به گزارش ایرنا حضور مهمانان نوروزی شور و سرزندگی را این شهر جنوبی دوچندان کرده و جشن بهار طبیعت را برای میزبانان خونگرم جنوبی زیباتر کرده است.
شهر اهواز علاوه بر مکان های تاریخی، بافت قدیمی و جاذبه های طبیعی، یک شهر صنعتی هم بوده که شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب-بزرگ ترین تولید کننده نفت ایران،شرکت ملی حفاری ایران(بزرگترین شرکت حفاری کشور)، شرکت کشت و توسعه نیشکر و صنایع جانبی آن، صنایع فولاد و نورد لوله و کارخانه ها و صنایع وابسته به آن، و مراکز صنعتی بزرگ و کوچک بسیاری را در خود جای داده است.
اهواز کنونی محور ترانزیتی بسیار مهمی است که به وسیلهٔ راه‌های زمینی، ریلی و هوایی سایر نقاط کشور را به بنادر مهم آبادان، خرمشهر، بندر امام خمینی و ماهشهر پیوند می‌دهد. همچنین با وجود پایانه و بازارچه‌های مرزی شلمچه و چزابه در نزدیکی اهواز، این شهر به طور مستقیم متاثر از ترافیک کالا و مسافر و مسافران سیاحتی و زیارتی ایرانی و عراقی است.
این شهر بافت جمعیتی متنوعی متشکل از عرب ها، بختیاری ها و دیگر اقوام خوزستانی را در خود جای داده است.
مرکز استان خوزستان همچنین موطن اقلیت دینی صابیین مندایی است که تماشای مناسک مذهبی و نیایشهای صبحگاهی آنان بر ساحل کارون یکی از جلوه های زیبایی است که می تواند برای مهمانان نوروزی این شهر جالب باشد.
به گزارش ایرنا اهواز با مساحت 18 هزار و 650 هکتار، به عنوان یکی از شهرهای وسیع ایران، محسوب شده که از شمال به شهرستان شوشتر، غرب به شهرستان دشت آزادگان، شرق به شهرستان هفتکل، جنوب به شهرستان شادگان محدود می شود.
**پیشینه تاریخی
عیلامیان در 4000 سال قبل در حدود فعلی اهواز، شهری بنام اوکسین بنا کرده بودند و بعدها اردشیر ساسانی به تجدید بنای این شهر اقدام کرد و آن ر ا هرمزاردشیر نامید. این شهر در منابع تاریخی به صورت هرمزاوشیر هم گفته شده است.
گفته می شود همین واژه اوجستان بوده که به عربی هوز و جمع آن اهواز شده است. این شهر تا اواخر قرن پنجم هجری آباد بود و پس از آن رو به ویرانی نهاد. در زمان ناصرالدین شاه در نزدیکی شهر قدیم اهواز شهرکی بندری ساخته و به نام ناصرالدین شاه، شهر ناصری نامیده شد. این شهر که در قدیم نام‌های اکسین، تاریانا، هرمزاردشیر، رامشهر و ناصری یا ناصریه داشته، از سال 1314 به تصویب هیأت وزیران، اهواز نامیده شد.
**میدان نفتی اهواز
میدان نفتی اهواز چهارمین میدان بزرگ نفتی ایران بوده که در سال 1337 با حفر چاه شماره 6 اهواز کشف شد و در حال حاضر ظرفیت تولید آن به طور میانگین معادل 750 هزار بشکه در روز است. همچنین میزان نفت درجای این میدان معادل 37 میلیارد بشکه است.
نخستین چاه اکتشافی در میدان نفتی اهواز، در مرداد 1291 تا عمق 1100 متری حفاری شد اما به دلیل اقتصادی نبودن تولید از آن، عملیات اکتشاف متوقف شد. بین سال‌های 1328 تا 1336 سه حلقه چاه دیگر نیز در میدان نفتی اهواز حفاری شد. مخزن آسماری میدان نفتی اهواز در سال 1337 با حفر چاه شماره6 اهواز توسط شرکت سهامی اکتشاف و استخراج نفت، کشف شده و یک سال بعد، در سال 1338 تولید از میدان نفتی اهواز با میزان 35 هزار بشکه در روز آغاز شد.
میدان نفتی اهواز از میادین تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است که عملیات تولید از آن توسط شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون انجام می‌گیرد.
**جاذبه‌های تاریخی اهواز
از سال 1310 تا کنون 39 بنا و محوطه تاریخی در شهر اهواز ثبت ملی شده است. از جمله این بناها می‌توان به بقایای شهر تاریخی هرمز اردشیر مربوط به دوره ساسانیان اشاره کرد. بنای معین‌التجار، پل سفید، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، ساباط جنب خانه معین‌التجار، هشت بنگله (منازل سازمانی راه‌آهن)، منازل مسکونی راه‌آهن، پل سیاه، دانشسرای مقدماتی پسران، کارخانه ریسندگی و بافندگی، منزل نفیسی، دبیرستان شاپور، هتل قو، منزل ماپار، میدان چهارشیر، بیمارستان امام‌خمینی، منزل دادرس، مغازه قزلباش، خانه منشی‌زاده، خانه قزلباش، بالکن مهدیان، سرای عجم، ساختمان گمرک، سقاخانه، خانه‌های بانک ملی شماره 1، 2 و3، ساختمان جهاد، پارک کوهساران، ساختمان فرمانداری، ساختمان صنایع‌دستی خوزستان و مسجد عامری از دیگر بناهای قدیمی شهر اهواز به شمار می روند.
