آتش بس میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی تمدید می شود؟/ تشدید تنش با تهران تا پیش از پایان جنگ در غزه و برگزاری انتخابات در ایران، سودی برای غرب ندارد

پایگاه خبری جماران، سارا معصومی: جدال جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین  المللی انرژی اتمی درباره چند و چون برنامه هسته ای ایران همچنان ادامه دارد. در حالی که آخرین حضور رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در تهران و اصفهان در روزهای 17 و 18 اردیبهشت ماه و رایزنی با وزیر امور خارجه ، معاون او و رئیس سازمان انرژی اتمی، سر و صدای بسیاری به راه انداخته و این تصور را به وجود آورده بود که این دیدار، جان تازه ای به مذاکرات کم رمق میان دو طرف برای حل و فصل اختلاف ها بخشیده اما حادثه سقوط بالگرد رئیس جمهور ایران و هیئت همراه، ظاهرا بر این روند تاثیر گذاشته است. مصداق این ادعا را باید در گزارش دوره ای جدید گروسی به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی یافت . در این نشست که قرار است از روز ۳ ژوئن (۱۴ خرداد) آغاز شود و تا ۷ ژوئن (۱۸ خرداد) ادامه یابد، پرونده ایران به سنت چند سال اخیر یکی از مهمترین دستور کارهای اعضا است.

گزارش جدید آژانس درباره ایران چه می گوید؟

روز گذشته طبق رویه معمول این چند سال اخیر چند رسانه غربی اقدام به انتشار گزارش دوره ای و البته هنوز علنی نشده آژانس بین المللی انرژی اتمی کردند. مفاد این گزارش چیست؟ سایت خبری تابناک که بخش هایی از این گزارش را ترجمه کرده، می نویسد: گزارش مرتبط با فعالیتهای پادمانی و اجرای توافقنامه پادمان NPT در جمهوری اسلامی ایران است. این گزارش همچنین به اجرای بیانیه مشترک توافق شده بین مدیرکل و محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI) در 4 مارس 2023 می پردازد. در این گزارش ادعا شده است:

·        مدیرکل مجدداً تأکید می‌کند که مسائل (اختلاف های)  باقی‌مانده از تعهدات ایران ذیل موافقت‌نامه پادمان‌های NPT سرچشمه می‌گیرد و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح‌آمیز است.

·        در این زمینه، مدیرکل متاسف است که مسائل مهم پادمانی (outstanding safeguards issues) باقی مانده ، حل نشده است، زیرا ایران نه توضیحات فنی معتبری در مورد وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه کرده است و نه به آژانس از مکان فعلی مواد هسته ای مرتبط و/یا تجهیزات آلوده اطلاع داده است. علاوه بر این، ایران اعلام کرده است که تمامی مواد، فعالیت‌ها و مکان‌های هسته‌ای مورد نیاز بر اساس توافقنامه پادمان را اعلام کرده است.

·        مدیرکل بارها در طول چندین سال به صراحت اعلام کرده  که تا زمانی که ایران توضیحات فنی معتبری برای حضور ذرات اورانیوم با منشا انسانی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران ارائه نکند و آژانس را از مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای و/یا تجهیزات آلوده، مطلع نکند، آژانس قادر نخواهد بود صحت و کامل بودن اظهارات ایران را ذیل موافقتنامه پادمان NPT تأیید کند.

·        مدیرکل عمیقا متاسف است که ایران از تصمیم خود برای اخراج چندین بازرس با تجربه آژانس عقب نشینی نکرده است. این امر برای اینکه به طور کامل به آژانس اجازه دهد تا فعالیت های راستی آزمایی خود را به طور موثر در ایران انجام دهد، ضروری است.

·        در سال گذشته هیچ پیشرفتی در راستای اجرای بیانیه مشترک 4 مارس 2023 صورت نگرفته است. مدیرکل از موافقت ایران مبنی بر ادامه بیانیه مشترک برای ارائه چارچوبی برای همکاری با آژانس و رسیدگی به موضوعات پادمان باقی مانده استقبال می کند و از ایران می خواهد برای اجرای بیانیه مشترک (بیانیه مارس) از طریق تعامل جدی با پیشنهادات ملموس آژانس همکاری کند.

