به گزارش ایرنا، بسیاری از مناطق شهرستان سبزوار در سال های اخیر به پهنه ای از انعکاس تبعات خشکسالی تبدیل شده و کم آبی در این مناطق هر سال وضعیت پیچیده تری به خود می گیرد.
وضعیت خشکسالی در این شهرستان اکنون به گونه ای است که این خطه با مشکلاتی نظیر از دست رفتن گونه های گیاهی، روند شتابان بیابان زایی، افزایش ریزگردها، تخلیه روستاها به دلیل از دست رفتن امکان کشاورزی، پدیده فرونشست زمین و افت کیفیت آب همراه می باشد که شرایط این منطقه در حالت بحرانی قرار داده است.
از این رو دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در سبزوار با دعوت از 'محمد ثابتی' مدیر امور آب ناحیه سبزوار، 'عباسعلی کیانی مهر' رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار، 'حمیدرضا صادقی' رئیس اداره محیط زیست سبزوار و 'علی اصغر امانیان' معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار به میزگرد ایرنا با موضوع 'چگونگی عبور از خشکسالی'، زوایای مختلف این حوزه را با ارزیابی شرایط کنونی این خطه و نگاه محلی مورد بررسی قرار داده است.
* میانگین بارندگی در غرب خراسان رضوی 13.5 برابر کمتر از میانگین جهانی است
مدیر امور آب ناحیه سبزوار گفت: در چند دهه گذشته تغییر اقلیم در مناطق شرقی کشور و به ویژه غرب خراسان رضوی زمینه ساز پدیده خشکسالی بوده و با کاهش بارندگی و افزایش جمعیت، نیاز انسان به محصولات کشاورزی و تامین آب افزایش یافته که مجموع این موارد امروز کمبود آب را به یک بحران جدی در منطقه تبدیل کرده است.
محمد ثابتی افزود: از مجموع آبهای سطح زمین سه درصد آن آب شیرین و قابل شرب است، ایران با وجود یک درصد جمعیت جهان سه دهم درصد آب شیرین را در اختیار دارد از طرفی میانگین میزان بارندگی جهانی 810 میلیمتر در سال است که این رقم در ایران معادل 250 میلیمتر است.
وی اظهار کرد: با مشاهده جداول بارندگی در غرب خراسان رضوی در می یابیم که میزان بارندگی در این مناطق با 65 درصد کاهش نسبت به دوره آماری پیشین و معادل 60 میلیمتر در سال مواجه بوده است.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین آثار خشکسالی، کاهش منابع آب است گفت: هم اکنون آبهای زیرزمینی در دشت جوین 90 سانتی متر و در دشت سبزوار 38 سانتی متر افت دارد و آب این دشت ها شورتر از گذشته شده است. همچنین استفاده بی رویه از منابع آب فرونشست زمین و ایجاد شکاف در دشت ها را در پی داشته است.
ثابتی افزود: آب شرب سبزوار از 38 حلقه چاه در مناطق بفره، کسکن و کلوت تامین می شود که با توجه به کاهش سطح آبدهی آنها، امسال هشت حلقه چاه دیگر در منطقه کمیز حفر شده که استخراج و انتقال آب از آن به تخصیص اعتبار نیاز دارد اما در عین حال این تعداد چاه نیز در دراز مدت پاسخگوی نیاز آب شهرستان نخواهد بود.
وی با اشاره به بحرانی بودن تامین آب در خشکسالی اظهار کرد: حتی برای تامین آب شرب این منطقه، مطالعه خط انتقال آب از دریای عمان به استانهای شرقی کشور مطرح است که حدود، 150 هزار میلیارد ریال نیاز دارد و در صورت عملی شدن آن سهم سبزوار 10 میلیون متر مکعب آب شرب خواهد بود.
وی در باره اقدامات انجام گرفته در مسیر اصلاح الگوی مصرف آب در منطقه گفت: با هدف مدیریت بهتر منابع آب و برای جلوگیری از برداشت بی رویه آبهای زیر زمینی 100 درصد چاههای دارای پروانه کشاورزی این منطقه مجهز به کنتور هوشمند شده است.
