کرونا و ضرورت تغییر گفتمان

پایگاه خبری جماران: 1-هنری کیسنجر طی یادداشتی در روزنامه وال استریت ژورنال  درسوم آوریل 2020 نوشته بود که امریکا باید از شهروندان خود در قبال ویروس کرونا مراقبت کند و هم زمان برای عصرجدید، برنامه ریزی نماید چه او معتقد است این ویروس می تواند آثار این ویروس می تواند تا نسل ها بعد باقی بماند و جامعه جهانی پس از آن  احساس شکست می کند و بسیاری از نهادها کارکرد خود را ازدست خواهند داد واقعیت آن است که جهان به مانند قبل نخواهد بود و برای جهان آینده باید طرحی نو درانداخت وی سه راهکار برای جامعه امریکا پیشنهاد می کند : 1- کنترل و درمان بیماری کووید 19 . 2- التیام بخشیدن به اقتصاد جهانی 3- صیانت بخشیدن از اصول نظم جهانی لیبرالیسم مثل امنیت، نظم ، رفاه اقتصادی و عدالت.

 

2- وقتی کرونا درجهان و از جمله در ایران فراگیر وگسترده شد دو گروه، مرجع تصمیم و پشتیبانی مردم شدند گروه پزشکان که راهنمای سلامت وحیات و پیشگیری ازمرگ ناشی ازکرونا هستند ، گروه دیگر دولتمردان که ازیک سو مسئول جان و امنیت مردم هستند و ازسوی دیگر تامین کننده نیازهای اقتصادی و اجتماعی مردم برای زندگی. به این منظور می توانند مدرسه، دانشگاه، مسجد و محیط های کسب وکار و اقتصادی را تعطیل کنند و همه اقشارجامعه حتی علمای دینی را با دولت همراه کنند امری که کمترسابقه داشته است. این مهم موجب شدکه مردم گفتمانی جدید را درجامعه تروج و درشبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارندکه ازیک سو به نیازهای زیستی و سلامت آن ها کمک می کند و ازسوی دیگر به بازانگاری درشیوه مدیریت و اداره کشور وبه عبارتی حکمرانی خوب درمیان اقشار جامعه به ویژه درمیان نخبگان رایج شود که آیا باشیوه های حکمرانی گذشته می توان به نیازهای اساسی مردم ایران درشرایط پساکرونا پاسخ داد؟

 

3- مردم ایران مدتی است که به اشکال مختلف نسبت به برخی سیاست ها و رویکردهای کشور معترض و ازعملکرد دولت و بسیاری از نهادهای حاکمیتی ناراضی و گله مند هستند و به دنبال تغییر شرایط موجود و ایجاد فضای جدید برای زیست فردی و اجتماعی خود در ایران هستند مطالعات و بررسی ها نشان می دهد که مردم ایران در شرایط عادی تمایل به تغییر ندارند بلکه همیشه حوادث منشاء تحولات بزرگ در کشور ما بوده است. ایرانیان بعد از انقلاب دوره جدیدی ازتحول را آغاز کرده اند اما فرازونشیب های چهل ساله وبرخی ازحوادث تلخ هم چون جنگ تحمیلی،تحریم های ظالمانه ،حوادث طبیعی ویران کننده مثل سیل و زلزله و.. وحوادث مهم اجتماعی مثل دوم خرداد 76 ، اعتراضات سال 88 ، حرکت های اعتراضی سال های 96 و98 ، ساقط شدن هواپیمای اوکراینی و ...  و امروز شیوع گسترده کرونا درایران فضای سخت و ناامید کننده ای برجامعه غلبه کرده است و این موضوع درفضای مجازی به صورت گسترده و حتی در جاهایی بعضا" غلوآمیز فضای روانی جامعه را به شدت متاثرساخته تا آن جا که رسانه های خارجی با ادبیات همیشگی خود دائما فضای یاس وناامیدی را پژواک می دهند. در این شرایط همه به دنبال تغییر هستند حتی بخش قابل توجهی از طبقه متوسط که همواره به آینده و شرایط پیش رو امیدوار بیشتری داشتند، آینده بهتر را برای خود و فرزندان خویش در خارج از کشور می بینند و برخی هم در درون با یاس و ناامیدی روزگار می گذرانند و مهم ترین پرسش بسیاری از آن ها این است که چه باید کرد؟