·        بیانیه‌های عمومی بیشتر در ایران ( اظهارات مقام های مختلف ایرانی) در مورد توانایی‌های فنی این کشور برای تولید سلاح‌های هسته‌ای و تغییرات احتمالی در دکترین هسته‌ای ایران تنها نگرانی‌های مدیرکل را درباره صحت و کامل بودن اعلامیه‌های پادمانی ایران افزایش می‌دهد.

·        مدیرکل به گزارش خود ادامه خواهد داد. مدیرکل بر درخواست و تمایل خود برای ادامه گفت‌وگوهای سطح بالا و مبادلات فنی متعاقب آن به دولت جدید ایران تاکید می‌کند که در نتیجه دیدار با معاون رئیس جمهور «اسلامی»، وزیر امور خارجه فقید، جناب آقای امیرعبداللهیان و وزیر امور خارجه فعلی جناب آقای علی باقری کنی در تهران و اصفهان آغاز شده است.

گروسی در گزارش مرتبط با انطباق ایران با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که پس از توافق برجام به تصویب رسید آورده است: «راستی‌آزمایی و نظارت مرتبط با برجام توسط آژانس به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام قرار گرفته است. این وضعیت با تصمیم بعدی ایران برای حذف تمامی تجهیزات نظارتی (surveillance and monitoring) مرتبط با برجام تشدید شده است.»

در گزارش جدید آژانس درباره کمیت و کیفیت برنامه هسته ای ایران آمده است:

·        آژانس برآورد کرده  که تا 11 می 2024، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ایران 6201.3 کیلوگرم بوده است. این رقم نسبت به گزارش فصلی قبلی 675.8 کیلوگرم افزایش یافته است. ذخایر تخمین زده شده شامل: 5841.3 کیلوگرم اورانیوم به شکل UF6. 203.5 کیلوگرم اورانیوم به شکل اکسید اورانیوم و سایر محصولات میانی؛ 47.2 کیلوگرم اورانیوم در مجموعه های سوخت، صفحات و میله ها؛ 4.4 کیلوگرم اورانیوم در اهداف؛ و 104.9 کیلوگرم اورانیوم در رسوبات مایع و جامد.

·        مطابق گزارش مدیر کل، میزان ذخایر اورانیوم غنی شده تا 60 درصد ایران به 142.1 کیلوگرم که افزایش 20.6 کیلوگرمی را نشان می دهد.

·        ایران از ذخایر اورانیوم غنی شده تا 5 درصد خود کاسته است و آنرا به 2376.9 کیلوگرم رسانده که کاهش 19.9 کیلوگرمی را نشان می دهد.

·        در این گزارش از افزایش میزان ذخایر اورانیوم 20 درصدی به میزان 39.1 کیلوگرم خبر داده شده که بر اساس آن،  ایران این ذخائر را به 751.3 کیلوگرم رسانده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود با اشاره به درگذشت ابراهیم رئیسی و وزیر خارجه او در پی سقوط بالگرد حامل آن‌ها، این حادثه را عامل ایجاد وقفه در مذاکرات این نهاد با ایران در خصوص بهبود همکاری‌های دوجانبه عنوان کرد.

واکنش ایالات متحده : نگران توسعه برنامه هسته ای ایران هستیم

یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به نتایج گزارش فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران واکنش نشان داده و با ادعاهایی درباره سطح همکاری ایران با آژانس، در این رابطه ابراز نگرانی کرد. به گزارش ایسنا، یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که واشنگتن از «تداوم تولید اورانیوم غنی‌سازی شده با درصد بالا در ایران» نگران است.

این سخنگو در پاسخ به سوال شبکه صدای آمریکا با اشاره به اینکه وزارت خارجه در مورد جزئیات گزارش‌های آژانس که علنی نشده‌اند اظهار نظر نمی‌کند، گفت، «ما همچنان نگران ادامه توسعه برنامه هسته‌ای ایران به شیوه‌هایی هستیم که هیچ هدف غیر نظامی معتبری ندارد، از جمله تداوم تولید اورانیوم بسیار غنی‌شده.»

