دکتر مصطفی محمدی ده چشمه سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آلودگی هوا، آب و خاک، آلودگی صوتی، آلودگی نوری و مغناطیسی، چالش مدیریت پسماندها، ضعف بهداشت محیطی شهرها و کمبود منابع آبی شهرها از مهم ترین عوارض زیست محیطی شهرنشینی کاذب در بسیاری از شهرهای کشور است.
وی افزود: از جمله مهمترین محورهای آلودگی زیست محیطی در اهواز شامل، آلودگی های ناشی از استقرار نامناسب صنایع سنگین آلاینده درون بافت شهری، فعالیت شرکت مناطق نفت خیز جنوب و سایر شرکت های وابسته به آن و سوزاندن مزارع نیشکر است.
محمدی ادامه داد: آلودگی کارون ناشی از تخلیه فاضلاب های صنعتی و بیمارستانی، ریزگردها، سوء مدیریت آب های سطحی و فاضلاب های شهری، سوء مدیریت پسماندهای شهری و مشکلات بهداشت محیطی شهر از دیگر عوامل آلودگی زیست محیطی در این شهر است.
استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در ایران متاثر از الگوی سیاست گذاری کلان اقتصادی- سیاسی کشور، شهرها طی چند دهه اخیر همانند سایر کشورهای درحال‌توسعه و چه بسا با شدت بیشتر، تمرکز خدمات و به تبع آن تراکم بالای جمعیت را تجربه کرده اند.
وی بیان کرد: این شهرگرایی بی‌رویه(صرفاً جمعیتی) به صورت عمده ناشی از تمرکز گرایی در امکانات، خدمات، صنایع و عملکردهای مهم در پهنه های سرزمینی محدود و مشخص از یکسو و شدت یابی تفاوت کیفی زندگی در دسترسی به امکانات و خدمات زندگی مابین سکونتگاه های مختلف شهری- روستایی از دیگر سویی بوده است.
محمدی اضافه کرد: این موضوع، علاوه بر ایجاد چالش های مختلف دسترسی نداشتن موثر به امکانات و خدمات، بیکاری، ناامنی، محدودیت فضایی شهرها و افزایش کاذب قیمت زمین، حاشیه نشینی و دیگر موارد، نوعی اسکان فراتر از ظرفیت اکولوژیک شهرها محسوب می شود.
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار داشت: پیامد آن چالش های زیست محیطی است که در حال حاضر بیشتر شهرها اعم از بزرگ، میانی و کوچک با آن مواجه اند و همچون طنابی هر روز حلقه محاصره را بر گردن این شهرها تنگ تر می کند.
وی ادامه داد: در حقیقت سیاست های ضد توسعه شهری در مقیاس کلان و متاثر از نبود یک نگاه آمایشی آینده نگر، محیط زیست را به عنوان مهم ترین تهدید کشور (چه بسا امنیتی) در دهه آینده تبدیل کرده است.
**مهمترین عامل مدیریت محیط زیست، رفتارهای زیست محیطی است
محمدی اظهار داشت: یکی از مهمترین راهکارهای مدیریت زیست محیطی در مقیاس جهانی؛ تغییر برخورد و نگاه شهروندان به محیط زیست است به عبارت دیگر مهمترین فاکتور موثر جهت مدیریت محیط زیست شهرها، رفتارهای زیست محیطی است چون بیشتر مسائل زیست محیطی ریشه در اخلاق و فرهنگ زیست محیطی شهروندان دارد.
این استاد یار دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: رفتارهای محیط زیستی از نظر مفهومی، مجموعه ای از کنش های افراد جامعه نسبت به محیط زیست است که در یک طیف وسیع از احساسات، تمایلات و آمادگی های خاص برای رفتار نسبت به محیط زیست را شامل می شود.
وی ادامه داد: این الگوی رفتاری شامل رفتار حمل و نقل، بازیافت، مصرف سازگار با محیط زیست، مصرف انرژی، استفاده از تولیدات محلی، حفاظت از منابع محیط زیستی است و افراد هر جامعه برحسب شرایط و مقتضیات خاص اجتماعی و فرهنگی خود، برخورد متفاوتی با محیط زیست دارند.
محمدی در خصوص مولفه های رفتار زیست محیطی شهروندان گفت: ویژگی های فردی (وضعیت تأهل، تعداد فرزندان، سن فرزندان، درآمد، شغل و اعتماد اجتماعی) گرایش و ایدئولوژی سیاسی، آگاهی زیست محیطی و عقاید دینی، تجهیزات و امکانات، قوانین و ضوابط، سطح تکنولوژی و رویکرد دولت ها از مهم ترین این عوامل هستند.