 

4- متاسفانه در ایران ما فاقد چشم انداز و گفتمان موثری برای آینده هستیم و همه تلاش های معطوف به مدیریت شرایط موجود است وحتی فراترازاین می توان گفت درشرایط امروز چالش قالب درجامعه ما گفتمان پزشکی ودرمانی است وآنچه سرنوشت همه امور مادی ومعنوی را تعیین تکلیف می نماید ستاد ملی کرونا با دستورالعمل های پزشکی است. گرچه جامعه ما امروز تا مدیریت ودرمان کامل ویروس کووید 19 به راهبری گفتمان پزشکی نیاز داردوازجامعه پزشکی با همه وجودسپاسگزاراست اما همه نیازهای جامعه امروز وآینده نیازهای درمانی نیست بلکه درکنارآن نیازهای اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی وحتی مهم تر از همه این ها حکمرانی خوب و شایسته است تا جامعه و دولت و حاکمیت بتواند خود را برای شرایط پس از کرونا آماده کند و به ویژه آن که امروز دولت وحاکمیت به دلیل برخورداری از مدیریت شایسته وقابل تقدیر در مقابله با کرونا از موفقیت و نمره قابل قبول نزد مردم و شاخص های سازمان بهداشت جهانی برخوردارشده است باید خود را به طور همه جانبه برای شرایط جدید مهیا نماید. وآن اهتمام به گفتمانی است که امید برای حل مسائل ومعضلات اقتصادی،اجتماعی وسیاسی را درجامعه افزایش دهد وقدم های بزرگ برای تغییر اساسی بردارد واینک که ویروس کووید19 موجب هم بستگی ملی و هم دلی بیشتر مردم با دولت شده و مردم مرجعیت دولت را برای بهبود و اصلاح امور می پذیرند لازم است تغییرات اساسی درگفتمان جامعه با هدف حکمرانی خوب وشایسته ترویج شود.

 

5- طی روزهای گذشته رئیس دولت اصلاحات که براساس آمار موفق ترین عملکردهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی دولت های بعد از انقلاب را درکارنامه خود دارد واتفاقا" گفتمان نوینی را تحت عنوان " اصلاحات " درسپهر سیاسی وحکمرانی ایران تبیین و اجرا نموده است به مناسبت شرایط جدید جامعه ایران ، راه کارهای راهبردی ارائه کرده که بازتاب وسیعی درمیان جامعه به ویژه نخبگان اعم ازموافق و مخالف داشته است و این امر نشان دهنده آن ست که جامعه درحال تغییر ما نیازمند به گفتمانی نوین برای برون رفت ازشرایط موجود و اتخاذ راهبردهایی برای آینده ایران می باشد هم چنان که جامعه امریکا  وحتی جامعه جهانی خود را برای پوست اندازی و ورود به عهد پس ازکرونا آماده می کند و این فرصت مغتنمی است برای دولت وحاکمیت که با توجه به آمادگی مردم خود را برای شرایط جدید حکمرانی که دربرگیرنده مطالبات انباشته مردم طی سال های گذشته و پاسخ به حقوق تضییع شده مردم درابعاد مختلف را به دنبال داشته فراهم آورد .

