افزایش نگرانی‌ها از ابتلای دختران جوان ایرانی به «اچ آی‌ وی»

به گزارش جی پلاس، شیرین احمدنیا در نشست «ایدز، مادری و آسیب پذیری مضاعف زنان» که به همت انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شد افزود: بیماری ایدز سالهاست که در سراسر جهان در حال گسترش است و در میان مردمی که نسبت به خطر آن به اندازه کافی آگاهی نداشته‌اند، به صورت روزافزونی قربانی می گیرد.

وی در ادامه با بیان آنکه این بیماری به سرعت به چهارمین علت مرگ و میر در جهان امروز تبدیل شده است اظهار کرد: علی رغم این که مردان در ابتدا بیشترین قربانیان این بیماری بوده اند، اما نرخ عفونت اچ آی وی(ایدز) با سرعت بیشتری نزد زنان در مقایسه با مردان (به عنوان مثال در نتیجه تماس با شرکای جنسی مبتلا به ویروس) در حال افزایش است؛ این درحالیست که درمیان زنان هم، زنانِ جوان، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

این عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: آنچه نگرانی ها را در مورد ایدز در کشور ایران افزایش می دهد نسبت به سرعت رو به رشد تعداد موارد ابتلا از طریق ارتباطات جنسی محافظت نشده در مقایسه با سایر روش های انتقال ویروس است که با آغاز "موج سوم ایدز" در ایران شناخته شده است.

احمدنیا گفت: تفاوتی در نحوه ابتلای به این ویروس در ایران دیده می شود و آن نسبت بالاتر انتقال از طریق سرنگ آلوده (در میان معتادان و افراد زندانی) بوده؛ این درحالیست که انتقال از طریق تماس جنسی در نتیجه رفتارهای پرخطر نیز به سرعت رو به افزایش است.

نسبت متفاوت ابتلای به ایدز بین زنان و مردان

وی افزود: در میان زنان، نسبت قابل توجهی را مبتلایانی تشکیل می دهند که در چارچوب روابط زناشویی و در کانون خانواده مبتلا شده اند یعنی از طریق همسرشان و در چارچوب ایفای نقش همسری و مادری بیمار شده‌اند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه افزود: در سالهای اخیر در مجموعه تلاش هایی که برای مقابله با گسترش اچ آی وی(ایدز) صورت می‌گیرد بیش از پیش به مسئله تفاوت های جنسیتی توجه شده است، زیرا این شناخت به تدریج حاصل شده است که زنان و مردان به نسبت های متفاوتی در معرض ابتلای ایدز قرار دارند و مبتلا می شوند.

احمدنیا در ادامه عنوان کرد: علی رغم این که در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در جوامع پیشرفته تر امیدواری در باب تثبیت و کنترل روند گسترش ایدز به وجود آمده است، با این حال همچنان در برخی مناطق جهان نظیر آفریقا، نسبت های گسترش این بیماری در میان زنان و مردان بسیار نابرابر رشد کرده است.

وی در ادامه افزود: د ر جنوب افریقا زنان رقمی در حدود 58 تا 62 درصد ابتلا به اچ ای وی مثبت را به خود اختصاص داده اند؛ این درحالیست که نگاهی به آمارهای جدید نشان می دهد که در برخی مناطق جنوب آفریقا بیش از یک نفر از هر سه زن، در محدوده ی سنین 25 تا 34 سالگی، اکنون با ویروس اچ آی وی به حیات خود ادامه می دهند.

زنان سریعتر از مردان به ایدز مبتلا می‌شوند

این عضو عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران افزود: در روند رو به گسترش ایدز در جهان، همه در معرض ابتلا قرار دارند، اما تهدید ایدز برای زنان در مقایسه با مردان بالاتر است.

احمدنیا در خصوص چرایی این مسئله گفت: از لحاظ شرایط بیولوژیک تفاوت های دستگاه تناسلی زنان و مردان، زنان را در وضعیت ابتلاپذیری و آسیب پذیریِ بالاتری قرار داده است به طوریکه سطوح مخاطی بیشتری در معرض آلودگی به ویروس قرار دارد.

وی افزود: این درحالیست که پایگاه اقتصادی اجتماعی نازل‌تر زنان در مقایسه با مردان، و وابستگی هایی که به مردان زندگی‌شان پیدا می کنند نیز، منجر به فرودستی بیشتر آنان و فرصت های محدودترشان برای کنترل شرایطی می شود که آنها را معرض خطر ابتلا قرار می دهد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه افزود: همچنین آنکه وابستگی اقتصادی زنان به شرکای زندگی شان، باعث آسیب پذیری بیشتر آنها می‌شود زیرا از قدرت تصمیم گیری برای محافظت از خود در مقابل مخاطره ابتلا به ویروس اچ آی وی برخوردار نیستند.

احمدنیا ادامه داد: این نابرابری در روابط جنسیتی منجر به برقراری هنجارهای رفتاری متفاوتی در میان مردان و زنان می شود، به این ترتیب که در جایی که از زنان انتظار می رود پایبند به شرایط تک همسری باشند و وفادار به همسران خود باشند، شوهران شان از سوی جامعه با چندان ممانعتی ( در خصوص وارد شدن شان به روابطی خارج از چارچوب زناشویی - که حتی در مواقعی در چارچوب کاملاً شرعی نیز صورت می گیرد، مثلا در قالب ازدواج موقت) روبرو نیستند.

وی افزود: این درحالیست که در بسیاری از فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، اقشار اجتماعی، مقاومت و عدم تمایل برای استفاده از کاندوم وجود دارد و زنان از قدرت لازم برای وادار یا تشویق کردن همسران شان به کاربرد آن در جهت مقابله با ویروس اچ آی وی به منظور محافظت از خودشان، برخوردار نیستند.