بافت تاریخی شهر اهواز که به گفته غلامرضا جلیلی نیا معاون میراث فرهنگی استان 5 هکتار بوده، آثار قدیمی و تاریخی زیادی را در دل خود جای داده؛ به شکلی که این شهر جزو هفت شهر تاریخی استان با 40 اثر ثبت ملی و حدود 150 اثر در نوبت ثبت است. به ویژه در مناطق یک، دو و هفت شهرداری اهواز بافت تاریخی بسیاری از دوران قاجار و پهلوی وجود دارد.
*سرای عجم
سرای عجم که در مرکز شهر اهواز قرار دارد، در سال 1382 با شماره 10875 به ثبت ملی رسید. این بنا در گذشته هم به عنوان یکی از کاروانسراهای شیخ خزعل بوده و هم بازار و در حال حاضر به عنوان یک اثر تاریخی از آن یاد می شود. بنای سرای عجم از لحاظ معماری منحصربه فرد و بنایی یک طبقه بوده و دارای آجر چینی، ستون‌های حجاری شده، حجره‌های متعدد، سنگ‌فرش و در و پنجره چوبی است.
*خانه دادرس
خانه دادرس بنایی بازمانده از دوره قاجاری بوده که در سال 1382 به شماره 9764 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در مرکز شهر اهواز در خیابان عبدالحمید ساخته شد.
این بنا ساختمانی دو طبقه‌است که در طبقه همکف آن پنج اتاق و در طبقه دوم سه اتاق وجود دارد سرداب موجود در بنا نیز مساحت حدود 4*5 متر مربع دارد. خانه دادرس ابتدا محل کاروانسرای شیخ خزعل، بعد میدان تره‌بار و سپس به بازار خواروبارفروشان تبدیل شد. این بنا دارای سرداب، آثاری از حجاری، آجرچینی، ستون و در و پنجره چوبی بوده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن سنگ‌چینی‌های بسیار زیبای آن است.
*معین التجار
بنای معین التجار مربوط به دوره قاجار است و در اهواز، خیابان 24 متری، خیابان کاوه غربی، نبش اول واقع شده و در سال 77 با شمارهٔ ثبت 2158 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
سرای معین التجار، یکی از بناهای ارزشمند بافت قدیم اهواز، سرای بازرگان سر شناس حاج محمد تقی معین التجاراست که در دوره قاجاریه با همکاری محمد حسن خان سعدالدوله در ساحل رودخانه کارون بنا شد. معین التجار از بازرگانان مشهور شوشتر بود که به دلیل اصالت بوشهری به معین التجار بوشهری نیز معروف بود.
*ساباط جنب خانه معین التجار
ساباط جنب خانه معین التجار مربوط به اوایل دوره قاجار بوده که در سال 1378 با شمارهٔ ثبت 2548 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
*منزل نفیسی
ساختمان نفیسی مربوط به دوره پهلوی اول، واقع در خیابان سلمان فارسی (نادری) روبه روی پارکینگ کارون بوده و به شماره 3494 در سال 79 به ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.
*هشت بنگله
منازل سازمانی راه آهن (هشت بنگله) که در دورهٔ پهلوی اول ساخته شده اشت در خیابان فلسطین روبروی فرمانداری قرار دارد و به شماره 2575 در سال 1378 شمسی به ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است. معروفترین ساکن این منطقه حاج یعقوب سبهانی رئیس قطار باری بوده‌است که در دوران دفاع مقدس نقش به سزائی در جابه جائی مهمات و اسلحه؛ پیکر شهدا و اسرای عراقی داشت.
*دانشکده ادبیات(سه گوش)
دانشکده ادبیات با مساحتی حدود سه هزار مترمربع در ساحل غربی رود کارون کنار پل نادری و ابتدای خیابان امام موسی صدر قرار دارد. بنای مذکور در سال 1313 شمسی احداث شده و قوس‌های دایره‌ای شکل ایوان آن و همچنین رواق‌های حیاط مرکزی حاکی از مشخصه‌های معماری دورهٔ پهلوی اول است. درابتدا بنای مذکور به عنوان ساختمان مرکزی بانک ملی استان مورد استفاده قرار می‌گرفت. سپس در اختیار دانشگاه جندی شاپور (شهید چمران فعلی) قرار داده شده و از آن به عنوان دانشکده ادبیات استفاده می شد. از سال گذشته کار بازسازی این بنا و سپس تبدیل آن به موزه آغاز شده است. معمار ساختمان سه گوش که به شماره 2497 در سال 1378 شمسی به ثبت آثار ملی کشور رسیده، آندره گدار آلمانی بوده است.