 

6- جان مایه پیشنهادهای رئیس جمهور اسبق جناب آقای سید محمد خاتمی، گسترش هم بستگی ملی بوده است وی بیان می دارد که دراین شرایط کرونایی بخش های مختلف جامعه باید درکنارهم قرارگیرند، به اموراقتصادی جامعه به ویژه مشاغل کوچک و متوسط که پایه های اقتصادی کشورهستند بیشتر توجه شود ، ذخایر ارزی برای  توسعه اشتغال امروز دراختیار بخش های تولیدی برای مشکلات اقتصادی قرارگیرد  وزندانیان سیاسی آزاد شوند و عفو عمومی برای زندانیان اعلام گردد و....

گرچه آن ها که اندیشه و مشی ایشان را دنبال می کنند می دانند که این پیشنهادها معطوف به راهکاری های 15 گانه ای است که قبلا توسط ایشان بیان شده بود بنابراین دولت وحاکمیت و نخبگان جامعه باید خود را برای یک اصلاحات اساسی و همه جانبه آماده نماید.

 

7- دولت باید حمایت های رهبری معظم انقلاب دراین شرایط تاریخی که در همه ابعاد پشتیبان دولت بوده است را قدر بداند و آن را زمینه ای برای اصلاحات همه جانبه درکشور فراهم آورد امروز که همه نهادهای اقتصادی،فرهنگی،دینی وحتی سیاسی ازیک سو و قوه های قضائیه و مقننه وستادکل نیروهای مسلح،دولت را درانجام مسئولیت ملی همراهی می کنند لازم است این فرصت را مغتنم شمرده ، درجهت تحقق همبستگی ملی گام های اساسی برداشته شود و با عوامل تضعیف کننده همبستگی ملی نظیر ، تشدید اختلاف قومی ، مذهبی،طبقانی ،خودی و غیرخودی کردن مردم ، عدم مسئولیت پذیری درانجام وظایف ، شفاف نبودن ، پاسخگو نبودن ، رفتارهای اعتمادسوز وتضعیف کننده سرمایه اجتماعی و...را مقابله نماید.

 

8- بن مایه همبستگی ملی قانون اساسی است دولت وحاکمیت باید علی رغم برخی کاستی های قانون اساسی ،تلاش کند همه کارها برمدار و مبنای قانون اساسی قرارگیرد وهیچ امری را بیرون ازقانون اساسی به رسمیت نشناسد زیرا قانون اساسی ازسازوکارهای وحدت آفرین وتقویت کننده همبستگی ملی درهرکشوری محسوب می شود خوشبختانه اصول مهم ومصرحی درقانون اساسی ایران به این موضوع پرداخته ازجمله مشارکت ومداخله مردم درسرنوشت خویش ، حقوق وتکالیف شهروندی ، هویت ملی و دینی و مشترک ، لزوم توزیع مشترک وعادلانه منابع، عدالت قضایی ، حفظ حریم خصوصی وآزادی های مدنی و سیاسی  و.. ازجمله شاخص های همبستگی واتحاد ملی است.

9- دولت باید بداند که همبستگی اجتماعی بدون حمایت نهادها ، انجمن ها ، گروه های مرجع ،سازمان های مردم نهاد ، بخش خصوصی ،احزاب ، نخبگان علمی سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی محقق نخواهد شد و باید سعی شود ائتلاف های مختلفی ازهمه اقشار ، صنوف ، نهادهای فرهنگی ،رسانه ها و مطبوعات و شبکه های اجتماعی شکل گیرد و همگان را برای ایجاد گفتمانی مبتنی برتغییر و اصلاح درجامعه آماده سازد

جامعه ایران آبستن حوادثی برای تغییر است وکرونا فرصت تغییر برای گفتمانی جدید به صورت مسالمت آمیز ، قانونی و بدون خشونت و توام با همدلی و همبستگی برای ایرانی بهتر وسربلند را به شایستگی فراهم نموده است شایسته است نهادهای حاکمیتی و دولت تدبیر از این تهدیدها فرصتی برای همبستگی اجتماعی بسازند تا متحمل هزینه های سنگین جبران غفلت نشوند .ان شاالله