سر آغاز اولیه طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را باید در صحن مجلس های پنجم و ششم دانست. ماجرا در مجلس پنجم کلید خورد اما بی‌نتیجه ماند. در دوره‌های بعد از آن نیز بی‌نتیجه بود. آخرین بار هم در مجلس هفتم این موضوع بررسی شد
*دیباچه*
مجلس شورای اسلامی امروز با یک فوریت طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی درصورتی موافقت کرد که این طرح در ادوار گذشته نیز در چندین نوبت در قالب طرح مطرح و هر بار توسط شورای نگهبان رد و یا در کمیسیون شوراهای مجلس بررسی و به دلیل عدم پشتوانه قوی سیاسی از گردونه صحن مجلس خارج می گردید. برای درک ماهیت این طرح کالبد شکافی سیاسی آن در دوره های گذشته به فهم این طرح مجلس کمک می کند.
*اپیزود اول*
*گردش تاریخی طرح*
سر آغاز اولیه طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را باید در صحن مجلس های پنجم و ششم دانست. ماجرا در مجلس پنجم کلید خورد اما بی‌نتیجه ماند. در دوره‌های بعد از آن نیز بی‌نتیجه بود. آخرین بار هم در مجلس هفتم این موضوع بررسی شد، وقتی که نمایندگان، در آغاز سال 86 طرحی را تصویب کردند که بر مبنای آن انتخابات دوره هشتم مجلس به صورت آزمایشی در استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی، زنجان، فارس، گیلان و لرستان اجرا می‌شد و مجلس با توجه به نتایج آن درباره اجرای قطعی انتخابات استانی در سراسر کشور تصمیم‌گیری می‌کرد که توسط شورای نگهبان رد شد.
مجددا طرح استانی شدن انتخابات مجلس در مجلس نهم در آذرماه 93 با امضای 169 نماینده و البته با تغییرات تازه ای مطرح شد. همان موقع نمایندگان با 133 رای موافق و 64 رای مخالف یک فوریت بررسی آن را به تصویب رساندند تا شاید بتوانند به پروسه کشدار و چندین ساله تصویب این طرح پایان دهند. پس از آن در بهمن ماه کلیات طرح در کمیسیون شوراها مصوب شد. بررسی جزئیات طرح در کمیسیون شوراها ادامه یافت تا اینکه در اردیبهشت ماه سال 94 پای طرح به صحن علنی مجلس باز شد و کلیاتش به تصویب نمایندگان رسید. مجلس وقت زیادی از زمان خود را در خرداد ماه به بررسی کلیات این طرح داد و در 31 خرداد 94 این طرح را برای شورای نگهبان فرستاد.
شورای نگهبان نیز نظر خود را درباره «طرح استانی انتخابات مجلس شورای اسلامی»در 21 تیرماه اعلام کرد . این شورا امتیازات برای احزاب را تبعیض ناروایی نسبت به سایر تشکل‌های دینی و سیاسی رسمی دانسته بود. شورای نگهبان همچنین مصوبه مجلس را از جهات مختلف مغایر با اصل سوم قانون اساسی ارزیابی کرده بود، از منظر این شورا، مصوبه مجلس، موجب بروز و ازدیاد اختلافات محلی، قومی، قبیله‌ای و مذهبی شده و این اختلافات خلاف همبستگی و وحدت ملی است و عامل از بین رفتن توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم میشود. بعلاوه برگزاری انتخابات با چنین طرحی باعث کاهش مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت خودشان میشود.
*اپیزود دوم*
*آسیب شناسی طرح*
در مهرماه سال 95 رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران در راستای بند 1 اصل 110 قانون اساسی سیاست های کلی انتخابات را پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام درقالب 18 بند ابلاغ کردند که می توان آن را سنگ بنای اولیه اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی دانست و بر اساس همین ابلاغ، مجلس شورای اسلامی و دولت در قالب وزارت کشور در حال تدوین لایحه جامع نظام انتخاباتی هستند که ابلاغیه 18 بندی مقام معظم رهبری را به عنوان سند بالا دستی خود قرار می دهند که شاید بتوان اولین ایراد اساسی به طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای را مغایرت با بندهای 1 و 3 سیاست های ابلاغی رهبری انقلاب مبنی بر عدالت اجتماعی در شناخت مردم از نامزدها و بهره مندی برابر همه داوطلبان در تبلیغات انتخاباتی از امکانات عمومی و دولتی کشور دانست.این سند خطی مشی های انتخاباتی را مشخص و عملا به دلیل تاکید بر مشارکت و انسجام ملی، استانی شدن انتخابات مجلس را می توان منتفی دانست.
