به گزارش ایرنا غلامرضا شریعتی روز چهارشنبه در سمینار ملی یک روزه مدیریت منابع آب و سازگاری با خشکسالی در سالن همایش سازمان آب و برق خوزستان اظهار داشت: باید برمبنای مدیریت خطرپذیری حرکت کرده و براساس رویکردهای غیرسازه‌ای بکوشیم تا چیدمان توسعه کشور، متاثر از نیازهای بوم‌شناختی و ملاحظات بنیادین مبتنی بر آمایش سرزمین تعریف شود.
وی اضافه کرد: تنها در آن صورت می‌توان مطمئن بود که تنش آب و هوایی نمی تواند همچون بلایی آسمانی زیرساختهای توسعه مملکت را با رکود و جراحتی ژرف مواجه سازد.
وی افزود: وجود پنج رودخانه دائمی کارون، دز، کرخه، جراحی و زهره تاییدی بر لزوم استقرار و تداوم برگزاری سمینار هایی با موضوع مدیریت منابع آب در این استان است.
استاندار خوزستان ادامه داد: این رودخانه ها با گذر از مناطق کوهستانی وارد دشت خوزستان می شوند و علاوه بر تامین آب اراضی کشاورزی و تامین انرژی برق آبی، زمینه های فراوانی از پرورش آبزیان ، صید و صیادی ، تفریح و گردشگری را به وجود آورده اند و با اشکال پرپیچ و خم خود به اقلیم خشک و نیمه خشک استان، طبیعتی زیبا و جذاب و با طراوت بخشیده اند .
وی تاکید کرد: برداشت های بی رویه و ناصحیح از این منبع خدادادی، بدون توجه به عکس العمل های منفی آن خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می آورند.
شریعتی با بیان این که موقعیت جغرافیایی و اقلیمی کشور یکی از علل بروز برخی مشکلات است تصریح کرد: در کل میزان بارندگی در زمستان و بهار نسبتا خوب است در حالی که در این فصول نیاز به مصرف آب به‌خصوص در کشاورزی پایین است، اما در تابستان که نیاز به مصرف آب شرب و کشاورزی افزایش پیدا می‌کند یا بارندگی نداریم یا اینکه خیلی کم است بنابراین مدیریت مکانی و زمانی آب در ایران همواره چالش اصلی مدیریت منابع آب بوده است.
وی توضیح داد: علاوه بر این بیشتر مشکل استان در سال آبی 97-96 کاهش بارندگی در استان های بالادست وسرچشمه های رودخانه های استان، بوده که باعث کاهش شدید حجم دخیره آب سدها شده است.
استاندار خوزستان اظهار داشت: عامل دیگر بحران آب ، ضعف در مدیریت منابع آب است چون توزیع زمانی و مکانی آب در کشور یکسان نیست ناگزیر باید منابع آب را از طریق ذخیره پشت سدها مدیریت زمانی، و یا از طریق انتقال از مناطق پرآب کشور به مناطق کم‌آب مدیریت مکانی کنیم، که این عمل نیازمند یک مدیریت بسیار هوشمندانه بوده است، مدیریتی که با حداقل تنش‌های اجتماعی اتفاق بیفتد.
وی با تاکید بر این که دید ما به آب نباید تفکر سازه ای باشد ، بیان کرد: آب فقط یک ماده نیست بلکه با مسائل فرهنگی، مسائل اجتماعی، سیاسی و امنیتی نیز ارتباط دارد.
شریعتی افزود: با ساخت سد می‌توان آب را کنترل کرد، اما بدون در نظر گرفتن مسائل پائین‌دست، حقابه محیط زیست و مدیریت مصرف، تنش‌های اجتماعی ایجاد می‌شود.
وی توضیح داد: در سالهای اخیر الزاماتی برای صنایع در بازچرخانی و تصفیه آب لحاظ شده است، بخش اعظم آب شرب بدون اینکه تصفیه شود تا در آبیاری برای کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد، از دست رفته و به طور مستقیم وارد شبکه فاضلاب می‌شود و حتی این آب با ورود به زیرزمین، منابع آبی دیگر را نیز آلوده می‌کند.
استاندار خوزستان گفت: مدل توسعه برای هر شهر و منطقه‌ای متفاوت است، باید تعیین کنیم که هر بخش از کشور به چه سمتی حرکت و در چه زمینه‌ای توسعه پیدا کند لذا باید در سطح کلان بر اساس پارامترهای زیادی که یکی از آن‌ها آب است تصمیم بگیریم که در چه زمینه‌ای توسعه انجام گیرد.
