یکم – بر اساس آمار و گزارش های موجود سالانه حدود 8.3 میلیارد دلار گردش مالی زعفران در جهان است که بر اساس گزارش های داخلی و بین المللی و البته متفاوت، سهم تولید زعفران ایران از 96 تا 88.8 درصد اعلام می شود .

دوم - بر اساس آنچه که ITC (مرکز بین المللی تجارت) اعلام کرده است، میزان صادرات زعفران در سطح جهان در سال 2016 ایران ارزشی افزون بر حدود 222 میلیون دلار آمریکا بوده که نسبت به سال قبل از آن، 9 درصد رشد را نشان می دهد.

سوم – بر اساس گزارش UNIDO و وزارت جهاد کشاوری سطح زیرکشت، تولید و عملکرد جهانی زعفران در سال 2016 و سهم هر یک از تولیدکنندگان به ترتیب به شرح زیر است :
ایران با 105هزار و 750 هکتار و تولید 336تن زعفران ، سهم 88.88 درصدی در صدر تولیدکنندگان زعفران و به ترتیب هند با 5هزار و 707هکتار و تولید 22 تن و سهم 5.8 درصدی در مقام دوم، یونان با 1800هکتار و 7.2تن و سهم 1.9درصدی در مقام سوم ، افغانستان با 2811هکتار و 6تن تولید و سهم 1.58 درصدی در مقام چهارم، مراکش با 200 هکتار 2.3 تن و سهم 68صدم درصدی در مقام پنجم، اسپانیا با 165هکتار و تولید 2.3 تن و سهم 6دهم درصدی در مقام ششم ، ایتالیا با 500هکتار و یک تن تولید و سهم 26صدم درصدی در مقام هفتم ، چین با 500 هکتار و 2 تن تولید و سهم 26صدم درصدی در مقام هشتم و آذربایجان با 35هکتار و .23تن تولید و سهم 6 صدم درصدی در مقام نهم قرار دارد.

چهارم – با کنکاش در آمار بالا و مقایسه تولید و سطح هکتار نکته قابل توجه ای وجود دارد و آن اینکه گرچه ایران با سطح کشت و تولید بسیار بالا با فاصله 88.88 درصدی در مقام اول قرار دارد اما متوسط عملکرد و تولید زعفران در ایران 3.3 کیلو در هر هکتار است و این در حالیست که این عملکرد در اسپانیا 14 کیلو یعنی 4.25 برابر بیشتر از ایران است . به عبارت دیگر عملکرد اسپانیا در تولید در مقایسه با ایران به عنوان بزرگترین که 660 برابر آن کشور سطح زیر کشت تولید زعفران دارد، 4.25 برابر ارزش افزوده و عملکرد تولید دارد که این نکته خود نشاندهنده نبود برنامه ای جامع و منسجم در ایران در این حوزه است.

پنجم – صادرات زعفران در سال 2016 بر اساس گزارش سایت مرکز بین المللی تجارت 222میلیون و 781 هزار دلار بوده است که سهم ایران با وجود سهم تولیدی 88.88 درصدی با 93میلیون و 43هزار دلار صادرات با 41.7 درصد در مقام اول و اسپانیا با سهم 6دهم درصدی در تولید با 63 میلیون و 811هزار دلار صادرات با سهم 29.5 درصدی در مقام دوم است . این موضوع نیز نشان می دهد که اسپانیایی ها با وجودی که از نظر تولید با 6 دهم تولید در مقام ششم دنیا قرار دارند اما توانسته اند با برنامه ریزی و برندسازی و ... مقام دوم را در میزان صادرات طلاح سرخ را داشته باشند.
بویژه اینکه بر اساس گزارش همین مرکز بین المللی تجارت اسپانیا در سال 2016 با خرید 53 میلیون و 33هزار دلار زعفران در مقام اول کشورهای عمده وارده کننده زعفران در جهان است .
اگر بخواهیم فقط اعداد اعلام شده در میزان واردات و صادرات زعفران اسپانیا را در سال 2016 و تفاوت آن را مبنا قرار دهیم مشخص می شود که اسپانیایی تنها با دلالی این محصول توانسته اند 15 میلیون و 778 هزار دلار در سال 2016 را بدست بیاورند . و این در حالیست که صادرکنندگان در ایران با فروش فله ای زعفران تنها سودشان ناشی از احجاف در قیمت خرید از کشاورزان و تولیدکنندگان است.

