اتفاقی استثنایی در سینمای ایران

این اتفاق و اشغال شدن دست‌کم یک سالن سینمایی برای فیلمی که کیفیت بالایی هم ندارد، در شرایطی است که برخی دیگر از فیلم‌ها که انتظار فروش نسبتا خوب آن‌ها وجود داشته هم موفق نبوده‌اند به ویژه آنکه از نظر کیفی مولفه‌های زیادی را در سطحی بالا دارند اما سخنگوی شورای صنفی نمایش برای همین فیلم‌ها هم می‌گوید، بسیاری از آن‌ها در پردیس‌های سینمایی و حتی سرگروه خود هم روزانه 50 نفر تماشاچی ندارند.

حال این سوال‌ها مطرح است که چرا باید اجازه اکران فیلم‌هایی با کیفیت پایین داده شود؟ دلیل موفق نبودن فیلم‌های خوب در اکران چیست؟ آیا شورای صنفی نمایش به تنهایی می‌تواند در این باره اعمال نظر کند؟ برای سینمادار  پول اهمیت بیشتری دارد یا مخاطب؟‌و اینکه آیا هنگام اکران فیلم‌های سینمایی نیاز و علاقه مخاطب درنظر گرفته می‌شود یا به قول یکی از مدیران، فیلمسازان اصلا حواسشان نیست که مردم چه می‌خواهند چون «در فصلی که آن‌ها بستنی دوست دارند بعضی‌ها لبو دست مردم می‌دهند!»

در این‌باره حبیب ایل‌بیگی ـ معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی بیان کرد: در شورای پروانه نمایش طبق آیین‌نامه فیلم‌هایی که پروانه ساخت سینمایی داشته‌ باشند، بررسی می‌شوند. البته این شورا پس از دیدن فیلم‌ها طبق مواردی می‌تواند به فیلمی که به لحاظ استاندارد هنری شرایط لازم را ندارد یا سطح سلیقه مخاطب را پایین می‌آورد، مجوز ندهد اما موارد کمی از این دست داشته‌ایم و شاید فیلم‌هایی هم بوده‌اند که شورا مجوز اکران محدود آن را داده است. با این حال اینکه فیلمی با هر شرایطی که دارد چه زمانی و چطور اکران شود مربوط به شورای اکران و براساس توافقی است که میان تهیه‌کننده و سینمادار صورت می‌گیرد. در واقع ساز و کار اکران فیلم‌ها بیرون از دولت است و همان طور که از اسمش برمی‌آید در شورای صنفی نمایش بررسی می‌شود.

او درباره انتقادهایی که برخی صاحبان فیلم‌ها نسبت به اختصاص یافتن سانس‌های خوب سینماها به فیلم‌های پرفروش و کمدی مطرح می‌کنند، با اشاره به اینکه چنین ادعایی می‌تواند در شورای صنفی نمایش بررسی شود،  اظهار کرد: جدا از این مسئله، نکته مهم اینجاست که مثلا حدود 200 فیلم پشت اکران مانده‌اند، اما بسیاری از آن‌ها مناسب اکران نیستند و این موضوع را باید صاحبان آثار خودشان متوجه شوند.

ایل‌بیگی گفت: البته معتقدیم فیلم‌های خوب یا آن‌هایی که جنبه محتوایی با ارزشی دارند حتما باید به نمایش عمومی درآیند اما دلیل بر این نمی‌شود که آن کسی که فیلمی را ساخته و فیلمش مولفه‌های هنری و جذاب برای بیننده ندارد حتما به دنبال اکران عمومی باشد.

وی اضافه کرد: درباره تعداد زیادی از فیلم‌ها و حتی شاید آن‌هایی که در حال اکران هستند، شاهدیم که حتی پوستر خود را معرفی نمی‌کنند و مردم اصلا نمی‌دانند چه فیلمی با چه مشخصاتی و چه موضوعی در سینماها نمایش داده می‌شود. اگر مردم مثلا بدانند فیلمی با نام «برادرم خسرو» درباره افراد دو شخصیتی در سینماها نشان داده می‌شود، ممکن است کسانی که علاقه‌مند به چنین موضوعاتی هستند و یا در خانواده و نزدیکان خود افراد دو شخصیتی دارند، بیشتر ترغیب شوند تا این فیلم را ببینند.