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: همچنین برنامه ریزان شهری بر رویکرد مدیران شهری و زیرساخت های زیست محیطی، جامعه شناسان بر اعتماد اجتماعی و روانشناسان بر عوامل داخلی مانند انگیزه ها و مسئولیت ها و فعالین زیست محیطی نیز بر شبکه های مشارکت مدنی، به عنوان مولفه های اثرگذار در بروز رفتار زیست محیطی اشاره کرده اند.
وی اظهار داشت: فرهنگ و رفتار محیط زیستی دارای مؤلفه های سه گانه هستند که این مؤلفه ها شامل نگرش محیط زیستی، احساس مسئولیت محیط زیستی و رفتار(عملکرد) محیط زیستی می شود که این مولفه ها خود تحت تأثیر شاخص های مهمی چون فرهنگ محیط زیستی، دانش محیط زیستی(شامل اطلاعاتی که افراد درباره محیط زیست ) امکانات و خدمات ارائه شده و آموزش محیط زیستی هستند.
** راهکارهای ارتقای رفتار و فرهنگ زیست محیطی
محمدی ادامه داد: مهم ترین هدف در توانمندسازی زیست محیطی جامعه، شناخت اهمیت تعامل انسان با محیط و تأثیر عملکرد وی بر محیط است.
این استاد یار دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: ساختار توانمندسازی زیست محیطی شامل دادن اطلاعات، ایجاد منابع لازم برای تصحیح عملکرد افراد و حمایت ارگان ها از مردم برای اجرای مقررات است.
وی گفت: برای توسعه فرهنگ و بهبود رفتار زیست محیطی، اجرای راهکارهایی شامل آموزش های همگانی در تمام سطوح سنی، آموزش های تخصصی زیست محیطی، تشویق عوامل فعال در امر حفاظت از محیطزیست و حمایت از تشکل های غیردولتی زیست محیطی، سیاست گذاری و بستر سازی مناسب و گسترش تحقیقات زیست محیطی، وضع قوانین و مقررات محکم برای حفظ محیط زیست و اعمال نظارت و مجازات صنایع و افراد آلاینده، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی فراگیر در آگاهی دادن به عامه مردم لازم است.
3004/6002
انتهای پیام وی افزود: از جمله مهمترین محورهای آلودگی زیست محیطی در اهواز شامل، آلودگی های ناشی از استقرار نامناسب صنایع سنگین آلاینده درون بافت شهری، فعالیت شرکت مناطق نفت خیز جنوب و سایر شرکت های وابسته به آن و سوزاندن مزارع نیشکر است.
محمدی ادامه داد: آلودگی کارون ناشی از تخلیه فاضلاب های صنعتی و بیمارستانی، ریزگردها، سوء مدیریت آب های سطحی و فاضلاب های شهری، سوء مدیریت پسماندهای شهری و مشکلات بهداشت محیطی شهر از دیگر عوامل آلودگی زیست محیطی در این شهر است.
استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در ایران متاثر از الگوی سیاست گذاری کلان اقتصادی- سیاسی کشور، شهرها طی چند دهه اخیر همانند سایر کشورهای درحال‌توسعه و چه بسا با شدت بیشتر، تمرکز خدمات و به تبع آن تراکم بالای جمعیت را تجربه کرده اند.
وی بیان کرد: این شهرگرایی بی‌رویه(صرفاً جمعیتی) به صورت عمده ناشی از تمرکز گرایی در امکانات، خدمات، صنایع و عملکردهای مهم در پهنه های سرزمینی محدود و مشخص از یکسو و شدت یابی تفاوت کیفی زندگی در دسترسی به امکانات و خدمات زندگی مابین سکونتگاه های مختلف شهری- روستایی از دیگر سویی بوده است.
محمدی اضافه کرد: این موضوع، علاوه بر ایجاد چالش های مختلف دسترسی نداشتن موثر به امکانات و خدمات، بیکاری، ناامنی، محدودیت فضایی شهرها و افزایش کاذب قیمت زمین، حاشیه نشینی و دیگر موارد، نوعی اسکان فراتر از ظرفیت اکولوژیک شهرها محسوب می شود.
