فیروزآبادی: باید تلاش کنیم پلتفرم هایی با ضریب نفوذ جهانی داشته باشیم/ بعضی از مسئولین زیاد از حد از فضای مجازی می ترسند و بعضی ها اصلا نمی ترسند/ یک عده معتقدند که باید محدود کرد؛ استامینوفن را موقت می توانید بخورید

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی با تأکید بر اینکه باید تلاش کنیم پلتفرم هایی با ضریب نفوذ جهانی داشته باشیم، گفت: حالا حالاها هر کاری کنیم در زمین آنها بازی می کنیم و ممکن است قلمروی که اول می سازیم تابع منطق آنها باشد. ما در فضای مجازی باید آمریکایی ها را سر عقل بیاوریم که ما را در حکمرانی شرکت بدهد، ولی حالا حالاها سر عقل نمی آید. قواعدش را خودش تعیین می کند و سلطه اش صد درصد است و هر لحظه می تواند ما را از این فضا معدوم کند. بنابر این، نگاه من در فضای مجازی «قلمروسازی» است و آن وقت باید «ملت سازی» کنیم. البته در فضای مجازی ممکن است «ملت» تعریف دیگری داشته باشد. آنچه به نظر ما می رسد این است که پلتفرم ها را درست و بعضی فضاها را اشغال کنیم تا در این فضا حضور داشته باشیم و نتوانند ما را تجاهل کنند.

به گزارش خبرنگار جماران، سید ابوالحسن فیروزآبادی در چهاردهمین جلسه «عصرانه های علوم انسانی» گفت: ما نمی توانیم فضای مجازی را مورد مداقه قرار بدهیم، بدون اینکه به فناوری ها توجه کنیم. بحث دیگر این است که این فناوری حداقل دو کار بزرگ را انجام می دهد. تعبیر من این است که این فضا مولد اجتماعی شدن است و به همه چیز رنگ اجتماعی می دهد. به نظر من وارد عصر اجتماعی شدن، در کانستکس جهانی شده ایم. در عصر فضای مجازی سرعت جهانی شدن ما بسیار شدید است.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی افزود: در حوزه پلیتیکال شاهد نبوغ و بروز بحثی به نام «قدرت نرم» هستیم که روز به روز قدرت آن بیشتر می شود. یعنی با توسعه مجازی که مبتنی  بر بسط مستمر هست، ما شاهد ظهور و بروز قدرت نرم هستیم  که قدرتی جهانی و با خصلت شبکه ای است.در روابط بین الملل تغییرات اساسی خواهیم داشت و قطعا دولت ملت در کاهش نقش دولت است. توسعه همراه با زایش قدرت نرم ایجاب می کند که نظام  حاکمیتی مورد بازنگری قرار بگیرد و بسیاری از مفاهیم حقوق بشری مثل آزادی باید بازتعریف شود.

وی با اشاره به اینکه در عصر فضای مجازی حتی شاهد اجتماعی شدن سیاست هستیم، تصریح کرد: همه شئون زندگی جهانی می شوند و تکنولوژی های این عصر انسان محوراست و بر خلاف تکنولوژی های قبلی که برای تسخیر طبیعت در امتداد قدرت انسان بوده، در این عصر چون محور تکنولوژی انسان است، همراه  با توانمندی انسان است و نکته دوم اینکه  دانش تولید شده به شدت اجتماعی است. من معتقدم هوش مصنوعی دانش اجتماعی است و حول انسان می چرخد.

فیروزآبادی در خصوص وضعیت بازیگران در فضای مجازی نیز اظهار داشت: در شورای عالی فضای مجازی «مدل کلارک» را پایه قرار دادیم که چهار لایه را مبنا قرار می دهد و بحث امنیت و مدیریت را به آن اضافه کردیم. علت اینکه غربی ها این  دو حوزه را در نظر نمی گیرند این است که در حوزه مدیریت می گویند باید تابع بازار آزاد باشیم.

