مصطفی فرمانی با بیان اینکه رنگرزی گیاهی در استان فارس روبه فراموشی است، گفت: متاسفانه انگشت شمارند افرادی که در فارس در این رشته تخصصی فعالیت می کنند.
به گفته وی، با توجه به اینکه رنگرزی و بافته های داری، حلقه یک زنجیره محسوب می شود، چنانچه یکی از این حلقه ها حذف شود دیگری نیز آسیب جدی خواهد دید به طوری که پیش بینی می شود تا 10 سال دیگر بافنده فروش هم نداشته باشیم.
فرمانی در ادامه این گفت وگو با اشاره به اینکه هنرمندانی که در رشته رنگرزی گیاهی سنتی در فارس فعالند تعدادشان کمتر از انگشتان یک دست است، افزود: این هنرصنعت نیازمند حمایت جدی است چرا که هنوز هم در این حوزه تقاضاهایی از خارج از کشور وجود دارد.
این هنرمند صنایع دستی فارس اضافه کرد: در رنگرزی گیاهی، ماندگاری رنگها بیشتر است و با گذشت زمان رنگ ها جلوه خاص تر و شفاف تری پیدا می کنند.وی با اشاره به اینکه در این نوع رنگرزی از عصاره و پوست گیاهان و میوه ها استفاده می شود، گفت: پوست گردو، انار، جاشیر، روناس، کاه گندم، جفت (پوسته بلوط)، نیل و حتی زعفران برای رنگ کردن نخ ها استفاده می شود که ماندگاری این رنگ ها قابل مقایسه با رنگ های شیمیایی نیست.
فرمانی اضافه کرد: خوشبختانه تجار بین المللی در این حرفه (صنعت فرش و دستبافت های داری) به خوبی رنگ ها را می شناسند از این رو تقاضا برای رنگرزی گیاهی بسیار وجود دارد، اما چنانچه بی مهری ها ادامه یابد و حمایت ها به درستی صورت نگیرد، این تجار را از دست میدهیم.به گزارش خبرنگار ما، یکی از دلایل شهرت و محبوبیت دستبافت های داری فارس استفاده از رنگهای گیاهی است که بافندگان که اکثراً بانوان روستایی و عشایری هستند با ایجاد نقوشی زیبا و دل انگیز این دست بافته ها را ارزشمندتر میکند.
زیبایی رنگ در کنار کیفیت بافت و اصالت طرح از مواردی است که به یک اثر هنری دستبافت، فرش باشد یا زیلو، گلیم یا گبه، جلوهای خاص میبخشد و آن را از دیگر دستبافتها جدا کرده ویژگی منحصر بهفرد بودن را معنا میدهد.فارس به دلیل مناطق متعدد عشایرنشین و روستایی خود که از گذشتههای دور مواد اولیه دستبافتهایشان را با استفاده از این گیاهان رنگ میکردند از مناطقی است که در آن رنگرزی سنتی از سابقهای بسیار کهن برخوردار است.
هنرمندان و صنعتگران رنگرز با استفاده از قسمتهای مختلفی همچون ریشه، ساقه، میوه و گلهای درختان و گیاهانی چون اسپرک، سماق، پوست انار، جفت (پوست بلوط)، زعفران، خوشک، گندل، برگ مو، پوست گردو، جاشیر، روناس و... که به وفور در عرصههای طبیعی فارس میرویند، نخ و پشم و پنبه و ابریشم را رنگ میکنند.فراوانی و تنوع گیاهان رنگده و برخی از حشرات در استان فارس که بیشتر آنها در صحراها، دشت ها و مناطق کوچرو ایلات و عشایر هستند باعث شده که استان فارس از گذشته های بسیار دور یکی از مراکز مهم رنگرزی ایران پهناور باشد. وجود دستبافتهای عشایری و روستایی استان فارس در گذشتههای دور شاهد این ادعاست اما گذشت زمان و به صرفه بودن رنگ های شیمیایی موجب رنگ باختن هنر رنگرزی سنتی و گیاهی در استان شده است به طوری که هم اینک یکی از کارگاه های رنگرزی گیاهی استان که زمانی بیش از 90 کارگر داشته تنها با یک نگهبان روزگار می گذراند و به کارگاهی تعطیل تبدیل شده است.
46