از دیگر سو می توان به صورت تیتر وار عمده ترین آسیب های این طرح را در ذیل بدین شرح دانست:
قطع ارتباط بین راس حکومت و جامعه یا قطع اتصال حاکمیت با توده های اجتماعی مردم از مرکز تا پیرامون
رشد بی عدالتی اجتماعی در پی استانی شدن و مغول ماندن لایه های نخبه اما فاقد سابقه اجرایی کلان در استان ها
مخالفت با اصول قوانین اساسی به خصوص بند 3
تضاد در سیاست های انقلاب اسلامی مبنی بر توجه به اقشار مستضعف
افزایش لابی های قدرت و ثروت
عدم بلوغ اجتماعی جامعه و نداشتن رسانه های مستقل جهت شناخت همه کاندیداها به مردم
تشدید روند توسعه و توسعه نیافتگی و محروم تر شدن مناطق کم بر خوردار نسبت به مناطق مرکزی و استانی
بستن فضا برای ورود نخبگان جوان و تحصیل کرده
ورود حجم نقدینگی های کلان بدون منشا مشخص جهت تبلیغات وسیع در استان
کاهش مشارکت اجتماعی و عمومی مردم در انتخابات استانی به عنوان سند افتخار جمهوریت نظام
تضعیف مردم سالاری
*اپیزود سوم*
*نتیجه گیری*
در تراز سنجی استدلال های موافقین و مخالفین این طرح کفه ترازو به نفع مخالفین سنگینی می کند. موافقین این طرح با دو شاه گزاره سیاسی خود اعم از کیفی سازی مجلس، توجه به منافع ملی تا منافع منطقه ای سعی در تصویب این طرح دارند که به گمان نگارنده موافقین طرح درکی از جغرافیای سرزمینی ایران به خصوص انسانی و سیاسی ندارند و همچون ادوار گذشته این طرح فاقد بررسی های پژوهشی در مرکز پژوهش های مجلس میباشد. در دکترین امنیت ملی ما عقب ماندگی مناطق به خصوص در حوزه های گریز از مرکز به عنوان یک خطر جدی محسوب میشود که استانی شدن انتخابات مجلس بیش از پیش سبب به حاشیه رفتن این مناطق و تشدید انباشت نارضایتی ها می شود.
خلا احزاب توانمند و بر آمده از انتخاب مردم در این طرح می تواند به تشدید ورود جریان های قدرت و ثروت در انتخابات استانی به دلیل تبلیغات وسیع تر کمک کند و سد اساسی در مقابل اقشار تحصیل کرده اما کم بضاعت مالی و رسانه ای گردد. مادامی که در جامعه هدف همه اقشار به یک اندازه از بلوغ اجتماعی، سواد رسانه ای، برخوردار نباشند عملا تصویب چنین طرحی سبب انشقاق اساسی بین توده های اجتماعی و ساختار مرکزی قدرت و بی عدالتی اجتماعی منجر می گردد.
7158/6002
انتهای پیام *دیباچه*
مجلس شورای اسلامی امروز با یک فوریت طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی درصورتی موافقت کرد که این طرح در ادوار گذشته نیز در چندین نوبت در قالب طرح مطرح و هر بار توسط شورای نگهبان رد و یا در کمیسیون شوراهای مجلس بررسی و به دلیل عدم پشتوانه قوی سیاسی از گردونه صحن مجلس خارج می گردید. برای درک ماهیت این طرح کالبد شکافی سیاسی آن در دوره های گذشته به فهم این طرح مجلس کمک می کند.
*اپیزود اول*
*گردش تاریخی طرح*
سر آغاز اولیه طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را باید در صحن مجلس های پنجم و ششم دانست. ماجرا در مجلس پنجم کلید خورد اما بی‌نتیجه ماند. در دوره‌های بعد از آن نیز بی‌نتیجه بود. آخرین بار هم در مجلس هفتم این موضوع بررسی شد، وقتی که نمایندگان، در آغاز سال 86 طرحی را تصویب کردند که بر مبنای آن انتخابات دوره هشتم مجلس به صورت آزمایشی در استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی، زنجان، فارس، گیلان و لرستان اجرا می‌شد و مجلس با توجه به نتایج آن درباره اجرای قطعی انتخابات استانی در سراسر کشور تصمیم‌گیری می‌کرد که توسط شورای نگهبان رد شد.
مجددا طرح استانی شدن انتخابات مجلس در مجلس نهم در آذرماه 93 با امضای 169 نماینده و البته با تغییرات تازه ای مطرح شد. همان موقع نمایندگان با 133 رای موافق و 64 رای مخالف یک فوریت بررسی آن را به تصویب رساندند تا شاید بتوانند به پروسه کشدار و چندین ساله تصویب این طرح پایان دهند. پس از آن در بهمن ماه کلیات طرح در کمیسیون شوراها مصوب شد. بررسی جزئیات طرح در کمیسیون شوراها ادامه یافت تا اینکه در اردیبهشت ماه سال 94 پای طرح به صحن علنی مجلس باز شد و کلیاتش به تصویب نمایندگان رسید. مجلس وقت زیادی از زمان خود را در خرداد ماه به بررسی کلیات این طرح داد و در 31 خرداد 94 این طرح را برای شورای نگهبان فرستاد.