این مقام آمریکایی در ادامه تصریح کرد که آمریکا از تلاش‌های گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تعامل با ایران در مورد مسائل حل نشده پیشین مرتبط با تعهدات پادمانی ایران، قدردانی می‌کند.

این مقام رسانه‌ای وزارت امور خارجه آمریکا با تاکید بر این که واشنگتن می‌داند همکاری تهران با آژانس «به‌شدت ضعیف» است، افزود: «ما همچنان به‌طور کامل از تلاش‌های این نهاد نظارت هسته‌ای سازمان ملل متحد و مدیرکل آن، رافائل گروسی، حمایت می‌کنیم.»

درباره اختلاف آمریکا و سه کشور اروپایی چه می دانیم؟

همزمان با نزدیک شدن به زمان انتشار گزارش دوره ای آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران و جلسه پیش روی شورای حکام، خبرگزاری رویترز در خبری اختصاصی از وجود اختلاف میان آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر مقابله با ایران در این دور از جلسه شورای حکام خبر داد.

این خبرگزاری روز جمعه چهارم خرداد به نقل از دیپلما‌ت‌ها نوشت که آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر مقابله با ایران از طریق پیگیری قطعنامه‌ای علیه این کشور در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اختلاف نظر دارند. طرف آمریکایی معتقد است که پیگیری چنین قطعنامه‌ای در شورای حکام می‌تواند به تشدید تنش منجر شود. شورای حکام آژانس آخرین‌بار در آبان سال ۱۴۰۱ با تصویب قطعنامه‌ای از ایران خواست تا با این نهاد بین‌المللی در رابطه با منشا ذرات اورانیوم کشف‌شده در سه سایت اعلام‌نشده خود همکاری و شفاف‌سازی کند.

 یک دیپلمات ارشد اروپایی در این باره به رویترز  گفت: « (کار) با ایران بسیار دشوار و سخت است و سطح تخلفات بی‌سابقه است. هیچ کاهشی در برنامه (هسته‌ای) آنها مشاهده نشده و ایران هیچ حسن نیت واقعی برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از خود نشان نداده است».  این دیپلمات ارشد اروپایی اضافه کرد، همه نشانه‌های موجود، حاکی از وضعیت هشدار دهنده است.

فرانسه، بریتانیا و آلمان پیشتر تاکید کرده بودند که «ایران هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ندارد و تولید اورانیوم غنی‌شده در این سطح برای کشوری که برنامه تسلیحاتی ندارد بی‌سابقه است».

براساس این گزارش، آمریکا در نشست‌های اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از خود تمایلی برای پیگیری صدور قطعنامه دیگری علیه ایران نشان نداده است.  سه قدرت اروپایی یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان در ماه مارس سال جاری بر سر لزوم صدور قطعنامه علیه ایران با آمریکا به توافق نرسیدند. مقامات آمریکایی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را یکی از دلیل عدم تمایل این کشور برای پیگیری چنین رویکردی بیان می‌کنند.

آمریکا مسیر خود را از اروپا جدا کرد؟

 همزمان با انتشار بخش هایی از گزارش دوره ای آژانس در رسانه ها، وال استریت ژورنال نیز در گزارشی خبر روز جمعه رویترز را تایید کرده و نوشت:  ایالات متحده ، متحدان اروپایی خود یعنی بریتانیا و فرانسه را تحت فشار قرار می دهد تا از طرح های محکومیت ایران در نشست آتی شورای حکام آژانس صرف نظر کنند. در این گزارش نیز هدف از این اقدام آمریکا جلوگیری از ایجاد تنش جدید با ایران قبل از انتخابات نوامبر امسال عنوان شده است.

وال استریت ژورنال در ادامه می نویسد: این تقسیم‌بندی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است. دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل روز دوشنبه اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده 60 درصد ایران در سه ماه گذشته بیش از 20 کیلوگرم (45 پوند) افزایش یافته و به 142 کیلوگرم (313 پوند) رسیده که بالاترین سطح آن است. مقامات ایالات متحده ادعا می کنند که مواد می توانند ظرف چند روز به اورانیوم غنی شده با درجه تسلیحات تبدیل شوند.