*منزل ماپار
منزل ماپار که به شماره 4226 در بیستم شهریور ماه سال 1380 به ثبت آثار ملی ایران رسیده، متعلق به دوره پهلوی اول بوده و در خیابان فردوسی بین شهید جهانیان و کافی واقع شده است. این بنا دارای زیرزمینی ساخته شده از سنگ و دو حیاط با دو حوض بوده و وجود تزئینات آجری و طاق نماها و در چوبی به کار گرفته شده در بنا جلوه‌ای به آن بخشیده است. اکنون این بنا به عنوان یک فضای کافه -رستورانی و نیز نمایشگاه آثار هنری فعال است.
*دیگر اماکن تاریخی اهواز
کوشک حمیدیه،دانشسرای مقدماتی، منازل تاریخی باشگاه راه اهن(تخریب شده)، منزل منشی زاده، منزل قزلباش، سرای فتحی و خانه های بانک ملی، دبیرستان مصطفی خمینی(دبیرستان شاپور سابق)، سیلوی اهواز، کارخانه بزرگ ریسندگی و بافندگی اهواز(تخریب شده)، بالکن مهدیان(تخریب شده) از جمله دیگر اماکن تاریخی شهر اهواز هستند.
**مکان های تفریحی شهرستان اهواز
سیلوی اهواز از مهم ترین بناهای مهندسی ساز این شهر بوده که در دوره پهلوی اول ساخته شد. پارک لاله، پارک جزیره و پارک ساحلی سه پارک مشهور ساحل کارون در اهواز، طولانی‌ترین و زیباترین آبشار مصنوعی در اهواز بر روی رودخانه کارون، تالاب بامدژ، پارک کوهساران که به بام اهواز معروف بوده، خیابان انوشه که مرکز فروش فلافل، سمبوسه است، و سد شادروان یا سد اهواز از جمله جاذبه‌های شهرستان اهواز هستند.
*پارک جزیره
یکی از پارک های قدیمی شهر اهواز بوده که در سال های اخیر نیز مورد بازسازی قرار گرفته است. بزرگترین جزیره تفریحی کارون دارای امکانات مناسبی جهت ارائه به مسافران نوروزی بوده و هر سال با فرارسیدن ایام نوروز تعداد بسیار زیادی از این محل دیدن می کنند.
**صنایع‌دستی
در شهرستان اهواز محصولات تولید شده از حصیر و خرما جایگاه ویژه‌ای دارند. یکی از صنایع‌دستی مشهور اهواز، میناکاری بر فلزات طلا، نقره و قلم زنی بر آن است که به واسطه‌ی ارزش و اهمیت آن، در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است. همچنین می‌توان به میناکاری صابئین مندایی در اهواز که منحصر به فرد بوده و دارای نشان یک ریاست جمهوری بوده، گلیم‌بافی، قالی‌بافی (تابلو)، حصیربافی، بوریابافی، معرق، محرق، سفال‌گری، مشبک، کپوبافی، سازسازی، سراجی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، البسه محلی، انواع عروسک‌های دست‌ساز، شیشه‌گری با حرارت مستقیم و ... اشاره کرد.
**جاذبه های طبیعی
*رودخانه کارون
کارون که پرآب ترین و بزرگ ترین رودخانه ایران است از کوه‌های بختیاری سرچشمه گرفته و از میانهٔ اهواز عبور می‌کند. این رود که با پیچ وخم‌های موجود در سر راه خود، خوزستان را به جلگه‌ای بزرگ تبدیل کرده، با طول 950 کیلومتر طولانی ترین رودی بوده که تنها در داخل ایران قرار داشته و بخشی از آن قابل کشتیرانی است. بخشی از آب آشامیدنی کلان شهر اهواز نیز از رودخانه کارون تأمین می‌شود.
سدهای مختلفی هم بر روی این رودخانه ساخته شده‌اند که مهم ترین آن ها، سدهای کارون 1، کارون 3، کارون 4، سد مسجدسلیمان، سد گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند هستند.
در سال های اخیر کافه رستون های زیادی در کنار ساحل غربی و شرقی رودخانه کارون تاسیس و به یکی از جاذبه های گردشگری اهواز تبدیل شده اند.
کشتی سوزیانا نیز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری اهواز همه روزه به ویژه در ایام نوروز پذیرای گردشگران استان و کشور است.
در کشتی رستوران سوزیانا، علاوه بر ارایه غذاهای محلی، محل مناسبی برای تفریح گردشگران و بهره مندی از جاذبه های طبیعی رودخانه کارون در نظر گرفته شده است.
این کشتی از اردیبهشت 94 در راستای توسعه گردشگری آبی و با دعوت شهرداری اهواز و مجوز سازمان میراث فرهنگی و حمایت استانداری خوزستان در آب های کم عمق کارون لنگر انداخت تا پذیرای شهروندان اهوازی باشد.