وی  تأکید کرد: نرم افزارهای فضای مجازی عمدتا «آمریکایی الحدوث» است و تلاش دارند که «آمریکایی البقاء» باشد، ولی من معتقدم که ضرورتی ندارد آمریکایی البقا بماند. یکی از ویژگی های شرکت های آمریکایی این است که تقریبا نفوذ 90 درصدی در جهان دارند و یعنی یک قدرت نرم قدرتمندی برای خودشان خلق کرده اند. اینستاگرام یک میلیارد کاربر دارد.  99 درصد از سیستم عامل کامپیوترهای دنیا آمریکایی هستند. یعنی باید با زبان و منطق آنها در این فضا حرکت کنید. مکانیزم هایی هم که به کار می برند قدرت اعمال مدیریت کاربر را هم به دست خواهند گرفت.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی گفت: سیر تحول فضای مجازی از اطلاع رسانی شروع شد و بعد وارد حوزه گفت و گو شدند و پلتفرم های مختلفی در این فضا شکل گرفت و خلق ارزش و قدرت در این حوزه شکل گرفت. یکی از چالش های ترکیه بستن پلتفرم های آمریکایی در مواقع اضطراری است اما یادش نمی رود بازش کند ولی ما ممکن است یادمان برود.

وی یادآور شد: در حوزه محتوا هم ما شاهد تولید بسیار بزرگ هستیم و می تواند مخاطبان شخصی شده ای داشته باشد و اقلیت ها هم می توانند همدیگر را پیدا کنند و کسب و کارهای خرد هم می توانند فعالیت کنند بسیاری از روستاهای ما محصولات خودشان را در فضای مجازی با حجم جهانی به فروش می رسانند. یعنی زیر پوست شهرمان اقتصادی دیجیتالی بزرگی شکل گرفته که از نقاط مثبت است چون من معتقدم هرچه کاربران فضای مجازی افزایش پیدا کند باعث می شود از آمریکایی بودن فضای مجازی فاصله بیشتری بگیریم البته باید خودمان هم تلاش کنیم پلتفرم هایی با  ضریب نفوذ جهانی داشته باشیم.

فیروزآبادی در پاسخ به سؤالی در خصوص اینکه آیا جهانی سازی و جهانی شدن داریم؟ گفت: به هر حال غربی ها در پدیده جهانی شدن سعی می کنند دیدگاه خودشان را داشته باشند. وقتی دولت ضعیف شود قطعا شرکت ها قوی می شوند و بسیاری از تصمیم ها با مشارکت شرکت های بزرگ اتخاذ می شود. از جمله کارهای بعد  از جنگ سرد این بود که نظام اقتصادی مبتنی بر شرکت های چند ملیتی به شرکت های فراملیتی تبدیل شد. بنابر این شرکت های چینی هم که می خواستند کارکرد جهانی داشته باشند خودشان را در بازار آمریکا ثبت کردند.

وی تأکید کرد: بحث دولت گریزی طرحی است که آمریکایی ها دارند. نحوه توسعه فضای مجازی مبتنی بر گمنام سازی بدون توجه به کشورها بوده است. به نظرم غفلتا نبوده که یک مرتبه تصمیم گرفتند یک سیستم چند رسانه ای جهانی راه بیاندازند که دولت ها نباید در آن حضور داشته باشند. آقای جواد لاریجانی به دروغ گفته من دولتی نیستم که به او مجوز آی پی داده اند و اگر دولت ایران می رفته به او نمی دادند. اروپایی ها دیدند در این بازی باخته اند و حریم خصوصی را در مقابل آزادی گردش اطلاعات مطرح کردند.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی افزود: در ابتدای قرن بیستم دانشگاه ها نسبت به صنایع پیشگامی داشتند و الآن بسیاری از کارها در شرکت ها می شود و بعد از 10 سال به دانشگاه ها و بعد از 20 سال به ایران می آید؛ یعنی یک فاصله 30 ساله اینجا وجود دارد. می گویند پدر و مادر بیت کوین معلوم نیست ولی امکان ندارد مجهول المالک باشد و این یک پروژه آزمایشی است تا زمانی که دلار قدرت خودش را در دنیا از دست بدهد.

وی با تأکید بر اینکه چیزی که در فضای مجازی تولید شد معدوم نمی شود، اظهار داشت: هرچه در فضای مجازی خلق شود فعلا ابدی است و لذا ممکن است زبان های جدیدی خلق شود و یا زبان ها ساده شوند. بنابر این ممکن است گویش‌ورها کاهش پیدا کنند، ولی در تاریخ می‌مانند. دولت  - ملت های تعریف شده بعد از جنگ جهانی دوم ایجاد بازارهای جدید بود و به خاطر همین دولت ها مدرناسیون را بر عهده گرفتند و یک پیوستگی رسانه ای جهانی پیاده سازی شد. در اواخر دهه 1980 میلادی غرب به نوعی اشباع بازار رسید. گوشی هایی که به جیب آمده جهت توسعه بازار بوده و الآن دوباره بازار اشباع شده و لذا باید فضای جدیدی شکل بگیرد که پیش بینی می شود فضای متاورس است.