این شکاف،  تفاوت‌هایی را در رویکرد نشان می‌دهد که از زمان خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای 2015 ایران در سال 2018 میان امریکا و تروئیکای اروپایی پدیدار شد. اروپایی‌ها حامیان قوی برجام بودند که تحریم‌ها را در ازای محدودیت‌های موقت هسته‌ای بر تهران لغو کرد. آنها به دنبال حفظ توافق بودند حتی پس از خروج ایالات متحده و همزمان دولت بایدن احیای این توافق را در اولویت اصلی خود پس از روی کار آمدن در سال 2021 قرار داد. وال استریت ژورنال در ادامه ادعا می کند که  این تلاش‌های دیپلماتیک در اوت 2022 زمانی که ایران با خواسته‌های خود را در مذاکرات بیشتر کرد، شکست خورد. از آن زمان، مقامات آمریکایی به دنبال مهار تشدید تنش ها با تهران بوده اند. دیپلمات‌های اروپایی اکنون واشنگتن را به نداشتن یک استراتژی منسجم متهم می‌کنند . آنها معتقدند که واشنگتن تمایلی به مشارکت جدی در دیپلماسی جدید با ایران یا اتخاذ گام‌های تنبیهی بر سر برنامه هسته‌ای رو به رشد این کشور ندارد.

این اختلاف ها  زنگ خطر را در پایتخت های اروپایی به صدا درآورده است. آنها معتقد هستند که پنجره برای مهار فعالیت اتمی ایران از طریق ابزارهای غیرنظامی در حال بسته شدن است. نگرانی‌های غربی در حال افزایش است که ایران، که از قبل به عنوان یک کشور آستانه هسته‌ای در نظر گرفته می‌شد، ممکن است خود را در موقعیت نهایی  دستیابی به قابلیت تسلیحات قرار دهد.  دیپلمات‌های اروپایی استدلال می‌کنند که عدم تحت فشار قرار دادن  ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اقتدار آژانس به‌عنوان ناظر هسته‌ای را تضعیف می‌کند و اعتبار غرب را در مقابله با خطرات احتمالی اشاعه کاهش می‌دهد.

اما ایالات متحده نگران است که اقدام تنبیهی علیه ایران توسط شورای حکام در این مقطع موجب تلافی‌جویی ایران و محدود کردن بیشتر دسترسی بازرسان شود، همانطور که پس از صدور قطعنامه سال 2022 رخ داد. با توجه به اینکه روسیه و چین احتمالاً هرگونه فشار برای تحریم‌های جدید سازمان ملل را وتو می‌کنند، هرگونه اقدام اینچنینی می تواند ضربه دیپلماتیک بزرگی برای آمریکا و غرب باشد و همزمان ایران را در ادامه روند توسعه برنامه هسته ای خود مصمم تر کند.

دولت بایدن استدلال می‌کند که قدرت‌های اروپایی می‌توانند کارهای بیشتری برای فشار اقتصادی بر ایران انجام دهند، مانند قطع فعالیت بانک‌های این کشور که هنوز در اروپا فعال هستند و سپاه پاسداران را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کنند. خبرگزاری dpa آلمان روز دوشنبه گزارش داد که آلمان و سایر کشورهای اروپایی از اتحادیه اروپا برای شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به عنوان سازمان تروریستی بر اساس حکم اخیر دادگاه آلمان حمایت می کنند.

وال استریت ژورنال در ادامه می نویسد: مقامات آمریکایی اخیرا دور جدیدی از مذاکرات غیر مستقیم با همتایان ایرانی خود را در عمان در تلاش برای کاهش تنش های منطقه ای انجام دادند. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند هرگونه انتقاد از فعالیت‌های هسته‌ای ایران یا اعمال فشار بر این کشور باید بخشی از یک استراتژی مذاکره گسترده‌تر باشد که هم مشوق‌ها و هم ابزارهای تنبیهی را برای راضی کردن ایران در خود جا داده باشد.  