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار داشت: پیامد آن چالش های زیست محیطی است که در حال حاضر بیشتر شهرها اعم از بزرگ، میانی و کوچک با آن مواجه اند و همچون طنابی هر روز حلقه محاصره را بر گردن این شهرها تنگ تر می کند.
وی ادامه داد: در حقیقت سیاست های ضد توسعه شهری در مقیاس کلان و متاثر از نبود یک نگاه آمایشی آینده نگر، محیط زیست را به عنوان مهم ترین تهدید کشور (چه بسا امنیتی) در دهه آینده تبدیل کرده است.
**مهمترین عامل مدیریت محیط زیست، رفتارهای زیست محیطی است
محمدی اظهار داشت: یکی از مهمترین راهکارهای مدیریت زیست محیطی در مقیاس جهانی؛ تغییر برخورد و نگاه شهروندان به محیط زیست است به عبارت دیگر مهمترین فاکتور موثر جهت مدیریت محیط زیست شهرها، رفتارهای زیست محیطی است چون بیشتر مسائل زیست محیطی ریشه در اخلاق و فرهنگ زیست محیطی شهروندان دارد.
این استاد یار دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: رفتارهای محیط زیستی از نظر مفهومی، مجموعه ای از کنش های افراد جامعه نسبت به محیط زیست است که در یک طیف وسیع از احساسات، تمایلات و آمادگی های خاص برای رفتار نسبت به محیط زیست را شامل می شود.
وی ادامه داد: این الگوی رفتاری شامل رفتار حمل و نقل، بازیافت، مصرف سازگار با محیط زیست، مصرف انرژی، استفاده از تولیدات محلی، حفاظت از منابع محیط زیستی است و افراد هر جامعه برحسب شرایط و مقتضیات خاص اجتماعی و فرهنگی خود، برخورد متفاوتی با محیط زیست دارند.
محمدی در خصوص مولفه های رفتار زیست محیطی شهروندان گفت: ویژگی های فردی (وضعیت تأهل، تعداد فرزندان، سن فرزندان، درآمد، شغل و اعتماد اجتماعی) گرایش و ایدئولوژی سیاسی، آگاهی زیست محیطی و عقاید دینی، تجهیزات و امکانات، قوانین و ضوابط، سطح تکنولوژی و رویکرد دولت ها از مهم ترین این عوامل هستند.
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: همچنین برنامه ریزان شهری بر رویکرد مدیران شهری و زیرساخت های زیست محیطی، جامعه شناسان بر اعتماد اجتماعی و روانشناسان بر عوامل داخلی مانند انگیزه ها و مسئولیت ها و فعالین زیست محیطی نیز بر شبکه های مشارکت مدنی، به عنوان مولفه های اثرگذار در بروز رفتار زیست محیطی اشاره کرده اند.
وی اظهار داشت: فرهنگ و رفتار محیط زیستی دارای مؤلفه های سه گانه هستند که این مؤلفه ها شامل نگرش محیط زیستی، احساس مسئولیت محیط زیستی و رفتار(عملکرد) محیط زیستی می شود که این مولفه ها خود تحت تأثیر شاخص های مهمی چون فرهنگ محیط زیستی، دانش محیط زیستی(شامل اطلاعاتی که افراد درباره محیط زیست ) امکانات و خدمات ارائه شده و آموزش محیط زیستی هستند.
** راهکارهای ارتقای رفتار و فرهنگ زیست محیطی
محمدی ادامه داد: مهم ترین هدف در توانمندسازی زیست محیطی جامعه، شناخت اهمیت تعامل انسان با محیط و تأثیر عملکرد وی بر محیط است.
این استاد یار دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: ساختار توانمندسازی زیست محیطی شامل دادن اطلاعات، ایجاد منابع لازم برای تصحیح عملکرد افراد و حمایت ارگان ها از مردم برای اجرای مقررات است.
وی گفت: برای توسعه فرهنگ و بهبود رفتار زیست محیطی، اجرای راهکارهایی شامل آموزش های همگانی در تمام سطوح سنی، آموزش های تخصصی زیست محیطی، تشویق عوامل فعال در امر حفاظت از محیطزیست و حمایت از تشکل های غیردولتی زیست محیطی، سیاست گذاری و بستر سازی مناسب و گسترش تحقیقات زیست محیطی، وضع قوانین و مقررات محکم برای حفظ محیط زیست و اعمال نظارت و مجازات صنایع و افراد آلاینده، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی فراگیر در آگاهی دادن به عامه مردم لازم است.
3004/6002
کپی شد