وی یادآور شد: نیاکان ما درک لازم برای مدیریت منابع آب را داشتند، یعنی قدر آب را می‌فهمیدند، احداث قنات و سازگاری با شرایط خشکسالی از اقدامات مهم اثبات کننده این نگرش بوده است سیستم استخراج قنات به گونه‌ای است که نمی‌توان بیش از ظرفیت آبخوان از آن آب استخراج کرد.
شریعتی ادامه داد: در حالی که امروزه مادر بعضی موارد کل آب را به سطح زمین برده و مصرف کردیم ، حتی سطح زیرکشت را نیز افزایش دادیم، جال آنکه استفاده از روش‌های نوین آبیاری حتماً باید بدون افزایش سطح زیرکشت انجام شود.
وی با اشاره به این که دولت هزینه‌های هنگفتی برای تسهیلات بانکی به کشاورزی برای آبیاری تحت فشار صرف کرده ، گفت: می‌توان در بخش کشاورزی تعاونی‌های مردم نهاد تشکیل داد و از این طریق کشاورزان را آگاه و برای افزایش راندمان در کشاورزی از روش‌های نوین استفاده کرد.
استاندار خوزستان در پایان به برخی اقدامات مهم استانی از قبیل راه اندازی پروژه آب غدیر و آبرسانی به آبادان و خرمشهر، تامین بخشی از حق آبه تالاب ها در شرایط خشکسالی، انتقال آب به کانون های ریزگرد، کاهش چشمگیر خاموشی ها و تقریبا حذف خاموشی های با برنامه، به رغم کاهش شدید تولید نیروگاه های برق آبی بدلیل کاهش آب ذخیره سدها،برخورد با برداشت های غیرمجاز آب، برنامه ریزی و تقسیم بندی سهمیه های آب کشاورزی و اعمال برخی محدودیت ها جهت تامین آب شرب و سایر اولویت های مصرف آب، تشکیل مستمر جلسات ستادهای خشکسالی و کمیته های تابعه اشاره کرد.
* ظرفیت سدها برای مدیریت خشکسالی
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان با بیان این که سدهای بزرگی در استان خوزستان وجود دارد گفت: گاه دیده شده در زمانهایی کسانی که قصد داشتند فعالیت های نظام را در حوزه آب زیر سوال ببرند سد سازی ها را نشانه گرفته اند.
کیامرث حاجی زاده بیان کرد: اگر سدها نبودند ابر بحران خشکسالی امسال مدیریت نمی شد، نخیلات در چند مرحله ابیاری نمیشدند و EC رودخانه ها کنترل نمیشد.
وی توضیح داد : همچنین بارها کسانی تریبون را در اختیار گرفتند و اعلام کردند که نیشکر عامل کمبود آب در استان است در حالی که نیشکر طرحی کامل و جامع بوده که اگر قسمتهایی از آن مثل زهاب و پیوست ها اجرا نشده به این معنا نیست این طرح از اساس مشکل دارد.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان با اشاره به مزایای صنعت نیشکر بیان کرد: نیشکر در کنترل ریزگردها و سبز نمودن صحراها که ممکن بود به کانون ریزگرد تبدیل شوند تاثیر گذار بوده است و در حوزه اشتغال و معیشت نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی با اشاره به اینکه طرح آمایش سرزمین به عنوان سند بالادستی به درستی اجرا نشده است بیان کرد: اگر 60درصد تقصیرها را اگر بر گردن اقلیم و شرایط جغرافیایی بگذاریم قطعا 40درصد مشکلات ناشی و تقصیر مدیرانی است که به موقع وارد عمل نمی شوند.
حاجی زاده با اشاره به سال آبی 97-96 افزود: عبور از بحران خشکسالی در بهار و تابستان گذشته و در آستانه سال آبی جدید به راحتی امکان پذیر نبود .
وی با بیان این که خشکسالی در خوزستان از بحران به ابر بحران تبدیل شد تصریح کرد: اگر این بحران به خوبی مدیریت نمی شد از ابر بحران به فاجعه می رسید.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان ادامه داد: هر گاه ما دست به دست هم داده و تعامل بین دستگاهی و بین بخشی را افزایش دادیم نتیجه کار موفقیت آمیز بوده است .
وی ادامه داد: برنامه ریزی دقیقی که در ستاد خشکسالی در حوزه های مقابله، آمادگی، پیش بینی و پیشگیری انجام شد نشان از این بود که همت بالایی برای برون رفت از ابر بحران خشکسالی وجود دارد.