کلسی داونپورت از انجمن کنترل تسلیحات گفت: « شورای حکام آژانس باید این پیام را ارسال کند که عواقبی برای سنگ اندازی در مسیر کار این نهاد فنی وجود دارد. اما این باید بخشی از یک استراتژی گسترده تر برای فشار و تشویق ایران برای همکاری با آژانس باشد.

حاشیه های سخن گفتن از تغییر دکترین هسته ای ایران

به نظر می رسد آنچه که بر نگرانی های غرب درباره برنامه هسته ای ایران افزوده دو مسئله مهم باشد:

نخست آنکه ایالات متحده در چندماه گذشته از آغاز جنگ غزه بیشترین تعداد گفت و گوهای غیرمستقیم با تهران را چه در مسقط و چه به شکل پیام رسانی از طریق واسطه هایی مانند سوئیس، حافظ منافع امریکا در ایران داشته است. نتیجه این گفت و گوها هرچند به عدم گسترش دامنه جنگ در منطقه و متوقف شدن حملات مستقیم گروه های مقاومت به پایگاه های آمریکا در منطقه منتهی شده و همین نتیجه هم برای اروپا قابل توجه است اما عملا منجر به بازگشت ایران به تعهدات هسته ای و پذیرش محدودیت های مندرج در برجام نشده است.

دومین مسئله اظهارات متعدد مقام های ایرانی درباره احتمال تغییر دکترین هسته ای ایران است. همزمان با مهیا شدن رافائل گروسی برای انتشار گزارش دوره ای آژانس، سخنان عباس عراقچی دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در کنفرانسی در قطر با واکنش های متفاوتی روبه رو شد. او در این جلسه گفت: « تهدید هسته‌ای اسرائیل می‌تواند معادله‌های امنیتی در منطقه را برهم زده و کشورهای منطقه را ناچار به بازنگری در محاسبات امنیتی و دکترین هسته‌ای خود کند. اسرائیل پیش از این داشتن بمب هسته‌ای را تایید و یا رد نمی‌کرد و سیاست ابهام راهبردی را در پیش گرفته بود اما اکنون مجبور به خروج از این سیاست مبهم شد. حمله اسرائیل به یک پایگاه راداری ایران در نزدیکی یک تاسیسات هسته‌ای در اصفهان به‌رغم مقابله و دفع آن توسط پدافند هوایی ایران، نشان داد که اسرائیل زمانی که موضوع هسته‌ای در میان باشد، چقدر می تواند خطر باشد. »

پیش از عراقچی دیگر مقامات بلندپایه ایران مانند کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، احمد حق‌طلب، فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هسته‌ای، علی اکبر صالحی، وزیر خارجه پیشین و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی، محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی و جواد کریمی‌قدوسی، از نمایندگان دوره یازدهم مجلس از احتمال تغییر استراتژی ایران در قبال دستیابی به سلاح اتمی سخن گفته بودند.

ایران در این سالها همواره هرگونه انحراف در برنامه هسته ای خود به سمت تسلیحاتی شدن را رد کرده و علاوه بر این فتوای رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز در این باره به قوت خود باقی است که تولید، نگهداری و استفاده از سلاح اتمی را ممنوع اعلام کرده است. با  این همه پس از حمله اسرائیل به مقر دیپلماتیک ایران در دمشق، پایتخت سوریه و نخستین پاسخ نظامی مستقیم تهران به این رژیم با هدف قرار دادن نقاطی در خاک سرزمین های اشغالی و به تبع آن حمله کنترل شده منتسب به اسرائیل به مناطقی نزدیک به تاسیسات هسته ای ایران در اصفهان، تغییری در ادبیات برخی مقام های ایرانی حاصل شده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از این گفته بود که مقام‌های ایرانی باید روشن کنند که چه چیزی در اختیار دارند. او هشدار داده بود که ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید سلاح اتمی را در اختیار دارد اما این به معنی توانایی تولید چنین سلاحی نیست.

دست ها از روی ماشه برداشته شده است

گزارش جدید آژانس و گمانه زنی های رسانه ای درباره تمایل سه کشور اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران و مخالفت آمریکا با آن در روزهای پرخبر ایران و آمریکا و البته منطقه غرب آسیا منتشر شده اند.

