ساخت ویلا در نزدیکی نقوش سنگی تنگ چوگان حریم این محوطه ساسانی را شکست! محوطه ای که قرار است به زودی در فهرست جهانی به ثبت برسد اما شواهد موجود از بی توجهی جوامع محلی و حتی مسئولان نسبت به این محوطه تاریخی خبر می دهد به طوری که ساخت و سازها در حریم آثار ساسانی و ارزشمند این منطقه همچنان ادامه دارد.به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری «خبرجنوب»، گرچه حدود 20 سال قبل حریم شهر تاریخی بیشاپور تعیین شده و ضوابط آن به تمامی دستگاهای اجرایی ابلاغ شده است اما برخی از اشخاص حقوقی و حقیقی به ساخت و ساز در این حریم اقدام می کنند. شهری که قرار است 5 ماه دیگر در فهرست جهانی به ثبت برسد اما رفتارها و نوع برخوردها در شأن این اثر نیست و چنانجه این روند ادامه یابد شهر بیشاپور در یونسکو جایی نخواهد داشت و عنوان پنجمین اثر جهانی فارس هم به این محوطه مهم ساسانی تعلق نخواهد گرفت. شهر ساسانی بیشاپور در فاصله ۲۳ کیلومتری غرب شهرستان کازرون واقع شده است. این شهر در کنار جاده شاهی روزگار باستان واقع شده که در دوره هخامنشیان تخت جمشید و استخر را به شهر باستانی شوش و در دوره ساسانی شهر گور و بیشاپور را به تیسفون مقر امپراطوری ساسانی وصل می کرده است. شهر بیشاپور جزو اولین شهر های باستانی است که دارای تاریخ مکتوب شهر سازی می باشد که این تاریخ سنگ نبشته ای است که با دو خط اشکانی و ساسانی بر روی ستون بنای یاد بود شهر تاریخی بیشاپور حک شده است. با توجه به وضعیت جغرافیایی خاص بیشاپور خصوصاً رودخانه شاهپور و تنگ چوگان این شهر در روزگار خود سر آمد شهرهای دوره ساسانی بوده است.
گفتنی است، تاریخ ساخت شهر به دوره شاهپور اول پادشاه ساسانی و در حدود سالهای۲۷۲ـ۲۴۱ م بر می گردد. علاوه بر شهر بیشاپور، آثار قلعه دختر و قلعه پسر و نقوش برجسته تنگ چوگان و غار شاپور نیز از دیگر ویژگی آثار دوره ساسانی این محدوده می باشند.
شهر بیشاپور در بخش شرقی و جنوبی توسط خندق، در شمال توسط کوهستان و قلعه و در غرب توسط رودخانه شاهپور محصور و محافظت می شده است.
وجود رودخانه پر آب شاهپور و چشمه ساسان از اهمیت ویژه این منابع آبی در روند شکل گیری شهر تاریخی بیشاپور حکایت دارند.
هر چند تا کنون بخش اندکی از آثار تاریخی شهر بیشاپور کاوش شده و نمی توان نظر قطعی در خصوص چگونگی پراکندگی آثارآن ارائه داد. اما با نگاهی اجمالی می توان دریافت که بیشتر آثار دوره ساسانی در بخش شمالی شهر ایجاد گشته و این شهر در دوره اسلامی به سمت جنوب گسترش یافته است به طوری که آثار شناخته شده تا کنون در بخش شمالی شهر مانند معبد آناهیتا و تالار تشریفات و بقایای برج و بارو تعلق آن را به دوره ساسانی آشکار می سازد و آثار بخش جنوبی شهر همانند بقایای مسجد نیز حکایت از اسلامی بودن این اثر دارد.