*تالاب بامدژ
این تالاب با حدود چهار هزار هکتار مساحت در جنوب غربی ایران استان خوزستان و در 40 کیلومتری شهر اهواز قرار داشته و عمده آب آن از رودخانه شاوور تأمین می‌شود. همچنین جریان‌های سیلابی زمستانه رود شاوور و دز و زهاب های زمین‌های کشاورزی نقش مؤثری بر پایداری آن دارند.
از 134 گونه گیاهی تالاب بامدژ می‌توان به خارشتر خزری و ایرانی، ترنجبین، شیرین‌بیان، خار پنبه، شاه‌تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج‌خروس، نی، گاگله و.. اشاره کرد.
بیش از 40 گونه حیوانی شامل پستاندارانی همچون روباه، شغال، خرگوش، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت ایرانی و… ماهیانی همچون کپور، شربت، بنی، حمری، بیاح و… خزندگان و دوزیستانی همچون قورباغه، وزغ، لاک‌پشت لاک نرم، جکوی، مار و… در تنظیم اکوسیستم بامدژ نقش دارند.
این تالاب در میان چشم‌اندازهای منطقه نمونه منحصربه‌فردی است و خرمی و سرسبزی آن از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی است که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. تناوب و توالی رویشگاه‌های گیاهی با آب و خشکی برای شمار زیادی از پرندگان مهاجر شرایط مطلوب و مطمئنی برای زندگی، آشیانه، تخم‌گذاری، تغذیه و زمستان گذرانی فراهم می‌کند.
**جاذبه‌های مذهبی
*آرامگاه علی بن مهزیار اهوازی
علی ابن مهزیار اهوازی، که در قرن سوم قمری می زیسته، از فقها و محدثان معروف شیعه و از نزدیکان امام رضا، امام جواد، امام هادی، و حسن عسکری بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فرا گرفته است.
محل تولد او هندیجان بوده ولی با توجه به اینکه در قرن سوم ه.ق هندیجان از توابع شهر شادگان بود لذا او را اهل این شهر معرفی کرده‌اند. پدر وی مذهب نصرانی داشت و سپس مسلمان شد و علی نیز به تبعیت از پدر در نوجوانی مسلمان گردید.
بقعه علی بن مهزیار اهوازی که در محلهٔ عامری و در کنار رود کارون اهواز واقع شده، همه ساله محل برپایی مراسم مختلف مذهبی از جمله مراسم حسینی و مراسم مربوط به ماه رمضان است.
**پل‌ها
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر اهواز پل‌های اهواز هستند. هم اکنون 10 پل بر روی کارون در اهواز وجود دارد که نخستین آن‌ها یعنی پل سیاه مختص عبور قطار است. از 9 پل دیگر، پل سفید (پل اول - پل معلق) و پل هفتم به دلیل سبک خاص معماری و طراحی منحصربه‌فرد، چشم‌انداز زیبایی به شهر داده‌اند. آخرین و هفتمین پل اهواز با نام پل ششم یا پل فولاد نیز در 1386 به بهره‌برداری رسیده‌است.
گفتنی است پل هلالی یا سفید، قدیمی ترین پل هلالی فلزی خاورمیانه و پل هشتم بزرگترین پل معلق خاورمیانه به حساب می آیند.
در شهرهای خاورمیانه، اصفهان با هشت پل، قاهره با هفت پل، بغداد با پنج پل، استانبول با چهار پل، امان پایتخت اردن با دو پل، آنکارا با پنج پل، بیروت با دو پل و صنعا با چهار پل بیشترین پل ها را دارند اما اهواز با داشتن 10 دهنه پل های بی شک بیشترین تعداد پل در خارومیانه را داشته و به همین دلیل به شهرها پل های معروف است.
پل سیاه، پل سفید، پل سوم، پل ناردی، پل پنجم، پل ششم معروف به پل صنایع فولاد، پل هفتم، پل کابلی یا هشتم، پل نهم یا غدیر و پل طبیعت، پل های ده گانه شهر اهواز هستند که جاذبه های مخصوص به خود را دارند.
**بازار
اغلب شهرهای ایران بازار قدیمی و سنتی دارند؛ در اهواز هم سه بازار قدیمی وجود دارد که تاریخچه آن ها به دوره‌ی قاجار و پهلوی برمی‌گردد. بازار عبدالحمید که زمانی نگین اهواز بوده و اکنون نشانی از رونق گذشته ندارد، خیابان امام خمینی که هنوز پاتوق خرید و بازارش گرم است و خیابان کاوه که بازار سوغاتی فروشی‌های خوشمزه است، سه بازار قدیمی شهر اهواز را تشکیل می دهند.
**سوغات و غذاهای سنتی
سوغات اهواز خرما، کلوچه‌های خرمایی و لباس‌های محلی و از غذاهای مردم اهواز، اِمگِشِت، غذاهای دریایی مانند قلیه ماهی، ماهی صبور و حشو، مُفَطَّح و کباب بختیاری است.
شهرستان اهواز با یک میلیون و 395 هزار نفر نفر جمعیت به دلیل آب و هوای مناسب در فصل بهار و دارا بودن جاذبه های تاریخی و مذهبی یکی از مقاصد گردشگری در استان خوزستان است.
