شباهت مغز انسان با اختاپوس!

جی پلاس، به نقل از برین تومارو، ممکن است انسان‌ها به میمون‌ها شباهت داشته باشند اما این بدان معنا نیست که ما ویژگی‌های یکسانی با حیوانات دیگر نداریم. گروهی از پژوهشگران هنگامی که دریافتند مغز انسان و اختاپوس، ژن‌های پرش‌کننده یکسانی دارند، به کشف شگفت‌آوری دست پیدا کردند.

ایسنا نوشت؛ ژن‌های پرش‌کننده، هم در مغز انسان و هم در مغز دو گونه اختاپوس به نام‌های "Octopus vulgarisms" و "Octopus bimaculoides" فعال هستند.

بیش از ۴۵ درصد ژنوم انسان توسط توالی‌هایی به نام "ترانسپوزون‌ها"(transposons) یا ژن‌های پرش‌کننده تشکیل شده است که می‌توانند از یک نقطه‌ به نقطه‌ای دیگر از ژنوم حرکت کنند، به هم بریزند یا تکثیر شوند. پژوهشگران می‌گویند که این عناصر متحرک معمولا خاموش می‌مانند و توانایی حرکت خود را از دست می‌دهند. برخی دیگر از آنها به این دلیل غیرفعال هستند که جهش‌ها را در نسل‌های بعد انباشته می‌کنند؛ در حالی که برخی دست‌نخورده هستند اما توسط مکانیسم‌های دفاعی سلول متوقف شده‌اند.

به گفته پژوهشگران، مرتبط‌ترین عناصر متحرک متعلق به خانواده "توالی‌های هسته‌ای پراکنده بلند"(LINE) هستند که در ۱۰۰ رونوشت ژنوم انسان یافت می‌شوند و هنوز به طور بالقوه فعال هستند. دانشمندان معتقدند ژن‌های پرش‌کننده توالی‌های LINE، با توانایی‌های شناختی مانند یادگیری و حافظه مرتبط هستند.

پژوهشگران می‌گویند که ژنوم اختاپوس، غنی از ژن‌های پرش‌کننده است که عمدتا غیرفعال هستند. پژوهشگران توانستند عنصری از خانواده LINE را در بخش‌هایی از مغز شناسایی کنند که برای توانایی‌های شناختی این حیوانات حیاتی هستند.

"ریمو سانجز"(Remo Sanges)، مدیر آزمایشگاه ژنومیک محاسباتی "مدرسه بین‌المللی مطالعات پیشرفته"(SISSA) در ایتالیا گفت: کشف عنصری از خانواده LINE که در مغز دو گونه اختاپوس فعال است، موضوع بسیار مهمی به شمار می‌رود زیرا از این ایده پشتیبانی می‌کند که این عناصر عملکرد خاصی دارند.

"جیوانا پونته"(Giovanna Ponte)، پژوهشگر "موسسه جانورشناسی آنتون دورن"(Zoologica Anton Dohrn) ایتالیا گفت: من زیر میکروسکوپ، نشانه‌ای بسیار قوی را مبنی بر فعالیت این عنصر در ناحیه‌ای از مغز اختاپوس دیدم که محل یادگیری و توانایی‌های شناختی به شمار می‌رود و درست مانند ناحیه هیپوکامپ در مغز انسان است.

پژوهشگران، این مشاهدات را نمونه‌ای جذاب از "تکامل همگرا"(Convergent evolution) نامیدند.

"جوزپه پتروسینو"(Giuseppe Petrosino)، پژوهشگر موسسه جانورشناسی آنتون دورن گفت: این شباهت بین انسان و اختاپوس که فعالیت یک عنصر LINE را در جایگاه توانایی‌های شناختی نشان می‌دهد، می‌تواند مثالی جذاب از تکامل همگرا باشد؛ پدیده‌ای که در هر دو گونه از نظر ژنتیکی و فرآیند مولکولی، به طور یکسان و مستقل توسعه می‌یابد و به نیازهای مشابهی پاسخ می‌دهد.

این پژوهش، در مجله "BMC Biology" به چاپ رسید.