در ایران درگذشت رئیس جمهور دولت سیزدهم، کشور را در فضای انتخابات زودهنگام قرار داده و بدیهی است که طرف مقابل ایران در مذاکرات و رایزنی های درباره پرونده های مهم در حوزه سیاست خارجی، ترجیح را بر صبر تا مشخص شدن رئیس جمهور بعدی ، استقرار کابینه و مشخص شدن سمت و سوی آن در مسائل بین المللی قرار دهد.

در آمریکا، دولت جو بایدن در سال رقابت های انتخاباتی قرار گرفته و فراتر از قدر کفایت در حوزه سیاست خارجی پرونده های باز بر روی میز رئیس جمهور قرار دارد از فاجعه خروج  ناگهانی از افغانستان تا جنگ اوکراین و البته جنگ پرحاشیه اسرائیل در غزه . دولت جو بایدن از 7 اکتبر 2023 تاکنون ( انجام عملیات طوفان الاقصی توسط حماس و ادامه یافتن آن با حمله اسرائیل به غزه ) تمرکز خود در رایزنی های غیرمستقیم با تهران را بر مدیریت تنش و خودداری از توسعه دامنه جنگ قرار داده است. در این بازه زمانی دو طرف درباره دامنه توسعه برنامه هسته ای ایران و نظارت واشنگتن بر اجرایی شدن تحریم های ایران بخصوص در حوزه فروش نفت به تفاهمی نانوشته دست یافته اند. دولت بایدن این وضعیت را تا پس از برگزاری انتخابات در ماه نوامبر ادامه خواهد داد. در حال حاضر نه امکان احیای برجام برای واشنگتن وجود دارد و نه بایدن حاضر به پرداخت هزینه چنین توافقی در انتخابات حساس پیش رو است. پس از انتخابات نیز چه بایدن در کاخ سفید باقی بماند چه فرد دیگری در این رقابت ها پیروز شود، احیای برجام به شکل اولیه آن ممکن نخواهد بود و رسیدن به توافق جدید مذاکراتی جدید و متفاوت را می طلبد.

در منطقه، تمرکز کشورهای عربی و اسلامی بر پایان یافتن جنگ غزه ، مشخص شدن وضعیت حاکمیت سیاسی بر این منطقه و قرار گرفتن اسرائیل در مسیر پذیرش کشور مستقل فلسطین است. این جنگ برنامه های سیاسی و اقتصادی و امنیتی کشورهای منطقه را تحت الشعاع قرار داده و علاوه بر آن نمایش توانمندی موشکی ایران در حمله مستقیم به اسرائیل هم بر نگرانی های آنها افزوده ، هر چند فعلا ترجیح می دهند در ملاعام درباره این نگرانی اظهار نظر حساسیت برانگیزی نکنند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد که علیرغم گزارش تند و تیز رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره دامنه توسعه برنامه هسته ای ایران، طرف های غربی قطعنامه جدید علیه ایران را که به مثابه کارت قرمز دیگری است در کشو نگاه داشته و تا نشست دوره ای دیگر این شورا در پایان فصل تابستان به سمت تشدید تنش با تهران نروند چرا که صدور قطعنامه در این مقطع می تواند با واکنش تند تهران هم روبه رو شود. از سوی دیگر، صدور هرگونه قطعنامه در این دور از نشست شورای حکام، بر قول و قرارهای سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی برای ادامه مذاکرات فنی و تلاش برای حل و فصل اختلاف های باقیمانده هم تاثیر منفی خواهد گذاشت.

به نظر می رسد که باور غالب طرف های مذاکراتی مقابل ایران جز یک کشور اروپایی، که به نظر می رسد آنهم به دنبال امتیازگیری از ایالات متحده در این پرونده است، این باشد که تا نشست دور بعدی شورای حکام، انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شده و رویکرد دولت جدید در حوزه سیاست خارجی مشخص شده است، جنگ غزه پایان یافته و از سطح تنش فعلی در منطقه پیرامون این پرونده کاسته شده است. در چنین شرایطی دوباره در اولویت قرار دادن پرونده هسته ای ایران و تلاش برای حل اختلاف ها بر سر آن از مسیر دیپلماسی از شانس بیشتری برخوردار خواهد بود.