7148/6002
انتهای پیام شهر اهواز علاوه بر مکان های تاریخی، بافت قدیمی و جاذبه های طبیعی، یک شهر صنعتی هم بوده که شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب-بزرگ ترین تولید کننده نفت ایران،شرکت ملی حفاری ایران(بزرگترین شرکت حفاری کشور)، شرکت کشت و توسعه نیشکر و صنایع جانبی آن، صنایع فولاد و نورد لوله و کارخانه ها و صنایع وابسته به آن، و مراکز صنعتی بزرگ و کوچک بسیاری را در خود جای داده است.
اهواز کنونی محور ترانزیتی بسیار مهمی است که به وسیلهٔ راه‌های زمینی، ریلی و هوایی سایر نقاط کشور را به بنادر مهم آبادان، خرمشهر، بندر امام خمینی و ماهشهر پیوند می‌دهد. همچنین با وجود پایانه و بازارچه‌های مرزی شلمچه و چزابه در نزدیکی اهواز، این شهر به طور مستقیم متاثر از ترافیک کالا و مسافر و مسافران سیاحتی و زیارتی ایرانی و عراقی است.
این شهر بافت جمعیتی متنوعی متشکل از عرب ها، بختیاری ها و دیگر اقوام خوزستانی را در خود جای داده است.
مرکز استان خوزستان همچنین موطن اقلیت دینی صابیین مندایی است که تماشای مناسک مذهبی و نیایشهای صبحگاهی آنان بر ساحل کارون یکی از جلوه های زیبایی است که می تواند برای مهمانان نوروزی این شهر جالب باشد.
به گزارش ایرنا اهواز با مساحت 18 هزار و 650 هکتار، به عنوان یکی از شهرهای وسیع ایران، محسوب شده که از شمال به شهرستان شوشتر، غرب به شهرستان دشت آزادگان، شرق به شهرستان هفتکل، جنوب به شهرستان شادگان محدود می شود.
**پیشینه تاریخی
عیلامیان در 4000 سال قبل در حدود فعلی اهواز، شهری بنام اوکسین بنا کرده بودند و بعدها اردشیر ساسانی به تجدید بنای این شهر اقدام کرد و آن ر ا هرمزاردشیر نامید. این شهر در منابع تاریخی به صورت هرمزاوشیر هم گفته شده است.
گفته می شود همین واژه اوجستان بوده که به عربی هوز و جمع آن اهواز شده است. این شهر تا اواخر قرن پنجم هجری آباد بود و پس از آن رو به ویرانی نهاد. در زمان ناصرالدین شاه در نزدیکی شهر قدیم اهواز شهرکی بندری ساخته و به نام ناصرالدین شاه، شهر ناصری نامیده شد. این شهر که در قدیم نام‌های اکسین، تاریانا، هرمزاردشیر، رامشهر و ناصری یا ناصریه داشته، از سال 1314 به تصویب هیأت وزیران، اهواز نامیده شد.
**میدان نفتی اهواز
میدان نفتی اهواز چهارمین میدان بزرگ نفتی ایران بوده که در سال 1337 با حفر چاه شماره 6 اهواز کشف شد و در حال حاضر ظرفیت تولید آن به طور میانگین معادل 750 هزار بشکه در روز است. همچنین میزان نفت درجای این میدان معادل 37 میلیارد بشکه است.
نخستین چاه اکتشافی در میدان نفتی اهواز، در مرداد 1291 تا عمق 1100 متری حفاری شد اما به دلیل اقتصادی نبودن تولید از آن، عملیات اکتشاف متوقف شد. بین سال‌های 1328 تا 1336 سه حلقه چاه دیگر نیز در میدان نفتی اهواز حفاری شد. مخزن آسماری میدان نفتی اهواز در سال 1337 با حفر چاه شماره6 اهواز توسط شرکت سهامی اکتشاف و استخراج نفت، کشف شده و یک سال بعد، در سال 1338 تولید از میدان نفتی اهواز با میزان 35 هزار بشکه در روز آغاز شد.
میدان نفتی اهواز از میادین تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است که عملیات تولید از آن توسط شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون انجام می‌گیرد.
**جاذبه‌های تاریخی اهواز
از سال 1310 تا کنون 39 بنا و محوطه تاریخی در شهر اهواز ثبت ملی شده است. از جمله این بناها می‌توان به بقایای شهر تاریخی هرمز اردشیر مربوط به دوره ساسانیان اشاره کرد. بنای معین‌التجار، پل سفید، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، ساباط جنب خانه معین‌التجار، هشت بنگله (منازل سازمانی راه‌آهن)، منازل مسکونی راه‌آهن، پل سیاه، دانشسرای مقدماتی پسران، کارخانه ریسندگی و بافندگی، منزل نفیسی، دبیرستان شاپور، هتل قو، منزل ماپار، میدان چهارشیر، بیمارستان امام‌خمینی، منزل دادرس، مغازه قزلباش، خانه منشی‌زاده، خانه قزلباش، بالکن مهدیان، سرای عجم، ساختمان گمرک، سقاخانه، خانه‌های بانک ملی شماره 1، 2 و3، ساختمان جهاد، پارک کوهساران، ساختمان فرمانداری، ساختمان صنایع‌دستی خوزستان و مسجد عامری از دیگر بناهای قدیمی شهر اهواز به شمار می روند.