احمدنیا ادامه داد: ملاحظات و محدودیتهای فرهنگی باعث می شود که زنان و مردان اطلاعات و آگاهی های لازم را در زمینه ارتباط زناشویی سالم دریافت نکنند و در بسیاری از موارد پورنوگرافی تبدیل به منبع کسب اطلاعات غلطی که حیات جنسی سالم در کانون خانواده را نیز خدشه دار می کند، می‌شود و به این ترتیب الگوهای ناسالم زمینه را برای اعمال خشونت و بی تدبیری برای پیشگیری از ایدز و سایر بیماری های مقاربتی گسترش می دهد.

وی افزود: در حال حاضرخشونت و پرخاشگری در خانواده، بروز رفتارهای پرخطر، عدم رعایت حقوق بهداشت باروری، انتظارات و حریم خصوصی متقابل همسران، و ... از جمله مسائل و مشکلات رایج در زمینه ارتباطات سالم و سلامت اجتماعی همسران است که زنان را آسیب پذیرتر می کند؛ به ویژه زنانی که از پایگاه اقتصادی اجتماعی پایینی برخوردار باشند و نتوانند در یک چانه زنی معقول و منطقی در مقابل تحمیل شرایط نامطلوب ایستادگی کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: افراد اچ آی وی مثبت همواره به قربانیان تبعیض و انگ منفی ایدز تبدیل می شوند و علاوه بر این که ناچارند با مشکلات و چالش های مبارزه با خود بیماری دست و پنجه نرم کنند، بار اضافی طرد از سوی افراد خانواده یا دوستان را نیز متحمل می شوند و گاه از خانه ، از محل تحصیل یا کار، حلقه های دوستی شان و... رانده می شوند و قربانی انواع خشونت و طرد و تبعیض هستند.

احمدنیا تاکید کرد: این طرد اجتماعی، افراد مبتلا را تا حد زیادی حتی از کسب حمایت های اجتماعی که برای بهبود هر نوع بیماری ضرورت می باید محروم می کند.

وی در ادامه افزود: در برخی از موارد این بیماران از ساده ترین حقوق اجتماعی، امکان ازدواج، ورود به اشتغال، حفظ موقعیت های شغلی یا تحصیلی، سکونت در برخی محله ها و حوزه های همسایگی و برخورداری از امکانات رفاهی یا حتی پزشکی و درمانی به دلیل وجود واکنش های نادرست سایرافراد جامعه و حتی پرسنل پزشکی و بهداشتی نهادهای ارائه دهنده خدمات درمانی و بهداشتی محروم می شوند.

انگ و برچسب منفی مرتبط با شیوه‌های ابتلا به ایدز در زنان بیشتر از مردان است

این عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه گفت: زنان نیز مانند مردان در معرض مشکل استیگما یا برچسب و انگ منفی به دلیل ابتلای شان به این بیماری قرار دارند، هر چند مشاهدات نشان می دهد که حتی در این زمینه نیز، زنان به نسبت های بالاتری در مقایسه با مردان، از انگ و برچسب منفی مرتبط با شیوه های ابتلا به این ویروس رنج می برند.

احمدنیا تصریح کرد: جامعه همواره مدارای بیشتری نسبت به مردان مبتلا روا داشته، زیرا تصور بر این است که زنان مبتلا از دایره نجابت خارج شده یا زنانی بی مسئولیت و بی بند و بار بوده‌اند و بنابر این فشار و عذاب ناشی از باورهای غلط و برچسب زنی علیه مبتلایان به این ویروس، برای زنان به شکلی مضاعف تجربه می شود؛این درحالیست که به واسطه موقعیت نابرابر زنان در سطح جامعه و مسائلی همچون فقر و هویت وابسته آنان شاهد رفتارهای تلافی جویانه و انتقام گیرانه هم بوده‌ایم.

وی در ادامه با تاکید برآنکه مبارزه با انگ و برچسب های ناخوشایند مرتبط با ایدز که ادامه حیات را برای مبتلایان بسیار دشوار می سازد، کمابیش به همان اندازه تامین و تدارک مراقبت های درمانی موثر برای مقابله با بیماری اهمیت و ضرورت دارد گفت: با توجه به این که مبارزه با نگرش‌های منفی و تغییر نگرش نسبت به مبتلایان به ایدز و ریشه کن کردن این گونه برچسب زنی‌ها در میان مردم کار آسانی نیست، لازم است که به دنبال اقداماتی برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی مبتلایان به این ویروس باشیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: یافته‌های پژوهشی حکایت از این داشته که برخی از اقدامات مداخلاتی همچون اطلاع رسانی گسترده، ارائه خدمات مشاوره‌ای، آموزش مهارت های مقابله و تماس و معاشرت مستقیم مردم با افرادی که با این ویروس زندگی می کنند (مقابله با پنهان کاری ناگزیر) در این زمینه موثر واقع شده‌اند.

احمدنیا ادامه داد: از سوی دیگر می توان به مداخلات مفید دیگری نیز همچون آنکه افراد مبتلا به ویروس اچ آی وی را در خصوص حقوق انسانی بنیادین شان آموزش و آنها را با شیوه پیگیری و احقاق این حقوق، از طریق فرایندهای قانونی و حقوقی آشنا کنیم نیز در دستور کار قرار گیرند.

وی در پایان با بیان آنکه در صورت ابتلا به این بیماری فرد طرد ، تبعیض و محرومیت تحمیلی را تجربه می کند گفت: در چنین شرایطی ضرورت آگاه سازی و حساس سازی از طریق بسیج نیروهای اجتماعی و راه اندازی انجمن های حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی در جهت گسترش حمایت های اجتماعی نسبت به مبتلایان به این بیماری بیش از پیش ضرورت دارد.