مدیر امور آب ناحیه سبزوار افزود: نصب کنتورهای هوشمند رغبت به کشاورزی را بیشتر کرده و کشاورزان با پی بردن به کاهش منابع آب، مصرف آب کشاورزی را مدیریت می کنند.
وی ادامه داد: طی یکسال گذشته 299 حلقه چاه فاقد مجوز در شهرستان های سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب و داورزن در غرب خراسان رضوی مسدود شد که با این اقدام بیش از سه میلیون مترمکعب در مصرف آب دشت های این شهرستان صرفه جویی گردید.
وی اظهار کرد: در سال های 88 و 89 از دشت جوین 680 میلیون متر مکعب آب برداشت شده بود که با مکانیزه کردن کشاورزی و فرهنگ سازی این میزان در سال گذشته با 112 میلیون متر مکعب صرفه جویی به 568 میلیون متر مکعب کاهش یافت.
ثابتی با اشاره به توجه جدی دولت تدبیر و امید به کمبود آب گفت: بیشترین مصوبات شورای عالی حفاظت آب در این دولت بوده است.
وی با بیان اینکه بیشتر مناطق استان خراسان رضوی با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می کند افزود: اخذ تصمیم های واحد و یکپارچه در سراسر استان می تواند گامی بلند در مسیر مقابله با خشکسالی باشد از این رو تشکیل شورای حفاظت از آب در این استان ضروری است.
* کاشت درختان تاغ در 270 هکتار از اراضی سبزوار
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار نیز با بیان اینکه 800 هزار هکتار از وسعت یک میلیون هکتاری این شهرستان عرصه منابع طبیعی است گفت: 370 هزار هکتار از این عرصه در کانون فرسایش بادی و 21 هزار هکتار در کانون بحرانی فرسایش بادی قرار دارد.
عباسعلی کیانی مهر افزود: برای مهار و جلوگیری از افزایش بیابانها و فرسایش بادی پارسال در 270 هکتار از زمینهای بیابانی این شهرستان با هزینه سه میلیارد و 700 میلیون ریال درختان تاغ در گونه های مختلف کاشته شد.
وی اظهار کرد: خشکسالی سبب کاهش مراتع و خشک شدن عرصه های جنگی از جمله تاغزارهای سبزوار شده که این امر افزایش کانون های فرسایش بادی را به همراه داشته است. همچنین بر اثر کاهش بارندگی در سالجاری بهره برداری از گیاهان دارویی کتیرا و باریچه نیز متوقف شده است.
وی گفت: طرح ترسیب کربن با هدف افزایش توانمندی مناطق روستایی در 20 روستای سبزوار و طرح تثبیت شنهای روان و ریزگردها و حفظ پوشش گیاهی در 120 هکتار از اراضی بیابانی این شهرستان در حال اجراست.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار افزود: همچنین برای تعادل دام و مرتع نیز مراتع ممیزی و ظرفیت چرای دام در فصول مختلف سال در این مناطق مشخص شده است.
وی با بیان اینکه طرح های آبخیزداری منجر به تغذیه و احیای چشمه ها و منابع آب زیرزمینی می شود اظهار کرد: در سال جاری 200 میلیون دلار برای اجرای طرح های آبخیزداری کشور اختصاص یافته و سهم شهرستان سبزوار 9 حوزه آبخیزداری است که از این تعداد سه مورد اجرا شده و برای اجرای کامل حوزه های دیگر 83 میلیارد ریال مورد نیاز است.
وی گفت: مطالعات طرح آبخیزداری در جنوب و شمال شرق سبزوار به پایان رسیده و در مناطق ششتمد، قلعه میدان، سلیمانیه، قاسمی و تندک در حال اجراست. همچنین روستاهای بسک، گاچ، البلاغ و سپه برای اجرای طرح آبخیزداری در انتظار اعتبار هستند.
کیانی مهر افزود: در جنوب شهر سبزوار بند خاکی ایجاد شده که بخشی از آب سیلاب ذخیره شده در آن برای نهالکاری استفاده می شود. همچنین طرح پرورش و جوان سازی تاغزارها در محدوده روستاهای جنوب سبزوار در بخش های مرکزی و روداب از سال 1386 آغاز شده و با توجه به روند تامین اعتبار بطور میانگین هر سال در سطح 150 تا 200 هکتار از تاغزارها این طرح اجرا می شود.