بافت تاریخی شهر اهواز که به گفته غلامرضا جلیلی نیا معاون میراث فرهنگی استان 5 هکتار بوده، آثار قدیمی و تاریخی زیادی را در دل خود جای داده؛ به شکلی که این شهر جزو هفت شهر تاریخی استان با 40 اثر ثبت ملی و حدود 150 اثر در نوبت ثبت است. به ویژه در مناطق یک، دو و هفت شهرداری اهواز بافت تاریخی بسیاری از دوران قاجار و پهلوی وجود دارد.
*سرای عجم
سرای عجم که در مرکز شهر اهواز قرار دارد، در سال 1382 با شماره 10875 به ثبت ملی رسید. این بنا در گذشته هم به عنوان یکی از کاروانسراهای شیخ خزعل بوده و هم بازار و در حال حاضر به عنوان یک اثر تاریخی از آن یاد می شود. بنای سرای عجم از لحاظ معماری منحصربه فرد و بنایی یک طبقه بوده و دارای آجر چینی، ستون‌های حجاری شده، حجره‌های متعدد، سنگ‌فرش و در و پنجره چوبی است.
*خانه دادرس
خانه دادرس بنایی بازمانده از دوره قاجاری بوده که در سال 1382 به شماره 9764 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در مرکز شهر اهواز در خیابان عبدالحمید ساخته شد.
این بنا ساختمانی دو طبقه‌است که در طبقه همکف آن پنج اتاق و در طبقه دوم سه اتاق وجود دارد سرداب موجود در بنا نیز مساحت حدود 4*5 متر مربع دارد. خانه دادرس ابتدا محل کاروانسرای شیخ خزعل، بعد میدان تره‌بار و سپس به بازار خواروبارفروشان تبدیل شد. این بنا دارای سرداب، آثاری از حجاری، آجرچینی، ستون و در و پنجره چوبی بوده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن سنگ‌چینی‌های بسیار زیبای آن است.
*معین التجار
بنای معین التجار مربوط به دوره قاجار است و در اهواز، خیابان 24 متری، خیابان کاوه غربی، نبش اول واقع شده و در سال 77 با شمارهٔ ثبت 2158 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
سرای معین التجار، یکی از بناهای ارزشمند بافت قدیم اهواز، سرای بازرگان سر شناس حاج محمد تقی معین التجاراست که در دوره قاجاریه با همکاری محمد حسن خان سعدالدوله در ساحل رودخانه کارون بنا شد. معین التجار از بازرگانان مشهور شوشتر بود که به دلیل اصالت بوشهری به معین التجار بوشهری نیز معروف بود.
*ساباط جنب خانه معین التجار
ساباط جنب خانه معین التجار مربوط به اوایل دوره قاجار بوده که در سال 1378 با شمارهٔ ثبت 2548 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
*منزل نفیسی
ساختمان نفیسی مربوط به دوره پهلوی اول، واقع در خیابان سلمان فارسی (نادری) روبه روی پارکینگ کارون بوده و به شماره 3494 در سال 79 به ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.
*هشت بنگله
منازل سازمانی راه آهن (هشت بنگله) که در دورهٔ پهلوی اول ساخته شده اشت در خیابان فلسطین روبروی فرمانداری قرار دارد و به شماره 2575 در سال 1378 شمسی به ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است. معروفترین ساکن این منطقه حاج یعقوب سبهانی رئیس قطار باری بوده‌است که در دوران دفاع مقدس نقش به سزائی در جابه جائی مهمات و اسلحه؛ پیکر شهدا و اسرای عراقی داشت.
*دانشکده ادبیات(سه گوش)
دانشکده ادبیات با مساحتی حدود سه هزار مترمربع در ساحل غربی رود کارون کنار پل نادری و ابتدای خیابان امام موسی صدر قرار دارد. بنای مذکور در سال 1313 شمسی احداث شده و قوس‌های دایره‌ای شکل ایوان آن و همچنین رواق‌های حیاط مرکزی حاکی از مشخصه‌های معماری دورهٔ پهلوی اول است. درابتدا بنای مذکور به عنوان ساختمان مرکزی بانک ملی استان مورد استفاده قرار می‌گرفت. سپس در اختیار دانشگاه جندی شاپور (شهید چمران فعلی) قرار داده شده و از آن به عنوان دانشکده ادبیات استفاده می شد. از سال گذشته کار بازسازی این بنا و سپس تبدیل آن به موزه آغاز شده است. معمار ساختمان سه گوش که به شماره 2497 در سال 1378 شمسی به ثبت آثار ملی کشور رسیده، آندره گدار آلمانی بوده است.
