یکی از مهمترین محوطه های باستان شناسی که در تنگ بلاغی شناسایی شده کوشک داریوش است که در سمت شرق رودخانه و در شمال صخره ای عظیم به نام تنگ تیرانداز قرار دارد. متاسفانه در سال های قبل قسمتی از این محوطه ارزشمند به وسیله ماشین آلات راه سازی به شدت تخریب شده بود.
این بنا که به کوشک تنگ بلاغی هم معروف است در واقع کاخی بوده که دارای یک تالار مرکزی با ته ستون های مکعبی شکل است که در خلال حفاری دو ستون آن در جا بود و بیرون آورده شد و ایوان غربی نیز رو به رودخانه بوده است. علاوه بر این در این کاخ قسمتی از دیوار و روی کاهگل آن رنگ شده بود. از موارد فرهنگی بدست آمده از آن می توان به چشم های مصنوعی و سفال های شاخص آن اشاره کرد.
بنابراین گزارش کوشک هخامنشی تنگ بلاغی سال 1385 مورد کاوش های باستان شناسی و حفاظت اولیه قرار گرفت اما این محوطه حدود 12 سالی است که به نوعی به حال خود رها شده بود و تنها مورد حفاظت فیزیکی قرار می گرفت اما به اعتقاد کارشناسان نیازمند ساماندهی و مراقبت اصولی بود که هم اکنون محوطه مورد کاوش های باستان شناسی و مرمت آثار قرارگرفته است و به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد قرار است این کوشک به جاذبه جدید گردشگری تبدیل شود.
حمید فدایی در گفت و گو با «خبر جنوب»با بیان اینکه کوشک داریوش یا کوشک تنگ بلاغی یکی از مهم ترین آثار هخامنشیان در منطقه پاسارگاد (تنگ بلاغی ) محسوب می شود افزود: در 10 سال گذشته هیچ توجهی به این منطقه نشده بود و حفاظت ها و مراقبت ها ازآثار مکشوفه این کوشک تنها به اندودها و حصار کشی هایی برمی گشت که در همان سال ها صورت گرفته بود از این رو پروژه ساماندهی ، کاوش و مرمت این محوطه در دستور کار قرار گرفت و دو تیم باستان شناس و مرمتگر در این محل مستقر شدند.
به گفته وی فعالیت های این دو تیم تا دو هفته دیگر به پایان می رسد و در نظر داریم این محوطه به یکی از جاذبه های گردشگری منطقه تبدیل شود.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد اضافه کرد: در واقع این محوطه بقایایی از یک کاخ و کوشکی از دوره هخامنشیان بوده که بنابر اظهار نظر باستان شناسان استراحتگاهی در این دوره تاریخی بوده است.
فدایی ادامه داد: بنا دو ایوانی است و در تنگه ای معروف به تنگ تیر انداز قرار دارد.
وی در ادامه اضافه کرد: این بنای تاریخی قابلیت تبدیل به یک سایت موزه را دارد و به زودی به محلی برای بازدید گردشگران تبدیل خواهد شد.
گفتنی است تنگ بلاغی در جنوب غربی مجموعه میراث جهانی پاسارگاد قرارگرفته که نزدیک به 18 کیلومتر طول دارد و به عنوان یکی از قدیمی ترین گذرگاه های فارس به شمار می آید. در این تنگه رود پلوار جریان دارد که اهمیت تاریخی و طبیعی تنگه وابسته به همین جریان آبی می باشد. این تنگه در دوران هخامنشی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و مراکز امپراطوری هخامنشیان را به یکدیگر متصل می ساخته است.
کلمه بلاغی یک کلمه ترکی و به معنای سر چشمه یا چشمه است که مردم این منطقه در روزگاران گذشته بر آن نام نهاده اند. از این دره رودخانه پلوار (بلاغی یا سیوند) که سرچشمه آن در کنار روستایی به نام قصر یعقوب در حدود50 کیلومتری شمال پاسارگاد سرچشمه می گیرد و پس از گذر از تنگ بلاغی، دشت سعادت شهر، سیوند و جلگه مرودشت در جنوب شهرستان مرودشت به رودخانه کر می پیوندد. رودخانه بلاغی (سیوند) از وسط تنگ بلاغی می گذرد و این دره را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده است.
تاکنون دربررسی کامل تنگ بلاغی بیش از 45 غار و پناهگاه صخره ای شناسایی شده که 15عدد از آن دارای دست افزارهای سنگی می باشد. قدمت این غارها به هشت هزار سال تا دوازده هزار سال قبل می رسد .
تنگ بلاغی حدود 4 هزار سال پیش به دلایل نامعلومی خالی از سکنه می شود (دلیل این ادعا عدم کشف آثار فرهنگی حد فاصل دوره پیش از تاریخ "استقرار در روستاها" تا دوره هخامنشی یعنی حدود2500سال)، بعد از این وقفه طولانی دوباره زندگی در تنگ بلاغی در دوره هخامنشی از سر گرفته می شود.
از آثار دیگر دوره هخامنشی درتنگ بلاغی، تپه های باستانی ( محوطه های گسترده ) است. تاکنون چند محوطه در تنگ بلاغی شناسایی شد که دارای سفال شاخص دوره هخامنشی می باشد.از مهمترین نتایج حفاری کشف یک روستا از دوره هخامنشی است که با کاوش در آن برخی از زوایای تاریک زندگی مردم عادی در دوره هخامنشی آشکار شد.
در تنگ بلاغی تا کنون چند محوطه و گورستان از این دوره شناسایی شده است. بزرگترین و مهم ترین محوطه مربوط به دوره ساسانی در تنگ بلاغی می باشد. بر اساس آخرین نتایج بدست آمده این محوطه ها مربوط به اواسط تا اواخر دوره ساسانی است و در آن حوضچه های بزرگ با استفاده از مصالح سنگ و ساروج خاکبرداری شد که مربوط به کارگاه تولید مواد غذایی بوده است.
46