فیروزآبادی تأکید کرد: حالا حالاها هر کاری کنیم در زمین آنها بازی می کنیم و ممکن است قلمروی که اول می سازیم تابع منطق آنها باشد. ما در فضای مجازی باید آمریکایی ها را سر عقل بیاوریم که ما را در حکمرانی شرکت بدهد ولی حالا حالاها سر عقل نمی آید. قواعدش را خودش تعیین می کند و سلطه اش صد درصد است و هر لحظه می تواند ما را از این فضا معدوم کند. بنابر این نگاه من در فضای مجازی «قلمروسازی» است و آن وقت باید «ملت سازی» کنیم. البته در فضای مجازی ممکن است «ملت» تعریف دیگری داشته باشد. آنچه به نظر ما می رسد این است که پلتفرم ها را درست و بعضی فضاها را اشغال کنیم تا در این فضا حضور داشته باشیم و نتوانند ما را تجاهل کنند.

وی با اشاره به اینکه ما ملت ویژه ای هستیم، تصریح کرد: برای اینکه مدرنیته را بپذیریم از مشروطه تا سال 57 طول دادیم. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم ملت ما در این پدیده فعال هستند. ما باید خیلی مواظب باشیم که اگر ملت به این جمع بندی رسید که در بعضی معیارها کوتاه بیاید، شاید نگاه اجتنابی پاسخگو نباشد. بعضی ها در کشور ما به صورت افراطی تسلیم شدن محض را دنبال می کنند و یک عده هم فکر می کنند این هم مثل نوار کاست و ویدئو است و خود به خود حل می شود. اما این طور نیست. به نظرم راه میانه ای وجود دارد که گفتمان و معناسازی از طریق گفتمان است و البته به نظر من تا پنج سال دیگر تحولات زیادی نخواهیم داشت ولی هرچه زودتر حرکت کنیم دستاوردهای بیشتری به دست می آوریم.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی افزود: به صورت زیر پوستی تا عمق روستاهای ما اقتصاد دیجیتال رفته و از این فضا استفاده می کند. این یک پدیده جهانی است که دارد اتفاق می افتد و در کشور ما هم دارد اتفاق می افتد. اگر نتوانیم یک زیست بیولوژیک مناسب در فضای مجازی فراهم کنیم، مردم سوار کشتی بادی می شوند و می روند.

وی در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: بعضی از مسئولین زیاد از حد از فضای مجازی می ترسند و بعضی ها اصلا نمی ترسند و آن به دلیل شفافیت در فضا است. واقعا نمی شود یک مقوفه را اجاره داد و کسی متوجه نشود. ملتی که 80 میلیون دوربین در دستشان است، یک هواپیما چهار صبح در بیابان سقوط می کند و چقدر فیلم از آن هست؟ این شفافیت بازدارنده است و با این شفافیت نمی توانید به سؤال جواب ندهید؛ قبلا نمی گذاشتید سؤال طرح شود.

فیروزآبادی افزود: یکی از مشکلات ما این است نسبت به این عددها حس نداریم. اگر 400 هزار نفر در خیابان حرف بزنند پیام را می بینیم ولی الآن میلیون ها کامنت می بینیم ولی نسبت به آن بی تفاوت هستیم. دیگر شما نمی توانید در تهران بنشینید و برای یک جاده طرح بریزید؛ باید این را بپذیریم. حکمرانی این است که نظام حاکمیت را طوری اصلاح کنیم که قدرت جمهوری اسلامی بیشتر و ضمنا رضایتمندی و توانمندی باشد. فهم اشکالات خیلی سخت نیست ولی باید این اشکالات را بپذیریم و در جهت برطرف کردن آنها بکوشیم.

وی تأکید کرد: بحث ما این است که باید تحول دیجیتالی فهم شود. ما به عصر دیجیتال، پاسخگویی و مسئولیت پذیری وارد شده ایم و ذات فضای مجازی این را دارد. وقتی همه کاربران می توانند صدایشان را به جهان برسانند و پاک نشود، مثل این است که به همه تفنگ داده اند و به همه قدرت آتش داده ایم. گوشی تفنگ  است. یک عده معتقدند که باید محدود کرد؛ استامینوفن را موقت می توانید بخورید ولی نمی توانید هر شب استامینوفن بخورید.