بنا بر این گزارش به رغم ارزشمندی و حساسیت های موجود باز هم بی مهری و بی توجهی به این محوطه تاریخی ادامه دارد به طوری که در نزدیکی نقوش سنگی تنگ چوگان شاهد ویلا سازی عده ای بودیم که به گفته رییس اداره میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری شهرستان کازرون هرگونه ساخت و سازها در حریم این آثار تخلف محسوب می شود و مطابق قانون با خاطی یا خاطیان برخورد می گردد و هم اینک نیز ساخت و سازها متوقف شده است.
محمد رضا معینی در گفت و گو با خبرنگار ما با بیان این که شهر تاریخی بیشاپور بیست و چهارمین اثر تاریخی ایران است که در سال 1310 در فهرست ملی به ثبت رسیده است افزود: حریم این شهر تاریخی در سال 1377 به تصویب رسیده است و همان سال نیزضوابط آن به تمامی دستگاه های اجرایی استان و شهرستان ارایه شد .وی با اشاره به این که تمامی دستگاها موظف به رعایت این ضوابط هستند تاکید کرد:چندی قبل باخبر شدیم در فاصله 500 متری از نقوش سنگی تنگ چوگان ویلا سازی در حال انجام است که با توجه به حساسیت های موجود و تخلف صورت گرفته رفع تخلف شد.مدیر داخلی پایگاه پژوهشی شهر ساسانی بیشاپور در ادامه گفت: هر گونه ساخت و ساز در این محوطه تاریخی منوط به رعایت ضوابط حریم مصوب این محوطه تاریخی است و با توجه به حساسیت های موجود وارسال پرونده این شهر به یونسکو بار دیگر ضوابط حریم بیشاپور به تمامی دستگاه های اجرایی ارسال شده است. وی با بیان این که حریم آثار تاریخی، باعث حفظ موجودیت و یکپارچگی اثر می شود افزود: در اطراف این مجموعه تاریخی باغ های بسیاری وجود دارد و طبق ضوابط موجود کاربری ها در این مناطق نباید حریم منظری بیشاپور را مخدوش کند .
معینی بر لزوم حفظ منظر تاریخی و طبیعی این شهر ساسانی تاکید و گفت: اجازه نمی دهیم چشم اندازو منظر تاریخی و طبیعی این آثار مخدوش شود و با متخلفان برخورد قانونی می شود. رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کازرون به همکاری های مستمر دستگاه های قضایی ونیروی انتظامی دراین رابطه اشاره کرد و افزود: با همکاری این دستگاه ها تخلفهای صورت گرفته نیز سریعاً رفع می شود و امیدواریم دیگر شاهد چنین برخورد ها و رفتار هایی در حریم آثار تاریخی کازرون نباشیم.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی با ثبت جهانی پرونده میراث ساسانی فارس نه تنها ردیف اعتباری برای میراث دوره ساسانی در نظر گرفته شود بلکه زمینه برای توسعه زیرساخت های گردشگری، مرمت آثار تاریخی و باستانی، و... فراهم شود.
در ایران 22 اثر ثبت جهانی شده که 4 اثر مربوط به فارس است و از آن جا که محور ساسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در 5 شهرستان آثار منحصر به فرد وجود دارد به طوری که از 35 نقش برجسته ساسانی کشور، 30 نقش برجسته در استان فارس است. بنا بر این گزارش، پرونده منظر باستان شناسی ساسانی فارس شامل آثار دوره ساسانیان در استان است که این پرونده از شهرستان فیروزآباد با آثار کاخ اردشیر و قلعه دختر و نقوش برجسته شروع می شود و تا کاخ ساسانی سروستان و شهر تاریخی بیشاپور و تنگ چوگان در شهرستان کازرون ادامه پیدا میکند.
اکثر محققان دوره تاریخی ساسانیان را مبتکر اصول شهرسازی و معماری می دانند که معماران در این دوره با ساختن طاقهای گنبدی و تالارهای وسیع بدون ستون و همچنین ساخت طاق های آجری به جای پوشش مسطح و چوبی جلوهای نو را خلق کردند.