*محیط زیست، قربانی همیشگی خشکسالی
رئیس اداره محیط زیست سبزوار نیز در این میزگرد گفت: منطقه 'شیراحمد' سبزوار یکی از بزرگترین مناطق حفاظت شده کشور با بیشترین جمعیت آهوان است که خشکسالی های اخیر موجب وارد شدن آسیب های مختلف به این منطقه شده است.
حمیدرضا صادقی افزود: کاهش علوفه یکی از مهمترین آثار خشکسالی در مناطق حفاظت شده است که گونه های مختلف حیوانی را در این مناطق تهدید می کند.
وی اظهار کرد: خشکسالی موجب هجوم آهوان به مزارع کشاورزی شده که علاوه بر خسارت به کشاورزان، تهدیدی برای این حیوانات است زیرا در معرض شکارچیان فاقد مجوز قرار می گیرند و از طرفی کاهش جمعیت آهوان، از بین رفتن گونه های خاص وحشی منطقه را در پی دارد.
وی گفت: اداره محیط زیست برای مقابله با اثرات خشکسالی در پناهگاه حیات وحش منطقه، با کمک خیران توزیع 15 تن علوفه را از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه در برنامه خود دارد. همچنین در این مدت آبرسانی به گونه های جانوری با پنج تانکر انجام می شود.
صادقی افزود: با همکاری یکی از نمایندگان سبزوار در مجلس شورای اسلامی و هماهنگی با امور آب منطقه سبزوار مجوز حفر یک حلقه چاه برای تامین آب وحوش گرفته شده تا از هجوم آنها به مزارع جلوگیری شود.
وی اظهار کرد: از بین رفتن مرتع، گسترش آفات گیاهی، خسارت به تنوع جانوری، شیوع بیماری ها، تخریب زیستگاه پرندگان و وحوش، کاهش تخم گذاری پرندگان و کاهش زاد و ولد آهوان از دیگر آثار خشکسالی در منطقه حفاظت شده سبزوار است.
وی گفت: علاوه بر آن خشک شدن زیستگاههای طبیعی منجر به بروز گرد و غبار شده است.
صادقی ادامه داد: سبزوار در منطقه فرسایش بادی قرار دارد و نابودی تاغزارها و از بین رفتن پوشش گیاهی در سالهای اخیر سبب افزایش توفان و گرد و غبار و در مواردی وقوع سیلاب بر اثر نابودی گونه های جنگلی در این شهرستان شده است.
وی افزود: گیاهان دارویی به مساحت 160 هکتار در مناطق حفاظت شده نهالکاری شده که هم در تثبیت شن های روان و هم در تغذیه آهوان موثر است.
وی آموزش جامعه از طریق سمن های محیط زیست و رسانه ها را در کنترل خسارات خشکسالی موثر دانست و اظهار کرد: با کمک این نهادها برای فرهنگسازی حفظ محیط زیست، آموزش جوامع محلی، مدارس و مهدهای کودک اقدامات مفیدی صورت گرفته است به طوری که اخیرا کمتر شاهد تخریب طبیعت از سوی سودجویان بوده ایم.
* حفظ قنوات برای مقابله با خشکسالی ضروری است
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار نیز گفت: خشکسالی به عنوان یک بلای طبیعی، پدیده جدیدی نیست، ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و بروز پدیده خشکسالی سبب کاهش محصولات و تهدیدی برای امنیت و تولید مواد غذایی شده است.
علی اصغر امانیان افزود: امسال 76،2 میلیمتر بارندگی در این شهرستان داشتیم که در مقایسه با سال قبل 56 درصد کاهش داشت و علاوه بر آن جابجایی فصول بارندگی از پاییز و زمستان به اواخر زمستان و فصل بهار موجب کاهش منابع آب زیرزمینی و همچنین افزایش شوری آب شده است.
وی با اشاره به خسارت خشکسالی به حوزه کشاورزی سبزوار اظهار کرد: جمعیت دام و طیور این شهرستان کاهش یافته، آفت و مرگ و میر دام ها نیز بیشتر شده و سطح زیر کشت گندم و جو ثابت مانده است.