شورای نگهبان نیز نظر خود را درباره «طرح استانی انتخابات مجلس شورای اسلامی»در 21 تیرماه اعلام کرد . این شورا امتیازات برای احزاب را تبعیض ناروایی نسبت به سایر تشکل‌های دینی و سیاسی رسمی دانسته بود. شورای نگهبان همچنین مصوبه مجلس را از جهات مختلف مغایر با اصل سوم قانون اساسی ارزیابی کرده بود، از منظر این شورا، مصوبه مجلس، موجب بروز و ازدیاد اختلافات محلی، قومی، قبیله‌ای و مذهبی شده و این اختلافات خلاف همبستگی و وحدت ملی است و عامل از بین رفتن توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم میشود. بعلاوه برگزاری انتخابات با چنین طرحی باعث کاهش مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت خودشان میشود.
*اپیزود دوم*
*آسیب شناسی طرح*
در مهرماه سال 95 رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران در راستای بند 1 اصل 110 قانون اساسی سیاست های کلی انتخابات را پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام درقالب 18 بند ابلاغ کردند که می توان آن را سنگ بنای اولیه اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی دانست و بر اساس همین ابلاغ، مجلس شورای اسلامی و دولت در قالب وزارت کشور در حال تدوین لایحه جامع نظام انتخاباتی هستند که ابلاغیه 18 بندی مقام معظم رهبری را به عنوان سند بالا دستی خود قرار می دهند که شاید بتوان اولین ایراد اساسی به طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای را مغایرت با بندهای 1 و 3 سیاست های ابلاغی رهبری انقلاب مبنی بر عدالت اجتماعی در شناخت مردم از نامزدها و بهره مندی برابر همه داوطلبان در تبلیغات انتخاباتی از امکانات عمومی و دولتی کشور دانست.این سند خطی مشی های انتخاباتی را مشخص و عملا به دلیل تاکید بر مشارکت و انسجام ملی، استانی شدن انتخابات مجلس را می توان منتفی دانست.
از دیگر سو می توان به صورت تیتر وار عمده ترین آسیب های این طرح را در ذیل بدین شرح دانست:
قطع ارتباط بین راس حکومت و جامعه یا قطع اتصال حاکمیت با توده های اجتماعی مردم از مرکز تا پیرامون
رشد بی عدالتی اجتماعی در پی استانی شدن و مغول ماندن لایه های نخبه اما فاقد سابقه اجرایی کلان در استان ها
مخالفت با اصول قوانین اساسی به خصوص بند 3
تضاد در سیاست های انقلاب اسلامی مبنی بر توجه به اقشار مستضعف
افزایش لابی های قدرت و ثروت
عدم بلوغ اجتماعی جامعه و نداشتن رسانه های مستقل جهت شناخت همه کاندیداها به مردم
تشدید روند توسعه و توسعه نیافتگی و محروم تر شدن مناطق کم بر خوردار نسبت به مناطق مرکزی و استانی
بستن فضا برای ورود نخبگان جوان و تحصیل کرده
ورود حجم نقدینگی های کلان بدون منشا مشخص جهت تبلیغات وسیع در استان
کاهش مشارکت اجتماعی و عمومی مردم در انتخابات استانی به عنوان سند افتخار جمهوریت نظام
تضعیف مردم سالاری
*اپیزود سوم*
*نتیجه گیری*
در تراز سنجی استدلال های موافقین و مخالفین این طرح کفه ترازو به نفع مخالفین سنگینی می کند. موافقین این طرح با دو شاه گزاره سیاسی خود اعم از کیفی سازی مجلس، توجه به منافع ملی تا منافع منطقه ای سعی در تصویب این طرح دارند که به گمان نگارنده موافقین طرح درکی از جغرافیای سرزمینی ایران به خصوص انسانی و سیاسی ندارند و همچون ادوار گذشته این طرح فاقد بررسی های پژوهشی در مرکز پژوهش های مجلس میباشد. در دکترین امنیت ملی ما عقب ماندگی مناطق به خصوص در حوزه های گریز از مرکز به عنوان یک خطر جدی محسوب میشود که استانی شدن انتخابات مجلس بیش از پیش سبب به حاشیه رفتن این مناطق و تشدید انباشت نارضایتی ها می شود.
خلا احزاب توانمند و بر آمده از انتخاب مردم در این طرح می تواند به تشدید ورود جریان های قدرت و ثروت در انتخابات استانی به دلیل تبلیغات وسیع تر کمک کند و سد اساسی در مقابل اقشار تحصیل کرده اما کم بضاعت مالی و رسانه ای گردد. مادامی که در جامعه هدف همه اقشار به یک اندازه از بلوغ اجتماعی، سواد رسانه ای، برخوردار نباشند عملا تصویب چنین طرحی سبب انشقاق اساسی بین توده های اجتماعی و ساختار مرکزی قدرت و بی عدالتی اجتماعی منجر می گردد.
7158/6002
کپی شد
