه کشت در هر منطقه به کشاورزان اطلاع رسانی کرده و کارشناسان محلی جهاد نیز در این خصوص مشاوره های لازم را به زارعین ارایه کرده اند.
بنیادی با بیان اینکه کشاورزی در کشور ما با ریسک همراه است، افزود: به دلیل قیمت مناسب گوجه فرنگی در سال گذشته به دلیل صادرات این محصول به خارج، امسال برخی کشاورزان تصمیم گرفتند تا به جای محصولات دیگری که در گذشته کشت می کردند به کشت گوجه اقدام کنند در صورتی که آنان باید براساس برنامه اعلامی جهاد اقدام می کردند.
وی اظهار داشت: نمی توان جهاد کشاورزی را در ماندن محصول روی دست کشاورز مقصر دانست چرا که کشاورزان حتی در صورت عدم اطلاع رسانی، می توانند به مراکز جهاد مراجعه و در خصوص محصولات مورد نظر و میزان کشت و ... راهنمایی و مشاوره های لازم را دریافت کنند.
این مسئول گفت: البته نمی توان کشاورزان را نیز مقصر دانست چرا که بازار دچار نوسان هایی است که می تواند پیش بینی ها و معادلات را برهم بزند اما سهل انگاری برخی زارعین و بی توجهی آنها نسبت به برنامه کشت می تواند موجب زیان به خود آنها و دیگر کشاورزان شود.
بنیادی اظهار داشت: البته محصول گوجه فرنگی در مزارع در حال برداشت است و هنوز زود است که در خصوص روی دست کشاورز ماندن آن صحبت کنیم، البته ممکن است به دلیل کشت زیاد و خارج از برنامه در خصوص این محصول و جایگزین کردن کشت با محصول دیگر بدون هماهنگ با جهاد کشاورزی برخی زارعین متحمل زیان شوند.
این مسئول گفت: البته وزارت جهاد کشاورزی نیز نسبت به مشکلات کشاورزان حساس است و در مواقع لازم ورود پیدا خواهد کرد و اگر وضعیت گوجه کاران در کشور به گونه ای پیش برود که موجب زیان آنها شود تدابیری از جمله خرید تضمینی و یا توافقی و ... اتخاذ می شود.
فقدان ابزار خاص در دست جهاد کشاورزی برای اجرای الزامات قانونی
وی در خصوص الزامات قانونی جهاد کشاورزی در زمینه رعایت الگوی کشت، گفت: ابزار قانونی خاصی برای این کار در اختیار جهاد کشاورزی قرار ندارد و در این زمینه باید سایر دستگاه ها از جمله شرکت آب منطقه ای به عنوان دستگاه حاکمیتی حوزه آب و نماینده وزارت نیرو به ما کمک کند.
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین ادامه داد: شرکت آب منطقه ای می تواند با توجه به برنامه کشت اعلام شده و با توجه به اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری دشت قزوین و آن دسته از اراضی که آب انها به وسیله چاه تامین می شود، نسبت به توزیع آب اقدام کند.
بنیادی اظهار داشت: در صورت چنین اقدامی هر کشاورز باید به میزان اراضی کشت شده آب مصرف کند و به خاطر داشتن آب بیش تر از مورد نیاز خود اقدام به کشت خارج از برنامه محصول که می تواند موجب اشباع بازار و کم شدن قیمت محصولات شود، پیشگیری خواهد شد و دیگر محصولی روی زمین باقی نخواهد ماند.
وی اظهار داشت: البته در این خصوص با هوشمندسازی چاه های آب کشاورزی اقدامات خوبی انجام شده است ولی رسیدن به اهداف ترسیم شده نیاز به گذشت زمان دارد.
بنیادی با اشاره به فعالیت سامانه جامع اطلاعات کشاورزی، گفت: در این سامانه تمامی وضعیت کشت محصولات ثبت می شود که آمار نهایی ان برای برنامه ریزی دوره بعد کشت مورد استفاده قرار می گیرد که فایده نخست آن تعادل در کشت و پیشگیری از زیان مالی به کشاورزان است اما متاسفانه برخی کشاورزان همراهی لازم را در ثبت اطلاعات کشت خود ندارند به طوری که از حدود هشت هزار هکتار گوجه کشت شده در اراضی استان، تنها اطلاعات پنج هزار هکتار آن در سامانه یاد شده ثبت شده است.
۳۰۱۳