وی در باره اقداماتی که برای مبارزه با خسارات خشکسالی انجام شده گفت: ترویج کشت نشایی محصولاتی از قبیل پنبه و چغندر قند که سبب کاهش نوبت آبیاری، افزایش بهره وری، کاهش بذر مصرفی و کاهش هزینه های تولید می شود یکی از مهمترین اقدامات جهاد کشاورزی بوده است.
امانیان افزود: همچنین تغییر الگوی کشت به سوی کاشت محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند، تسطیح اراضی کشاورزی، توسعه کشت های گلخانه ای و افزایش مکانیزاسیون در کشت محصولات زراعی و باغی از جمله برنامه های جهاد کشاورزی برای مقابله با خشکسالی است.
وی اظهار کرد: با توجه به نیاز اندک گل محمدی به آب، در سال زراعی جاری 55 هکتار زمین در این شهرستان زیر کشت گل محمدی قرار گرفت که نسبت به مدت مشابه گذشته 2 برابر افزایش داشت و افزایش سطح زیر کشت این محصول به 2 هزار هکتار از برنامه های پنج ساله جهاد کشاورزی است.
وی گفت: کشت محصولات کم آب طلب و زودبازده به ویژه گیاهان دارویی در اولویت است و هم اکنون زرشک، عناب، سنجد، انگور و انار جایگزین کشت هندوانه و خربزه در این شهرستان شده است.
امانیان افزود: سطح زیر کشت گلخانه ای در این شهرستان نیز از 20 هزار متر مربع در سال 93 به 100 هزار متر مربع در سال جاری افزایش یافته است.
وی اظهار کرد: طرح های آبیاری کم فشار و تحت فشار در سه هزار و 150 هکتار اراضی این شهرستان با هزینه 200 میلیارد ریال در سال زراعی جاری اجرا شده و انتقال آب کشاورزی با لوله نیز در 120 کیلومتر از اراضی کشاورزی این شهرستان با هزینه 6 میلیارد ریال انجام شده است.
وی گفت: در این طرحها محدودیتی برای تسهیلات به کشاورزان وجود ندارد و 85 درصد هزینه آنها از سوی دولت و 15 درصد از سوی کشاورزان تامین می شود.
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار افزود: به سبب استفاده بی رویه از آبهای زیر زمینی، هم اکنون بیلان آب دشت سبزوار منفی 37 میلیون متر مکعب است که با افزایش طرحهای آبیاری نوین در سال جاری بیلان آبهای زیر زمینی این شهرستان مثبت خواهد شد.
وی با بیان اینکه یک هفتم قناتهای خراسان رضوی در این شهرستان قرار دارد اظهار کرد: این قنوات که تعداد آنها یکهزار و 112 قنات است، یک چهارم منابع آب کشاورزی شهرستان را تامین می کند.
وی بیشترین اثرات کاهش بارندگی را بر قنوات دانست و گفت: هم اکنون 85 درصد قنوات سبزوار کم آب شده و بسیاری از قنوات نیز خشک شده است که در حال مرمت هستند.
امانیان افزود: با توجه به آثار خشکسالی به عشایر و نظر به اینکه عشایر غرب خراسان رضوی 20 درصد گوشت شهرستان سبزوار را تامین می کنند در یکسال گذشته 45 میلیارد ریال تسهیلات به عشایر این منطقه پرداخت شده است.
وی به گران شدن مقطعی گوشت در هفته های گذشته اشاره کرد و گفت: گرانی گوشت تاثیر مستقیم خشکسالی بود از این رو برای جبران کمبود علوفه مورد نیاز دامهای عشایر، 2 هزار و 518 تن علوفه برای دام های عشایر توزیع شد.
از آنچه گفته شد می توان به این نتیجه دست یافت که مجموعه مدیریتی شهرستان سبزوار با اجرای طرح های آبی و خاکی به دنبال کنترل و مدیریت خشکسالی هستند اما واقعیت این است که مبارزه با این مخاطره طبیعی نیازمند تصمیم های سریع و سنجیده مسئولان محلی و همچنین مصرف بهینه منابع موجود است.
علاوه بر آن تخصیص اعتبارات مالی مناسب نیز در تحقق اهداف مورد نظر بسیار حیاتی به نظر می رسد چرا که با نیمه کاره رها شدن طرح های عنوان شده هم منابع مالی و هم منابع آب شهرستان به هدر می رود.
