شهر ساسانی بیشاپور قرار است سال آینده در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد، اما هم اینک با نصب برج های نوری، حریم منظرش شکسته شده و به اعتقاد فعالین حوزه میراث فرهنگی فارس، احتمال دارد پرونده محور ساسانی فارس که روی میز یونسکو قرار دارد با چنین اقدامی در فهرست جهانی جای نگیرد. بیشاپور یکی از اصلی ترین آثار ارزشمند و تاریخی موجود در این پرونده است.
به گفته یکی از فعالین حوزه گردشگری فارس، در حال حاضر برج نوری در فاصله 250 متری از آثار تاریخی این محوطه ساسانی نصب شده که حریم منظری این شهر را مخدوش کرده است. برجی که 12 متر است و طبق ضوابط موجود میراث فرهنگی، ارتفاعش باید کمتر از 5 متر باشد.
بنابر ضوابط حفاظتی محوطه باستانی شهر بیشاپور، هرگونه دخل و تصرف و عملی که منجر به تغییر چهره طبیعی زمین و چشم اندازهای شهر بیشاپور گردد، ممنوع است مگر کاوشهای علمی باستان شناسی مجاز براساس طرح های مصوب سازمان میراث فرهنگی. همچنین ایجاد ساختمان و ساخت جاده، نصب دکل و تیر برق و آنتن های تلویزیونی و ماهواره ای روی برخی از بلندی ها و اراضی همجوار شهر بیشاپور در محدوده حریم ممنوع می باشد.
بنابر این گزارش، هم اکنون اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای، پایه برج نوری در حریم درجه یک مجموعه تاریخی بیشاپور در فاصله 250 متری از عرصه شهر، حدفاصل شهر بیشاپور- سراب دختران به ارتفاع 5/12 متر را نصب کرده که بی شک این اقدام غیرقانونی و برخلاف ضوابط حاکم بر عرصه و حریم این شهر تاریخی است.
در این رابطه محمدرضا معینی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کازرون به خبرنگار ما گفت: در تاریخ 30 مهرماه امسال، استعلامی مبنی بر نصب برج نوری از طرف دهیاری منطقه به اداره میراث شهرستان ارسال شد که با هماهنگی دفتر ثبت جهانی میراث فرهنگی کشور، اعلام شد که حداکثر ارتفاع این برج نوری 5/4 متر باشد.
به گفته وی، نصب این برج نوری با ارتفاع کنونی (5/12 متر) خلاف ضوابط و مقررات موجود است و باید هرچه سریع تر، کوتاه تر و یا حذف شود.
معینی از پیگیری قضائی و شکایت میراث فرهنگی مبنی بر نصب این برج نوری خبر داد و افزود: شهر ساسانی بیشاپور در آستانه ثبت جهانی است و باید نگاه ها و هرگونه رفتاری نسبت به این مجموعه متناسب با ضوابط و مقررات موجود در حوزه میراث فرهنگی باشد.در ادامه این گفت وگو، علوی فرماندار شهرستان کازرون با اشاره به اینکه نصب ستون های برق در منطقه، اتفاق جدیدی نیست، اضافه کرد: نصب ستون های برق در این منطقه اجتناب ناپذیر است به طوری که قدمت این ستون ها به دوران قبل از انقلاب بازمی گردد.
به گفته وی، با توجه به اینکه محور ساسانی فارس به ویژه شهر بیشاپور در آستانه ثبت جهانی است، باید حساسیت ها در نحوره برخورد با آثار بیشتر شود.
علوی با ذکر مثالی به تکمیل سخنانش پرداخت و گفت: با هماهنگی های صورت گرفته، ساختمان قهوه خانه ای که در حریم این شهر تاریخی قرار داشت، تخریب شد. همچنین خاکسپاری و دفن مردگان نیز در قبرستان بیشاپور متوقف شده است به طوری که در حال حاضر مقرر شده زمین مناسبی با همکاری میراث فرهنگی، مجموعه وزارت کشور و بنیاد مسکن برای ساخت قبرستان جدید درنظر گرفته شود.
فرماندار شهرستان کازرون در ادامه اضافه کرد: هرگونه ساخت وساز در منطقه باید طبق ضوابط میراث فرهنگی باشد، اما به نظر نمی رسد که وجود ستون های برق در این محل خلاف قوانین باشد چرا که در مناطقی چون پاسارگاد و تخت جمشید نیز از این دست ستون ها دیده می شود.
علوی گفت: نصب برج نوری با ارتفاع زیاد در منطقه در دست پیگیری است و چنانچه با ضوابط میراث فرهنگی همخوانی نداشته باشد از محل حذف خواهد شد.
گفتنی است شهر تاریخی بیشاپور که حدود دویست هکتار وسعت دارد در فاصله 23 کیلومتری شمال غربی شهر فعلی کازرون قرار دارد . بنابراطلاعات دقیق و مکتوب که در مرکز شهر بر روی دو ستون یادبود نوشته شده ، این شهر در زمان شاپور اول ( 272-241 میلادی ) دومین و یکی از مقتدرترین پادشاهان ساسانی و توسط یک معمار سوری بنام « اپسای » طراحی و ساخته شد. و بنا برهمین کتیبه ، شاپور در سال 24 سلطنتش از شهر بیشاپور بازدید نموده است .
این شهر در کنار شهرهایی همچون استخر، داراب گرد ، ارجان ، اردشیر خوره از مهمترین شهرهای استان فارس در عهد ساسانی بوده و تا زمان سلطنت بهرام دوم رونق خود را حفظ کرد . بیشاپور شامل دو قسمت ارگ سلطنتی که بناهای شاخص دوره ساسانی مثل معبد آناهیتا ، تالار شاپور، ایوان موزائیک ، کاخ والرین و ... را شامل می شود و قسمت عامه نشین شهر که بخش و سیع تر شهر را تشکیل می دهد و در برگیرنده خانه های مسکونی ، اماکن عمومی مثل حمام ، کاروانسرا ، بازار و ... می باشد .
جایگاه نذورات ( ستون های یادبود)، تالار تشریفات، ایوان موزائیک و ستون های یادبود از جمله بناهای اصلی این شهر به شمار می روند.
46