*منزل ماپار
منزل ماپار که به شماره 4226 در بیستم شهریور ماه سال 1380 به ثبت آثار ملی ایران رسیده، متعلق به دوره پهلوی اول بوده و در خیابان فردوسی بین شهید جهانیان و کافی واقع شده است. این بنا دارای زیرزمینی ساخته شده از سنگ و دو حیاط با دو حوض بوده و وجود تزئینات آجری و طاق نماها و در چوبی به کار گرفته شده در بنا جلوه‌ای به آن بخشیده است. اکنون این بنا به عنوان یک فضای کافه -رستورانی و نیز نمایشگاه آثار هنری فعال است.
*دیگر اماکن تاریخی اهواز
کوشک حمیدیه،دانشسرای مقدماتی، منازل تاریخی باشگاه راه اهن(تخریب شده)، منزل منشی زاده، منزل قزلباش، سرای فتحی و خانه های بانک ملی، دبیرستان مصطفی خمینی(دبیرستان شاپور سابق)، سیلوی اهواز، کارخانه بزرگ ریسندگی و بافندگی اهواز(تخریب شده)، بالکن مهدیان(تخریب شده) از جمله دیگر اماکن تاریخی شهر اهواز هستند.
**مکان های تفریحی شهرستان اهواز
سیلوی اهواز از مهم ترین بناهای مهندسی ساز این شهر بوده که در دوره پهلوی اول ساخته شد. پارک لاله، پارک جزیره و پارک ساحلی سه پارک مشهور ساحل کارون در اهواز، طولانی‌ترین و زیباترین آبشار مصنوعی در اهواز بر روی رودخانه کارون، تالاب بامدژ، پارک کوهساران که به بام اهواز معروف بوده، خیابان انوشه که مرکز فروش فلافل، سمبوسه است، و سد شادروان یا سد اهواز از جمله جاذبه‌های شهرستان اهواز هستند.
*پارک جزیره
یکی از پارک های قدیمی شهر اهواز بوده که در سال های اخیر نیز مورد بازسازی قرار گرفته است. بزرگترین جزیره تفریحی کارون دارای امکانات مناسبی جهت ارائه به مسافران نوروزی بوده و هر سال با فرارسیدن ایام نوروز تعداد بسیار زیادی از این محل دیدن می کنند.
**صنایع‌دستی
در شهرستان اهواز محصولات تولید شده از حصیر و خرما جایگاه ویژه‌ای دارند. یکی از صنایع‌دستی مشهور اهواز، میناکاری بر فلزات طلا، نقره و قلم زنی بر آن است که به واسطه‌ی ارزش و اهمیت آن، در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است. همچنین می‌توان به میناکاری صابئین مندایی در اهواز که منحصر به فرد بوده و دارای نشان یک ریاست جمهوری بوده، گلیم‌بافی، قالی‌بافی (تابلو)، حصیربافی، بوریابافی، معرق، محرق، سفال‌گری، مشبک، کپوبافی، سازسازی، سراجی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، البسه محلی، انواع عروسک‌های دست‌ساز، شیشه‌گری با حرارت مستقیم و ... اشاره کرد.
**جاذبه های طبیعی
*رودخانه کارون
کارون که پرآب ترین و بزرگ ترین رودخانه ایران است از کوه‌های بختیاری سرچشمه گرفته و از میانهٔ اهواز عبور می‌کند. این رود که با پیچ وخم‌های موجود در سر راه خود، خوزستان را به جلگه‌ای بزرگ تبدیل کرده، با طول 950 کیلومتر طولانی ترین رودی بوده که تنها در داخل ایران قرار داشته و بخشی از آن قابل کشتیرانی است. بخشی از آب آشامیدنی کلان شهر اهواز نیز از رودخانه کارون تأمین می‌شود.
سدهای مختلفی هم بر روی این رودخانه ساخته شده‌اند که مهم ترین آن ها، سدهای کارون 1، کارون 3، کارون 4، سد مسجدسلیمان، سد گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند هستند.
در سال های اخیر کافه رستون های زیادی در کنار ساحل غربی و شرقی رودخانه کارون تاسیس و به یکی از جاذبه های گردشگری اهواز تبدیل شده اند.
کشتی سوزیانا نیز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری اهواز همه روزه به ویژه در ایام نوروز پذیرای گردشگران استان و کشور است.
در کشتی رستوران سوزیانا، علاوه بر ارایه غذاهای محلی، محل مناسبی برای تفریح گردشگران و بهره مندی از جاذبه های طبیعی رودخانه کارون در نظر گرفته شده است.
این کشتی از اردیبهشت 94 در راستای توسعه گردشگری آبی و با دعوت شهرداری اهواز و مجوز سازمان میراث فرهنگی و حمایت استانداری خوزستان در آب های کم عمق کارون لنگر انداخت تا پذیرای شهروندان اهوازی باشد.
*تالاب بامدژ
این تالاب با حدود چهار هزار هکتار مساحت در جنوب غربی ایران استان خوزستان و در 40 کیلومتری شهر اهواز قرار داشته و عمده آب آن از رودخانه شاوور تأمین می‌شود. همچنین جریان‌های سیلابی زمستانه رود شاوور و دز و زهاب های زمین‌های کشاورزی نقش مؤثری بر پایداری آن دارند.