7495 / 6053
انتهای پیام وضعیت خشکسالی در این شهرستان اکنون به گونه ای است که این خطه با مشکلاتی نظیر از دست رفتن گونه های گیاهی، روند شتابان بیابان زایی، افزایش ریزگردها، تخلیه روستاها به دلیل از دست رفتن امکان کشاورزی، پدیده فرونشست زمین و افت کیفیت آب همراه می باشد که شرایط این منطقه در حالت بحرانی قرار داده است.
از این رو دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در سبزوار با دعوت از 'محمد ثابتی' مدیر امور آب ناحیه سبزوار، 'عباسعلی کیانی مهر' رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار، 'حمیدرضا صادقی' رئیس اداره محیط زیست سبزوار و 'علی اصغر امانیان' معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار به میزگرد ایرنا با موضوع 'چگونگی عبور از خشکسالی'، زوایای مختلف این حوزه را با ارزیابی شرایط کنونی این خطه و نگاه محلی مورد بررسی قرار داده است.
* میانگین بارندگی در غرب خراسان رضوی 13.5 برابر کمتر از میانگین جهانی است
مدیر امور آب ناحیه سبزوار گفت: در چند دهه گذشته تغییر اقلیم در مناطق شرقی کشور و به ویژه غرب خراسان رضوی زمینه ساز پدیده خشکسالی بوده و با کاهش بارندگی و افزایش جمعیت، نیاز انسان به محصولات کشاورزی و تامین آب افزایش یافته که مجموع این موارد امروز کمبود آب را به یک بحران جدی در منطقه تبدیل کرده است.
محمد ثابتی افزود: از مجموع آبهای سطح زمین سه درصد آن آب شیرین و قابل شرب است، ایران با وجود یک درصد جمعیت جهان سه دهم درصد آب شیرین را در اختیار دارد از طرفی میانگین میزان بارندگی جهانی 810 میلیمتر در سال است که این رقم در ایران معادل 250 میلیمتر است.
وی اظهار کرد: با مشاهده جداول بارندگی در غرب خراسان رضوی در می یابیم که میزان بارندگی در این مناطق با 65 درصد کاهش نسبت به دوره آماری پیشین و معادل 60 میلیمتر در سال مواجه بوده است.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین آثار خشکسالی، کاهش منابع آب است گفت: هم اکنون آبهای زیرزمینی در دشت جوین 90 سانتی متر و در دشت سبزوار 38 سانتی متر افت دارد و آب این دشت ها شورتر از گذشته شده است. همچنین استفاده بی رویه از منابع آب فرونشست زمین و ایجاد شکاف در دشت ها را در پی داشته است.
ثابتی افزود: آب شرب سبزوار از 38 حلقه چاه در مناطق بفره، کسکن و کلوت تامین می شود که با توجه به کاهش سطح آبدهی آنها، امسال هشت حلقه چاه دیگر در منطقه کمیز حفر شده که استخراج و انتقال آب از آن به تخصیص اعتبار نیاز دارد اما در عین حال این تعداد چاه نیز در دراز مدت پاسخگوی نیاز آب شهرستان نخواهد بود.
وی با اشاره به بحرانی بودن تامین آب در خشکسالی اظهار کرد: حتی برای تامین آب شرب این منطقه، مطالعه خط انتقال آب از دریای عمان به استانهای شرقی کشور مطرح است که حدود، 150 هزار میلیارد ریال نیاز دارد و در صورت عملی شدن آن سهم سبزوار 10 میلیون متر مکعب آب شرب خواهد بود.
وی در باره اقدامات انجام گرفته در مسیر اصلاح الگوی مصرف آب در منطقه گفت: با هدف مدیریت بهتر منابع آب و برای جلوگیری از برداشت بی رویه آبهای زیر زمینی 100 درصد چاههای دارای پروانه کشاورزی این منطقه مجهز به کنتور هوشمند شده است.
مدیر امور آب ناحیه سبزوار افزود: نصب کنتورهای هوشمند رغبت به کشاورزی را بیشتر کرده و کشاورزان با پی بردن به کاهش منابع آب، مصرف آب کشاورزی را مدیریت می کنند.
