گزارش جی پلاس از نشست خبری « مرثیه ای برای کتابسوزی ها»؛ اهالی هنرهای تجسمی در غربت به سر می برند

علی اتحاد، کارگردان این نمایش گفت: «مرثیه ای برای کتابسوزی ها» یک رخداد است و در ساخت آن از امکانات حوزه دیداری و هنرهای اجرایی استفاده شده است. مفهوم اصلی کار به کتابسوزی می پردازد و این مسئله نه به عنوان یک حقیقت تاریخی بلکه به عنوان یک الگوی ذهنی مطرح می شود. در این نمایش کتابسوزی برای من یعنی حذف، فراموشی و در نهایت تکرار. این اثر از امکانات همه رسانه ها استفاده کرده است. او درباره ماجرای این نمایش توضیح داد: پرسوناژ طبقه اول هانیه توسلی و مهدی احمدی هستند، یک تیپ بدون چهره با عنوان مرد سیاه پوش که خودم بازی کردم در بخشی از کار حضور دارد و اجراگر زنده ما آقای مولانیاست که در انتهای ویدئو کارش شروع می شود. در پرسوناژ بعدی اقای مولانیا با ظاهری متفاوت مخاطب را به بخش اجرای زنده منتقل می کند. یک میز است که چهار نفر دور آن نشستند و در هر چهار طرف، یک رخداد آیینی اتفاق می افتد و به شکل استعاری درباره مسئله کتابسوزی است. 

این کارگردان در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر اینکه از چه زاویه ای به کتابسوزی نگاه کرده است، گفت: در مورد یک دوره تاریخی مشخص نیست و به قسمتی از تاریخ ارجاع داده نمی شود، بلکه به مسئله فراموشی، حدف اندیشه و تکرار می پردازد. جواد مولانیا نیز بیان کرد: تا کنون این نوع اجرا را نداشتم، در این کار مخاطب فعال تر است و قرار است سرپا بایستد و برخلاف بعضی از تئاترهای دیگر خوابش نمی برد. یک گنگی برای من وجود داشت. برایم جذاب و چالش برانگیز است که با مخاطبی رو به رو باشم که او هم گنگ است. این نمایش با مخاطب، ارتباط مستقیم دارد. بابک حمیدیان دیگر اجراگر این نمایش بیان کرد: برای من این جریان به اندازه علی اتحاد پیچیده نیست. 

سال ها در کنار آتیلا پسیانی و حامد محمد طاهری با گونه ای از نمایش مواجه بودم که به تمام گونه های هنر از جمله سینما، موسیقی، ادبیات و ... تکیه داشت. من خیلی با هم صنفانم در سینما معاشرت نداشتم چون بیرون آمدن از رکود را در اهالی هنرهای تجسمی جست و جو می کردم. او ادامه داد: از افراد مختلفی شنیدم که بابک حمیدیان بازیگر ارزشی و دولتی شده است. برای همین امسال به قدری به خودم فشار آوردم و در پروژه های سینمایی کار کردم که این تصور پوچ و بی ارزش را در ذهن کسانی که من را قضاوت کردند بشکنم. علی اتحاد گونه ای کار کرد که من به تازه شدن خودم فکر کردم در نتیجه اجرای این نمایش برای من پیچیدگی ندارد و قرار است در یک پازل بزرگ آنچه را که علی طراحی کرده کنار هم پچینیم. 

این بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون همچنین عنوان کرد: سال هاست که در خارج از کشور مخاطب را در هنرهای نمایشی شان دخیل می کنند. اهالی هنرهای تجسمی ما چون تریبون ندارند در محاق اند و در یک غربت به سر می برند. تریبون ما کوچک است اما همه ما طلایه دار این هستیم که باید از فرهنگ این سرزمین به هر گونه ای که هست دفاع کنیم. حمیدیان خاطرنشان کرد: ادبیاتی که علی اتحاد در این نمایش، مکتوب کرده شاعرانه است. کسی که کتاب نمی خواند و با دنیای فرهنگی بیگانه است به عنوان مخاطب در این اجرا جایی ندارد. امیدوارم به گونه ای تلاش کنیم که مخاطب خاص داشته باشیم به نظرم مخاطب عام باید «اخراجی ها» ببیند، من دلتنگ مخاطب خاص هستم که با سوادش به سواد من اضافه کند نه اینکه من را قضاوت کند. او خاطرنشان کرد: «مرثیه ای برای کتابسوزی ها» یک تجربه از موسیقی، ادبیات و نمایش است و قرار است اتحاد یادآوری کند که از زمان صفویه به بعد تمام گونه های هنری در ایران دچار تکثر شدند، تنها گونه هنری که در این سال ها تغییر نکرد موسیقی است که همایون شجریان و سهراب پورناظریان اکنون آن را اجرا می کنند. اتحاد می خواهد یادآوری کند که در این سال ها چه چیزهایی از بین رفتند و چه چیزهایی باقی ماندند. اگر ما در سرزمینی زندگی می کردیم که جریان هنرهای تجسمی مانند سینما روایت می شد هیچ وقت به این واژه سازی ها ( کتابسوزی) نیازی نبود. 

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در ادامه نورا هاشمی درباره چگونگی پیوستن به گروه تولید این نمایش گفت: دوست خوبم مینا ساداتی در ابتدا با این گروه همکاری می کرد اما به دلیل قراردادی که با یک فیلم سینمایی داشت نتوانست کار را ادامه دهد و من را به عنوان جایگزین خودش معرفی کرد. از فرمی که اقای اتحاد برای کار و از شکل و زبانی که برایش انتخاب کرده بودند خوشم آمد. او افزود: مدتی است که از فضای تکراری مونولوگ وار تئاتر فراری شده ام و این کار برای من شکل و رنگ خاصی داشت. معتقدم هر کسی می تواند از این کار برداشت خودش را داشته باشد، هم بیننده خاص و هم عام می توانند با آن ارتباط برقرار کنند. مجید رحیمی جعفری، تهیه کننده این نمایش، نیز بیان کرد: علاقه خاصی به هنر تجسمی دارم. «مرثیه ای برای کتاب سوزی ها» را به دلیل ریخت شناسی اش یک اثر تجسمی می دانم تا نمایشی. این اثر از طریق مرکز هنرهای تجسمی مجوز گرفته است. در ادامه نوید هدایت پور عنوان کرد: «مرثیه ای برای کتابسوزی ها» تجربه ویژه ای است و از اینکه در کنار این گروه ویژه هستم خوشحالم. متن را خیلی دوست داشتم چرا که شیرین، وزین و خوشایند است. کارگردان این کار از افرادی است که خودش می داند چه می خواهد و این برای من جالب است که لحظه به لحظه اش را طراحی کرده است. من تا به حال دفترچه ای به اسم دفتر میزانسن ندیدم اما علی دارد.مطمئنم مخاطب با یک اجرای متفاوت روبه رو است. 

نیکو ترخانی از دیگر اجراگران این نمایش و همسر علی اتحاد، گفت: من نقاشم و به قول بابک حمیدیان در محاق هستم. کار علی برایم جدید است و شبیه این است که بِکِت با ادبیات بهرام بیضایی متن را نوشته باشد. مشابه اش را در نمایش های ایران نداشتیم و این تصور درباره پرفورمنس ایجاد شده که در این روش به مخاطب آسیب زده می شود. این نمایش تلفیقی است که تا به حال در ایران به این شکل ساخته نشده یا اگر شده دیده نشده است. به گزارش خبرنگار جی پلاس، هانیه توسلی و مهدی احمدی در بخش ویدئویی «مرثیه ای برای کتاب سوزی ها» ایفای نقش کردند. این اثر علی اتحاد از ۲۰ دی تا ۱۰ بهمن ماه هر شب در دو سانس ۱۸ و ۳۰ دقیقه و ۲۰ در فرهنگسرای نیاوران اجرا می شود.