از 134 گونه گیاهی تالاب بامدژ می‌توان به خارشتر خزری و ایرانی، ترنجبین، شیرین‌بیان، خار پنبه، شاه‌تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج‌خروس، نی، گاگله و.. اشاره کرد.
بیش از 40 گونه حیوانی شامل پستاندارانی همچون روباه، شغال، خرگوش، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت ایرانی و… ماهیانی همچون کپور، شربت، بنی، حمری، بیاح و… خزندگان و دوزیستانی همچون قورباغه، وزغ، لاک‌پشت لاک نرم، جکوی، مار و… در تنظیم اکوسیستم بامدژ نقش دارند.
این تالاب در میان چشم‌اندازهای منطقه نمونه منحصربه‌فردی است و خرمی و سرسبزی آن از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی است که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. تناوب و توالی رویشگاه‌های گیاهی با آب و خشکی برای شمار زیادی از پرندگان مهاجر شرایط مطلوب و مطمئنی برای زندگی، آشیانه، تخم‌گذاری، تغذیه و زمستان گذرانی فراهم می‌کند.
**جاذبه‌های مذهبی
*آرامگاه علی بن مهزیار اهوازی
علی ابن مهزیار اهوازی، که در قرن سوم قمری می زیسته، از فقها و محدثان معروف شیعه و از نزدیکان امام رضا، امام جواد، امام هادی، و حسن عسکری بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فرا گرفته است.
محل تولد او هندیجان بوده ولی با توجه به اینکه در قرن سوم ه.ق هندیجان از توابع شهر شادگان بود لذا او را اهل این شهر معرفی کرده‌اند. پدر وی مذهب نصرانی داشت و سپس مسلمان شد و علی نیز به تبعیت از پدر در نوجوانی مسلمان گردید.
بقعه علی بن مهزیار اهوازی که در محلهٔ عامری و در کنار رود کارون اهواز واقع شده، همه ساله محل برپایی مراسم مختلف مذهبی از جمله مراسم حسینی و مراسم مربوط به ماه رمضان است.
**پل‌ها
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر اهواز پل‌های اهواز هستند. هم اکنون 10 پل بر روی کارون در اهواز وجود دارد که نخستین آن‌ها یعنی پل سیاه مختص عبور قطار است. از 9 پل دیگر، پل سفید (پل اول - پل معلق) و پل هفتم به دلیل سبک خاص معماری و طراحی منحصربه‌فرد، چشم‌انداز زیبایی به شهر داده‌اند. آخرین و هفتمین پل اهواز با نام پل ششم یا پل فولاد نیز در 1386 به بهره‌برداری رسیده‌است.
گفتنی است پل هلالی یا سفید، قدیمی ترین پل هلالی فلزی خاورمیانه و پل هشتم بزرگترین پل معلق خاورمیانه به حساب می آیند.
در شهرهای خاورمیانه، اصفهان با هشت پل، قاهره با هفت پل، بغداد با پنج پل، استانبول با چهار پل، امان پایتخت اردن با دو پل، آنکارا با پنج پل، بیروت با دو پل و صنعا با چهار پل بیشترین پل ها را دارند اما اهواز با داشتن 10 دهنه پل های بی شک بیشترین تعداد پل در خارومیانه را داشته و به همین دلیل به شهرها پل های معروف است.
پل سیاه، پل سفید، پل سوم، پل ناردی، پل پنجم، پل ششم معروف به پل صنایع فولاد، پل هفتم، پل کابلی یا هشتم، پل نهم یا غدیر و پل طبیعت، پل های ده گانه شهر اهواز هستند که جاذبه های مخصوص به خود را دارند.
**بازار
اغلب شهرهای ایران بازار قدیمی و سنتی دارند؛ در اهواز هم سه بازار قدیمی وجود دارد که تاریخچه آن ها به دوره‌ی قاجار و پهلوی برمی‌گردد. بازار عبدالحمید که زمانی نگین اهواز بوده و اکنون نشانی از رونق گذشته ندارد، خیابان امام خمینی که هنوز پاتوق خرید و بازارش گرم است و خیابان کاوه که بازار سوغاتی فروشی‌های خوشمزه است، سه بازار قدیمی شهر اهواز را تشکیل می دهند.
**سوغات و غذاهای سنتی
سوغات اهواز خرما، کلوچه‌های خرمایی و لباس‌های محلی و از غذاهای مردم اهواز، اِمگِشِت، غذاهای دریایی مانند قلیه ماهی، ماهی صبور و حشو، مُفَطَّح و کباب بختیاری است.
شهرستان اهواز با یک میلیون و 395 هزار نفر نفر جمعیت به دلیل آب و هوای مناسب در فصل بهار و دارا بودن جاذبه های تاریخی و مذهبی یکی از مقاصد گردشگری در استان خوزستان است.
7148/6002
کپی شد