حاجی زاده شرایط خوزستان را خاص دانست و با اشاره به ویژگی های آن در خصوص اقلیم های متفاوت آب و هوایی ، جمعیت، تنوع فرهنگی و آداب و رسوم، وجود صنایع اقتصاد بزرگ گفت: با وجود این ویژگی ها، زیرساختهای لازم در استان به اندازه لازم توسعه نیافته و همین عامل بروز مشکل شده، همچنین پیوست های زیست محیطی پروژه های ملی دراستان به خوبی اجرایی نشده است.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان افزود: مشکلات منطقه و کشور های همسایه و گروه های تکفیری نیز از یک سو موجب شد تا دولت هایی که در منطقه سر کار می آیند مستقل نباشند و نتوانند حتی به مسایل عادی کشورشان برسند چه رسد به مسایل زیست محیطی منطقه، به عنوان مثال در آتش سوزی هور العظیم در بخش عراقی شاهد بی توجهی به مسایل زیست محیطی هستیم.
حاجی زاده با اشاره یک نمونه از مدیریت موفق در حوزه برق گفت: اگر مدیریت در وضعیت برق امسال به جد انجام نمیشد دچار مشکل میشدیم اما شاهد بودیم که امسال در استان خاموشی با برنامه نداشتیم در حالی که استانهای همجوار ما با دمای کمتر ،خاموشی با برنامه داشتند.
وی افزود: نباید مانند سالهای گذشته ابتدا اتفاقی بیفتد و بعد برای آن برنامه ریزی کنیم، باید از هم اکنون کمیته ای تشکیل بدهیم و نقاط ضعف در سال آبی گذشته را شناسی و بررسی کنیم.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان گفت: در سال جاری به مراتب وضعیت آب در ابادان و خرمشهر وخیم تر از سال 88 بود اما فرمانداران این دو شهرستان، استاندار و اعضای شورای تامین استان پای کار امدند و توانستند ان را به راحتی مدیریت کنند.
وی با اشاره به اجرایی کردن طرح آبرسانی غدیر گفت: اجرایی شدن طرح آبرسانی غدیر ، کار جهادی بزرگی بود که توانست بخشی از رنج و محنتی که بر مردم ابادان و خرمشهر وارد شد را برطرف و جبران کند.
حاجی زاده اشاره به وجود بحران هایی از قبیل خشکسالی، آتش سوزی،سیلاب، زلزله، ریزگرد در خوزستان خاطرنشان کرد: در بخش مدیریت بحران و بحران هایی که در استان وجود دارد باید آموزش به مردم و و متولیان امر را سرلوحه کار قرار دهیم.
7164/6002
انتهای پیام وی اضافه کرد: تنها در آن صورت می‌توان مطمئن بود که تنش آب و هوایی نمی تواند همچون بلایی آسمانی زیرساختهای توسعه مملکت را با رکود و جراحتی ژرف مواجه سازد.
وی افزود: وجود پنج رودخانه دائمی کارون، دز، کرخه، جراحی و زهره تاییدی بر لزوم استقرار و تداوم برگزاری سمینار هایی با موضوع مدیریت منابع آب در این استان است.
استاندار خوزستان ادامه داد: این رودخانه ها با گذر از مناطق کوهستانی وارد دشت خوزستان می شوند و علاوه بر تامین آب اراضی کشاورزی و تامین انرژی برق آبی، زمینه های فراوانی از پرورش آبزیان ، صید و صیادی ، تفریح و گردشگری را به وجود آورده اند و با اشکال پرپیچ و خم خود به اقلیم خشک و نیمه خشک استان، طبیعتی زیبا و جذاب و با طراوت بخشیده اند .
وی تاکید کرد: برداشت های بی رویه و ناصحیح از این منبع خدادادی، بدون توجه به عکس العمل های منفی آن خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می آورند.
شریعتی با بیان این که موقعیت جغرافیایی و اقلیمی کشور یکی از علل بروز برخی مشکلات است تصریح کرد: در کل میزان بارندگی در زمستان و بهار نسبتا خوب است در حالی که در این فصول نیاز به مصرف آب به‌خصوص در کشاورزی پایین است، اما در تابستان که نیاز به مصرف آب شرب و کشاورزی افزایش پیدا می‌کند یا بارندگی نداریم یا اینکه خیلی کم است بنابراین مدیریت مکانی و زمانی آب در ایران همواره چالش اصلی مدیریت منابع آب بوده است.
وی توضیح داد: علاوه بر این بیشتر مشکل استان در سال آبی 97-96 کاهش بارندگی در استان های بالادست وسرچشمه های رودخانه های استان، بوده که باعث کاهش شدید حجم دخیره آب سدها شده است.