وی ادامه داد: طی یکسال گذشته 299 حلقه چاه فاقد مجوز در شهرستان های سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب و داورزن در غرب خراسان رضوی مسدود شد که با این اقدام بیش از سه میلیون مترمکعب در مصرف آب دشت های این شهرستان صرفه جویی گردید.
وی اظهار کرد: در سال های 88 و 89 از دشت جوین 680 میلیون متر مکعب آب برداشت شده بود که با مکانیزه کردن کشاورزی و فرهنگ سازی این میزان در سال گذشته با 112 میلیون متر مکعب صرفه جویی به 568 میلیون متر مکعب کاهش یافت.
ثابتی با اشاره به توجه جدی دولت تدبیر و امید به کمبود آب گفت: بیشترین مصوبات شورای عالی حفاظت آب در این دولت بوده است.
وی با بیان اینکه بیشتر مناطق استان خراسان رضوی با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می کند افزود: اخذ تصمیم های واحد و یکپارچه در سراسر استان می تواند گامی بلند در مسیر مقابله با خشکسالی باشد از این رو تشکیل شورای حفاظت از آب در این استان ضروری است.
* کاشت درختان تاغ در 270 هکتار از اراضی سبزوار
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار نیز با بیان اینکه 800 هزار هکتار از وسعت یک میلیون هکتاری این شهرستان عرصه منابع طبیعی است گفت: 370 هزار هکتار از این عرصه در کانون فرسایش بادی و 21 هزار هکتار در کانون بحرانی فرسایش بادی قرار دارد.
عباسعلی کیانی مهر افزود: برای مهار و جلوگیری از افزایش بیابانها و فرسایش بادی پارسال در 270 هکتار از زمینهای بیابانی این شهرستان با هزینه سه میلیارد و 700 میلیون ریال درختان تاغ در گونه های مختلف کاشته شد.
وی اظهار کرد: خشکسالی سبب کاهش مراتع و خشک شدن عرصه های جنگی از جمله تاغزارهای سبزوار شده که این امر افزایش کانون های فرسایش بادی را به همراه داشته است. همچنین بر اثر کاهش بارندگی در سالجاری بهره برداری از گیاهان دارویی کتیرا و باریچه نیز متوقف شده است.
وی گفت: طرح ترسیب کربن با هدف افزایش توانمندی مناطق روستایی در 20 روستای سبزوار و طرح تثبیت شنهای روان و ریزگردها و حفظ پوشش گیاهی در 120 هکتار از اراضی بیابانی این شهرستان در حال اجراست.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار افزود: همچنین برای تعادل دام و مرتع نیز مراتع ممیزی و ظرفیت چرای دام در فصول مختلف سال در این مناطق مشخص شده است.
وی با بیان اینکه طرح های آبخیزداری منجر به تغذیه و احیای چشمه ها و منابع آب زیرزمینی می شود اظهار کرد: در سال جاری 200 میلیون دلار برای اجرای طرح های آبخیزداری کشور اختصاص یافته و سهم شهرستان سبزوار 9 حوزه آبخیزداری است که از این تعداد سه مورد اجرا شده و برای اجرای کامل حوزه های دیگر 83 میلیارد ریال مورد نیاز است.
وی گفت: مطالعات طرح آبخیزداری در جنوب و شمال شرق سبزوار به پایان رسیده و در مناطق ششتمد، قلعه میدان، سلیمانیه، قاسمی و تندک در حال اجراست. همچنین روستاهای بسک، گاچ، البلاغ و سپه برای اجرای طرح آبخیزداری در انتظار اعتبار هستند.
کیانی مهر افزود: در جنوب شهر سبزوار بند خاکی ایجاد شده که بخشی از آب سیلاب ذخیره شده در آن برای نهالکاری استفاده می شود. همچنین طرح پرورش و جوان سازی تاغزارها در محدوده روستاهای جنوب سبزوار در بخش های مرکزی و روداب از سال 1386 آغاز شده و با توجه به روند تامین اعتبار بطور میانگین هر سال در سطح 150 تا 200 هکتار از تاغزارها این طرح اجرا می شود.