او گفت:‌ اما بارها پیش آمده با بعضی از فیلمسازان راجع به کارشان صحبت می‌کنم و متوجه می‌شوم اصلا نمی‌دانند چه موضوعی را برای چه مخاطبی می‌خواهند، بسازند. به همین دلیل به نظر می‌رسد باید کمی علمی‌تر در سینما کار کرد تا فیلمسازان در پاسخ به نیازها دست به تولید بزنند چون بسیاری از مشکلاتی که در زمان اکران فیلم‌ها پیش می‌آید شاید از همین مسئله درست انتخاب نکردن موضوع و سوژه و دقت نکردن به زمانی که یک اثر به دست مخاطب می‌رسد، ناشی شود.

در این باره رضا سعیدی‌پور ـ مدیر سینما آزادی ـ هم با اشاره به اینکه در این پردیس سینمایی تلاش می‌شود هر 6  فیلمی که دارای سرگروه هستند در یکی از سالن‌های این مجموعه نمایش داده شوند، ادامه داد: اگر این فیلم‌ها جذاب باشند به راحتی می‌توانند سالن‌های خود را پُر کنند و باعث می‌شوند فیلم‌های قدیمی‌تر از پرده برداشته شده و آثار جدید جایگزین شوند، اما بسیاری وقت‌ها این اتفاق نمی‌افتد و بعضی فیلم‌های پرفروش و قدیمی همچنان مخاطب خود را دارند و فیلم‌های جدید نمی‌توانند ظرفیت سالن خود را پُر کنند.

او افزود: در حال حاضر سانس‌های چرخشی فیلم‌ها به اجبار سه سانس است در حالی که قبلا امکان این بود تا یک فیلم جدید را در یک تک سانس نمایش دهیم که معمولا آن را هم در ساعات شبانه قرار می‌دادیم و در همین زمان هم سالن پُر بود، اما الان باید سانس‌ها چرخشی و مثلا 12 ظهر، 4 عصر و 8 شب باشند و وقتی فیلمی سانس 8 شب خود را پُر نمی‌کند کاملا مشخص است که 12 ظهر را هم امکان ندارد پر کند.

این مدیر سینمایی ادامه داد: بنابراین شرایطی پیش می‌آید که حتی هزینه لامپ ویدئو پروژکتور را هم نمی‌توان از اکران یک فیلم درآورد و سالن‌داران ترجیح می‌دهند، اگر قرار است فقط برای دو، سه نفر فیلمی را اکران کنند، درِ سالن خود را قفل کنند. هر چند ما تلاش می‌کنیم حتی اگر همین تعداد هم هستند فیلم را به احترام آن‌ها نمایش دهیم.

سعیدی‌پور در پاسخ به اینکه برخی فیلمسازان از اختصاص نیافتن سانس‌های خوب در سینماها گله‌مند هستند و معتقدند بهترین زمان نمایش را سینماداران به فیلم‌های کمدی اختصاص می‌دهند،‌ گفت: این یک ادعای کاملا بی‌اساس است چون در شرایطی که نزدیک به انتخابات بودیم و مردم از این لحاظ حساسیت‌هایی را در نظر داشتند و کمتر سراغ سینما آمدند فقط فیلم «نهنگ عنبر» بود که توانست فروش خوبی داشته باشد. در واقع به غیر از این فیلم، بسیاری از فیلم‌های دیگر کشش پُر کردن سانس‌های خود را حتی در سانس‌های خوب هم نداشتند.

او با اشاره به اینکه فیلم‌هایی همچون «آشوب»، «ویلایی‌ها»، «نقطه کور»، «برادرم خسرو» و «امتحان نهایی» با توجه به مدت زمانی که از اکران آن‌ها گذشته، فروش چندان خوبی در کل کشور نداشته‌اند، افزود: البته در حال حاضر فیلم‌ها مقصر نیستند، چون مردم در هر دوره‌ای به یک چیز علاقه دارند و قطعا انتخابات در میزان فروش فعلی فیلم ها تأثیرگذار بوده است.

مدیر سینما آزادی همچنین درباره اینکه با این شرایط امکان وجود این مشکلات در ماه رمضان هم هست، بیان کرد: ممکن هم هست این طور نباشد چون شرایط در ماه رمضان بسیار متفاوت است و در این 10 سالی که در سینما «آزادی» میزبان تماشاگران در ماه رمضان بوده‌ایم با استقبال خوب آن‌ها هم مواجه شده‌ایم چون در زمانی که بسیاری از مردم امکان تفریح در بیرون را ندارند، میزان اقبالشان از سالن‌های سینما بویژه در زمان عصر و پس از افطار افزایش می‌یابد.

طبق اعلام سخنگوی شورای صنفی نمایش وضعیت اکران فیلم‌ها و برنامه ویژه در ماه مبارک رمضان در جلسه یکم خرداد ماه این شورا بررسی خواهد شد.