استاندار خوزستان اظهار داشت: عامل دیگر بحران آب ، ضعف در مدیریت منابع آب است چون توزیع زمانی و مکانی آب در کشور یکسان نیست ناگزیر باید منابع آب را از طریق ذخیره پشت سدها مدیریت زمانی، و یا از طریق انتقال از مناطق پرآب کشور به مناطق کم‌آب مدیریت مکانی کنیم، که این عمل نیازمند یک مدیریت بسیار هوشمندانه بوده است، مدیریتی که با حداقل تنش‌های اجتماعی اتفاق بیفتد.
وی با تاکید بر این که دید ما به آب نباید تفکر سازه ای باشد ، بیان کرد: آب فقط یک ماده نیست بلکه با مسائل فرهنگی، مسائل اجتماعی، سیاسی و امنیتی نیز ارتباط دارد.
شریعتی افزود: با ساخت سد می‌توان آب را کنترل کرد، اما بدون در نظر گرفتن مسائل پائین‌دست، حقابه محیط زیست و مدیریت مصرف، تنش‌های اجتماعی ایجاد می‌شود.
وی توضیح داد: در سالهای اخیر الزاماتی برای صنایع در بازچرخانی و تصفیه آب لحاظ شده است، بخش اعظم آب شرب بدون اینکه تصفیه شود تا در آبیاری برای کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد، از دست رفته و به طور مستقیم وارد شبکه فاضلاب می‌شود و حتی این آب با ورود به زیرزمین، منابع آبی دیگر را نیز آلوده می‌کند.
استاندار خوزستان گفت: مدل توسعه برای هر شهر و منطقه‌ای متفاوت است، باید تعیین کنیم که هر بخش از کشور به چه سمتی حرکت و در چه زمینه‌ای توسعه پیدا کند لذا باید در سطح کلان بر اساس پارامترهای زیادی که یکی از آن‌ها آب است تصمیم بگیریم که در چه زمینه‌ای توسعه انجام گیرد.
وی یادآور شد: نیاکان ما درک لازم برای مدیریت منابع آب را داشتند، یعنی قدر آب را می‌فهمیدند، احداث قنات و سازگاری با شرایط خشکسالی از اقدامات مهم اثبات کننده این نگرش بوده است سیستم استخراج قنات به گونه‌ای است که نمی‌توان بیش از ظرفیت آبخوان از آن آب استخراج کرد.
شریعتی ادامه داد: در حالی که امروزه مادر بعضی موارد کل آب را به سطح زمین برده و مصرف کردیم ، حتی سطح زیرکشت را نیز افزایش دادیم، جال آنکه استفاده از روش‌های نوین آبیاری حتماً باید بدون افزایش سطح زیرکشت انجام شود.
وی با اشاره به این که دولت هزینه‌های هنگفتی برای تسهیلات بانکی به کشاورزی برای آبیاری تحت فشار صرف کرده ، گفت: می‌توان در بخش کشاورزی تعاونی‌های مردم نهاد تشکیل داد و از این طریق کشاورزان را آگاه و برای افزایش راندمان در کشاورزی از روش‌های نوین استفاده کرد.
استاندار خوزستان در پایان به برخی اقدامات مهم استانی از قبیل راه اندازی پروژه آب غدیر و آبرسانی به آبادان و خرمشهر، تامین بخشی از حق آبه تالاب ها در شرایط خشکسالی، انتقال آب به کانون های ریزگرد، کاهش چشمگیر خاموشی ها و تقریبا حذف خاموشی های با برنامه، به رغم کاهش شدید تولید نیروگاه های برق آبی بدلیل کاهش آب ذخیره سدها،برخورد با برداشت های غیرمجاز آب، برنامه ریزی و تقسیم بندی سهمیه های آب کشاورزی و اعمال برخی محدودیت ها جهت تامین آب شرب و سایر اولویت های مصرف آب، تشکیل مستمر جلسات ستادهای خشکسالی و کمیته های تابعه اشاره کرد.
* ظرفیت سدها برای مدیریت خشکسالی
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان با بیان این که سدهای بزرگی در استان خوزستان وجود دارد گفت: گاه دیده شده در زمانهایی کسانی که قصد داشتند فعالیت های نظام را در حوزه آب زیر سوال ببرند سد سازی ها را نشانه گرفته اند.
کیامرث حاجی زاده بیان کرد: اگر سدها نبودند ابر بحران خشکسالی امسال مدیریت نمی شد، نخیلات در چند مرحله ابیاری نمیشدند و EC رودخانه ها کنترل نمیشد.