*محیط زیست، قربانی همیشگی خشکسالی
رئیس اداره محیط زیست سبزوار نیز در این میزگرد گفت: منطقه 'شیراحمد' سبزوار یکی از بزرگترین مناطق حفاظت شده کشور با بیشترین جمعیت آهوان است که خشکسالی های اخیر موجب وارد شدن آسیب های مختلف به این منطقه شده است.
حمیدرضا صادقی افزود: کاهش علوفه یکی از مهمترین آثار خشکسالی در مناطق حفاظت شده است که گونه های مختلف حیوانی را در این مناطق تهدید می کند.
وی اظهار کرد: خشکسالی موجب هجوم آهوان به مزارع کشاورزی شده که علاوه بر خسارت به کشاورزان، تهدیدی برای این حیوانات است زیرا در معرض شکارچیان فاقد مجوز قرار می گیرند و از طرفی کاهش جمعیت آهوان، از بین رفتن گونه های خاص وحشی منطقه را در پی دارد.
وی گفت: اداره محیط زیست برای مقابله با اثرات خشکسالی در پناهگاه حیات وحش منطقه، با کمک خیران توزیع 15 تن علوفه را از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه در برنامه خود دارد. همچنین در این مدت آبرسانی به گونه های جانوری با پنج تانکر انجام می شود.
صادقی افزود: با همکاری یکی از نمایندگان سبزوار در مجلس شورای اسلامی و هماهنگی با امور آب منطقه سبزوار مجوز حفر یک حلقه چاه برای تامین آب وحوش گرفته شده تا از هجوم آنها به مزارع جلوگیری شود.
وی اظهار کرد: از بین رفتن مرتع، گسترش آفات گیاهی، خسارت به تنوع جانوری، شیوع بیماری ها، تخریب زیستگاه پرندگان و وحوش، کاهش تخم گذاری پرندگان و کاهش زاد و ولد آهوان از دیگر آثار خشکسالی در منطقه حفاظت شده سبزوار است.
وی گفت: علاوه بر آن خشک شدن زیستگاههای طبیعی منجر به بروز گرد و غبار شده است.
صادقی ادامه داد: سبزوار در منطقه فرسایش بادی قرار دارد و نابودی تاغزارها و از بین رفتن پوشش گیاهی در سالهای اخیر سبب افزایش توفان و گرد و غبار و در مواردی وقوع سیلاب بر اثر نابودی گونه های جنگلی در این شهرستان شده است.
وی افزود: گیاهان دارویی به مساحت 160 هکتار در مناطق حفاظت شده نهالکاری شده که هم در تثبیت شن های روان و هم در تغذیه آهوان موثر است.
وی آموزش جامعه از طریق سمن های محیط زیست و رسانه ها را در کنترل خسارات خشکسالی موثر دانست و اظهار کرد: با کمک این نهادها برای فرهنگسازی حفظ محیط زیست، آموزش جوامع محلی، مدارس و مهدهای کودک اقدامات مفیدی صورت گرفته است به طوری که اخیرا کمتر شاهد تخریب طبیعت از سوی سودجویان بوده ایم.
* حفظ قنوات برای مقابله با خشکسالی ضروری است
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار نیز گفت: خشکسالی به عنوان یک بلای طبیعی، پدیده جدیدی نیست، ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و بروز پدیده خشکسالی سبب کاهش محصولات و تهدیدی برای امنیت و تولید مواد غذایی شده است.
علی اصغر امانیان افزود: امسال 76،2 میلیمتر بارندگی در این شهرستان داشتیم که در مقایسه با سال قبل 56 درصد کاهش داشت و علاوه بر آن جابجایی فصول بارندگی از پاییز و زمستان به اواخر زمستان و فصل بهار موجب کاهش منابع آب زیرزمینی و همچنین افزایش شوری آب شده است.
وی با اشاره به خسارت خشکسالی به حوزه کشاورزی سبزوار اظهار کرد: جمعیت دام و طیور این شهرستان کاهش یافته، آفت و مرگ و میر دام ها نیز بیشتر شده و سطح زیر کشت گندم و جو ثابت مانده است.
وی در باره اقداماتی که برای مبارزه با خسارات خشکسالی انجام شده گفت: ترویج کشت نشایی محصولاتی از قبیل پنبه و چغندر قند که سبب کاهش نوبت آبیاری، افزایش بهره وری، کاهش بذر مصرفی و کاهش هزینه های تولید می شود یکی از مهمترین اقدامات جهاد کشاورزی بوده است.
