پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: امام خمینی(س) بیستم فروردین ماه سال 67 در نامه ای به یکی از اعضای هیأت دولت ضمن تأکید بر ضرورت انتقادپذیری مسئولین، نوشت «باید تحمل انتقاد را، چه حق و چه ناحق، داشته باشیم.... این جانب به شما و تمامی خادمین به اسلام و ایران دعا می‌کنم. امیدوارم چون گذشته در خدمتتان تنها خدا را منظور دارید.» برای بازخوانی این نامه با یکی از اعضای هیأت دولت وقت گفت و گو کردیم.
محمد سلامتی در گفت و گو با خبرنگار جماران ، در خصوص مخاطب این نامه امام اظهار داشت: به نظر من مخاطب این پیام امام همه مسئولین و دست اندرکاران هستند. اصولا دولتمردان باید بدانند که مستقیم یا غیر مستقیم از طرف مردم انتخاب می شوند تا کار آنها را سامان بدهند. مردم هم کار آنها را ارزیابی می کنند و با این ارزیابی مورد نقد قرار می دهند و اشکالات آنها را از زبان خودشان گوشزد می کنند.
وزیر اسبق کشاورزی با تأکید بر اینکه انتقاد حق مردم است و باید این حق را به رسمیت شناخت، افزود: کسانی که برای مردم کار می کنند و مردم به آنها حقوق می دهند، باید کارشان طوری باشد که مردم از آنها راضی باشند. اگر مردم راضی نباشند نقد می کنند، که باید این موضوع طبیعی و بدیهی تلقی شود.
وی تأکید کرد: این را باید بدانیم که انتقاد از حاکمان و دولتمردان بخش مهمی از دموکراسی و آزادی بیان است و این را همه باید بدانیم و به رسمیت بشناسیم؛ اصلا یک بُعد مهم انقلاب اسلامی همین است و در قانون اساسی هم همین قضیه مطرح شده است. به دلیل اینکه معمولا انتقاد موجب می شود که کارگزاران و مدیران نسبت به کاری که انجام می دهند دقت بیشتری داشته باشند و در جهت رفع مشکلات خودشان بکوشند و کار خودشان را اصلاح کنند.
سلامتی افزود: من بر اساس تجربه ای که دارم این را در جریان مدیریتم کشف کرده ام. یعنی من خودم شاهد بوده ام که وقتی دیگران انتقاد می کنند، حتی به قول امام انتقاد ناحق، آدم دقت می کند که کجای کار ضعیف است و تلاش می کند آن را اصلاح کند و به تدریج بر کارها مسلط می شود و خیلی راحت تر می تواند کار را انجام دهد.
وی گفت: عدم انتقاد معمولا موجب می شود که مسئولین و دست اندرکاران درجا بزنند. یعنی فکر می کنند کارشان درست است و دنبال ضعف های آن نمی روند؛ بلکه درجا می زنند و کار آنها رشد و بالندگی نخواهد داشت. جلوگیری از انتقاد منجر به استبداد رأی می شود. چون افراد فکر می کنند به تنهایی می توانند کاری را ارائه دهند و درست ارائه دهند.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی ادامه داد: مدیران قدرتمند هیچ باکی از اینکه کسی به آنها انتقاد کند ندارند و خیلی هم از این موضوع استقبال می کنند. چون احساس می کند اگر ضعف کوچکی در کارش هست آن انتقاد ضعفش را از بین می برد و قدرتمند تر می شود. اما مدیران و مسئولان ضعیف همیشه نگران انتقاد هستند و همیشه مترصد این هستند که کسی از آنها انتقاد نکند. چون احساس می کنند که توانایی آنها به خطر می افتد و ضعفشان بیشتر بر ملا می شود و مشکل بیشتری پیدا می کنند.
وی با بیان اینکه انتقاد یکی از ابزارهای قدرتمند تقویت مدیران، مسئولین و دست اندرکاران است، اظهار داشت: هرکس جلوی انتقاد را بگیرد باید نتیجه گرفت که در کار مدیریتش ضعیف است. مدیر قدرتمند همیشه دنبال این است که حتی افراد را تشویق کند از او انتقاد کنند. این امر باعث می شود که روحیه پیدا کنند.
سلامتی در پاسخ به اینکه مسئولین چطور می توانند روحیه انتقاد پذیری خود را بالا ببرند، گفت: مدیر باید سعی کند بر کارش مسلط باشد. وقتی مدیر بر کارش مسلط می شود که دیگران اشکالات کارش را مطرح کنند. یعنی مدیر باید آماده باشد که تمام همکاران و آحاد جامعه اشکالات کارش را بیان کنند. این قاعده شامل همه مسئولین بالای مملکت تا مدیران رده پایین می شود. همه باید برای اینکه بهتر کارشان را انجام دهند دیگران را تشویق کنند که از آنها انتقاد کنند.
وی افزود: به نظر من مسئولین ما در این زمینه دو دسته هستند. یکی مسئولینی که تا از آنها انتقاد می شود حتی به نگاه خصمانه می افتند. این کار بسیار بدی است. یعنی به تعبیر امام حتی اگر کسانی انتقاد ناحق هم داشته باشند مسئولین باید از آن استقبال کنند. بعضی از مسئولین هم آمادگی انتقاد را دارند و انتقاد را گوش می دهند اما در عمل این انتقاد را اعمال نمی کنند. یعنی وقتی از کارشان انتقاد می شود دنبال این نمی روند که بر اساس انتقادهای انجام شده کارشان را اصلاح کنند. این هم نقطه ضعفی برای برخی از مسئولین است.
وزیر اسبق کشاورزی در پایان گفت: من با توجه به دقت در نظراتی که در این زمینه وجود داشته، مسئولین هم باید آمادگی داشته باشند که از کارشان انتقاد شود و هم باید در ارتباط با انتقادی که می شود کارشان را اصلاح کنند. چون صرفا گوش دادن به انتقاد و عدم اعمال آن در شیوه مدیریت بی فایده است و در نتیجه خود آنها هم به تدریج ضعفشان بیشتر بر ملا می شود.