وی توضیح داد : همچنین بارها کسانی تریبون را در اختیار گرفتند و اعلام کردند که نیشکر عامل کمبود آب در استان است در حالی که نیشکر طرحی کامل و جامع بوده که اگر قسمتهایی از آن مثل زهاب و پیوست ها اجرا نشده به این معنا نیست این طرح از اساس مشکل دارد.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان با اشاره به مزایای صنعت نیشکر بیان کرد: نیشکر در کنترل ریزگردها و سبز نمودن صحراها که ممکن بود به کانون ریزگرد تبدیل شوند تاثیر گذار بوده است و در حوزه اشتغال و معیشت نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی با اشاره به اینکه طرح آمایش سرزمین به عنوان سند بالادستی به درستی اجرا نشده است بیان کرد: اگر 60درصد تقصیرها را اگر بر گردن اقلیم و شرایط جغرافیایی بگذاریم قطعا 40درصد مشکلات ناشی و تقصیر مدیرانی است که به موقع وارد عمل نمی شوند.
حاجی زاده با اشاره به سال آبی 97-96 افزود: عبور از بحران خشکسالی در بهار و تابستان گذشته و در آستانه سال آبی جدید به راحتی امکان پذیر نبود .
وی با بیان این که خشکسالی در خوزستان از بحران به ابر بحران تبدیل شد تصریح کرد: اگر این بحران به خوبی مدیریت نمی شد از ابر بحران به فاجعه می رسید.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان ادامه داد: هر گاه ما دست به دست هم داده و تعامل بین دستگاهی و بین بخشی را افزایش دادیم نتیجه کار موفقیت آمیز بوده است .
وی ادامه داد: برنامه ریزی دقیقی که در ستاد خشکسالی در حوزه های مقابله، آمادگی، پیش بینی و پیشگیری انجام شد نشان از این بود که همت بالایی برای برون رفت از ابر بحران خشکسالی وجود دارد.
حاجی زاده شرایط خوزستان را خاص دانست و با اشاره به ویژگی های آن در خصوص اقلیم های متفاوت آب و هوایی ، جمعیت، تنوع فرهنگی و آداب و رسوم، وجود صنایع اقتصاد بزرگ گفت: با وجود این ویژگی ها، زیرساختهای لازم در استان به اندازه لازم توسعه نیافته و همین عامل بروز مشکل شده، همچنین پیوست های زیست محیطی پروژه های ملی دراستان به خوبی اجرایی نشده است.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان افزود: مشکلات منطقه و کشور های همسایه و گروه های تکفیری نیز از یک سو موجب شد تا دولت هایی که در منطقه سر کار می آیند مستقل نباشند و نتوانند حتی به مسایل عادی کشورشان برسند چه رسد به مسایل زیست محیطی منطقه، به عنوان مثال در آتش سوزی هور العظیم در بخش عراقی شاهد بی توجهی به مسایل زیست محیطی هستیم.
حاجی زاده با اشاره یک نمونه از مدیریت موفق در حوزه برق گفت: اگر مدیریت در وضعیت برق امسال به جد انجام نمیشد دچار مشکل میشدیم اما شاهد بودیم که امسال در استان خاموشی با برنامه نداشتیم در حالی که استانهای همجوار ما با دمای کمتر ،خاموشی با برنامه داشتند.
وی افزود: نباید مانند سالهای گذشته ابتدا اتفاقی بیفتد و بعد برای آن برنامه ریزی کنیم، باید از هم اکنون کمیته ای تشکیل بدهیم و نقاط ضعف در سال آبی گذشته را شناسی و بررسی کنیم.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان گفت: در سال جاری به مراتب وضعیت آب در ابادان و خرمشهر وخیم تر از سال 88 بود اما فرمانداران این دو شهرستان، استاندار و اعضای شورای تامین استان پای کار امدند و توانستند ان را به راحتی مدیریت کنند.
وی با اشاره به اجرایی کردن طرح آبرسانی غدیر گفت: اجرایی شدن طرح آبرسانی غدیر ، کار جهادی بزرگی بود که توانست بخشی از رنج و محنتی که بر مردم ابادان و خرمشهر وارد شد را برطرف و جبران کند.
حاجی زاده اشاره به وجود بحران هایی از قبیل خشکسالی، آتش سوزی،سیلاب، زلزله، ریزگرد در خوزستان خاطرنشان کرد: در بخش مدیریت بحران و بحران هایی که در استان وجود دارد باید آموزش به مردم و و متولیان امر را سرلوحه کار قرار دهیم.
7164/6002
کپی شد