امانیان افزود: همچنین تغییر الگوی کشت به سوی کاشت محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند، تسطیح اراضی کشاورزی، توسعه کشت های گلخانه ای و افزایش مکانیزاسیون در کشت محصولات زراعی و باغی از جمله برنامه های جهاد کشاورزی برای مقابله با خشکسالی است.
وی اظهار کرد: با توجه به نیاز اندک گل محمدی به آب، در سال زراعی جاری 55 هکتار زمین در این شهرستان زیر کشت گل محمدی قرار گرفت که نسبت به مدت مشابه گذشته 2 برابر افزایش داشت و افزایش سطح زیر کشت این محصول به 2 هزار هکتار از برنامه های پنج ساله جهاد کشاورزی است.
وی گفت: کشت محصولات کم آب طلب و زودبازده به ویژه گیاهان دارویی در اولویت است و هم اکنون زرشک، عناب، سنجد، انگور و انار جایگزین کشت هندوانه و خربزه در این شهرستان شده است.
امانیان افزود: سطح زیر کشت گلخانه ای در این شهرستان نیز از 20 هزار متر مربع در سال 93 به 100 هزار متر مربع در سال جاری افزایش یافته است.
وی اظهار کرد: طرح های آبیاری کم فشار و تحت فشار در سه هزار و 150 هکتار اراضی این شهرستان با هزینه 200 میلیارد ریال در سال زراعی جاری اجرا شده و انتقال آب کشاورزی با لوله نیز در 120 کیلومتر از اراضی کشاورزی این شهرستان با هزینه 6 میلیارد ریال انجام شده است.
وی گفت: در این طرحها محدودیتی برای تسهیلات به کشاورزان وجود ندارد و 85 درصد هزینه آنها از سوی دولت و 15 درصد از سوی کشاورزان تامین می شود.
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی سبزوار افزود: به سبب استفاده بی رویه از آبهای زیر زمینی، هم اکنون بیلان آب دشت سبزوار منفی 37 میلیون متر مکعب است که با افزایش طرحهای آبیاری نوین در سال جاری بیلان آبهای زیر زمینی این شهرستان مثبت خواهد شد.
وی با بیان اینکه یک هفتم قناتهای خراسان رضوی در این شهرستان قرار دارد اظهار کرد: این قنوات که تعداد آنها یکهزار و 112 قنات است، یک چهارم منابع آب کشاورزی شهرستان را تامین می کند.
وی بیشترین اثرات کاهش بارندگی را بر قنوات دانست و گفت: هم اکنون 85 درصد قنوات سبزوار کم آب شده و بسیاری از قنوات نیز خشک شده است که در حال مرمت هستند.
امانیان افزود: با توجه به آثار خشکسالی به عشایر و نظر به اینکه عشایر غرب خراسان رضوی 20 درصد گوشت شهرستان سبزوار را تامین می کنند در یکسال گذشته 45 میلیارد ریال تسهیلات به عشایر این منطقه پرداخت شده است.
وی به گران شدن مقطعی گوشت در هفته های گذشته اشاره کرد و گفت: گرانی گوشت تاثیر مستقیم خشکسالی بود از این رو برای جبران کمبود علوفه مورد نیاز دامهای عشایر، 2 هزار و 518 تن علوفه برای دام های عشایر توزیع شد.
از آنچه گفته شد می توان به این نتیجه دست یافت که مجموعه مدیریتی شهرستان سبزوار با اجرای طرح های آبی و خاکی به دنبال کنترل و مدیریت خشکسالی هستند اما واقعیت این است که مبارزه با این مخاطره طبیعی نیازمند تصمیم های سریع و سنجیده مسئولان محلی و همچنین مصرف بهینه منابع موجود است.
علاوه بر آن تخصیص اعتبارات مالی مناسب نیز در تحقق اهداف مورد نظر بسیار حیاتی به نظر می رسد چرا که با نیمه کاره رها شدن طرح های عنوان شده هم منابع مالی و هم منابع آب شهرستان به هدر می رود.
7495 / 6053
کپی شد