ششم – با نگاهی به این واقعیت که ایران با سهم 88.88 درصدی تولید زعفران در جهان و امکانات صادرات به 56 کشور خارجی و توجه به این واقعیت که تقریبا هر کیلو زعفران را در 9 ماه سالجاری تقریبا معادل یک هزار و 370دلار صادر کرده ایم می توان به واقعیت های تلخ تری نیز اشاره کرد و آن اینکه در حالیکه زعفران در ایران با کمترین قیمت و حتی زیر قیمت تمام شده از کشاورزان توسط دلالان خریدداری می شود ( قیمت اعلامی 43 میلیون ریال تا 57 میلیون ریال که در طرح خرید توافقی تعاونی روستایی) که البته در بازار این قیمت ها بسیار پایین تر یعنی از 35میلیون ریال تا 45 میلیون ریال از روستاییان و تولیدکنندگان خریداری می شود و در واقع همین سود خام فروشی هم به جیب دلالان و نه تولیدکنندگان و دولت می رود .
به دیگر سخن تفاوت میزان خرید و صادرات آنهم به صورت فله با توجه به اینکه صادرات این محصول معاف از مالیات و ... است نشاندهنده این واقعیت است که تقریبا 50 درصد سود گردش مالی این محصول به جیب صادرکنندگان می رود.
هفتم : بر اساس آمارنامه وزارت جهاد کشاورزی وضعیت مکانی و جغرافیایی تولید زعفران در سال 1395 خراسان رضوی با 82هزار و 712هکتار و با 78 درصد نسبی از کل با میزان 257 تن زعفران و بادرصد نسبی از کل 76درصد مقام اول و خراسان جنوبی با 15هزار و 754 هکتار و با 15درصد نسبی از کل و با 51 تن زعفران و با 15درصد نسبی از کل مقام دوم ، (خراسان شمالی ، یزد، فارس، اصفهان و کرمان ) با 5هزار و 260 هکتار و با 5 درصد نسبی از کل و تولید 22 تن با 7 درصد نسبی از کل در مقام سوم و سایر استان های کشور نیز با یک هزار و 544هکتار با 2 درصد نسبی از کل و تولید 6 تن و با 2 درصدی نسبی از کل در جایگاه چهارم قرار دارند.
از مجموع 82 هزار هکتار اراضی زیر کشت زعفران استان خراسان رضوی، هشت هزار و 500 هکتار یعنی معادل 12 درصد استان به اراضی شهرستان تربت حیدریه و از مجموع افزون بر 50 هزار هکتار عرصه کشاورزی شهرستان زاوه، 12 هزار هکتار معادل 17 درصد ظرفیت استان به کشت زعفران اختصاص دارد.
در سطح استان 117 هزار خانوار به کشت زعفران مشغول هستند که از این میزان بین 14 تا 15 هزار خانوار به زعفران کاران تربت حیدریه اختصاص دارد و تعداد بهره برداران بخش کشاورزی زاوه نیز 17 هزار نفر است که بالغ بر 90 درصد آن ها به کشت زعفران مشغول هستند.
اکنون به ازای هر هکتار زمین زعفران، 220 نفر روز مشغول کار هستند که در کل 70 هزار نفر اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر این رقم، اشتغال غیرمستقیم به دست می آید.
در حالی که متوسط تولید زعفران در استان چهار کیلوگرم در هر هکتار است، این رقم در شهرستان تربت حیدریه بین 3.8 تا 4.1 کیلوگرم در هکتار است که در سال تولید 32 تن زعفران خشک را برای این خطه به همراه دارد.
در شهرستان زاوه نیز همین ارقام وجود دارد با این تفاوت که سال 95 بدلیل کاهش نزولات جوی و سرمازدگی میزان برداشت زعفران با 30 درصد کاهش نسبت به سال قبل، به 28 تن رسید، اما به طور کلی متوسط برداشت در این شهرستان 40 تن در سال است.
هشتم : در خصوص موضوعات مرتبط با تولید و صادرات زعفران طلای سرخ البته گفتنی ها بسیار زیاد است که در این مقال نمی گنجئد.

هفتم : در خصوص موضوعات مرتبط با تولید و صادرات زعفران طلای سرخ و نابسامانی آن و راهکار و موانع البته گفتنی ها بسیار زیاد است که در این مقال نمی گنجد.

طی 9 ماهه نخست امسال بیش از 160 تن زعفران به کشورهای مختلف صادر شده است که 33.33 درصد از نظر وزنی و 26.05 درصد از نظر ارزشی نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته افزایش یافته و در این میان امارات، هنگ کنگ، اسپانیا، افغانستان و چین در صدر این جدول قرار دارند.
بر اساس آمار رسمی منتشر شده طی 9 ماهه امسال بالغ بر 160 تن زعفران به ارزشی بیش از 219 میلیون و 270 دلار به 56 کشور مختلف صادر شده است که از نظر وزنی 33.33 درصد از نظر ارزشی و 26.05 درصد رشد را نشان می‌دهد.
لتونی، اتریش، اردن، اسپانیا، استرالیا، اسلوواکی، آفریقای جنوبی، افغانستان، الجزایر، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، آمریکا، ایتالیا، بحرین، برزیل، بلژیک، بوسنی هرزگوین، پاکستان، تایوان، ترکیه، ترکمنستان، جمهوری چک، جمهوری کره، چین، دانمارک، ژاپن، سنگاپور، سوئد، سوئیس، صربستان، عراق، عمان، فرانسه، فنلاند، فیلیپین، قرقیزستان، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، لبنان، لهستان، ماداگاسکار، مالتا، مالزی، مجارستان، مراکش، موریس، نروژ، نیوزلند، ویتنام، هلند، هند، هنگ‌کنگ و یونان 56 مشتری زعفران ایرانی در 9 ماهه نخست امسال بودند
که در این میان امارات متحده عربی با بیش از 23 تن، هنگ کنگ با بیش از 15 تن، اسپانیا با بیش از 14 تن، افغانستان با بیش از پنج تن و چین با بیش از چهار تن بزرگترین مشتریان طلای سرخ ایران هستند که مجموعا بالغ بر 78 درصد این محصول را خریداری کرده‌اند.
البته در این میان کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، انگلستان، ایتالیا، بلژیک، سوئد، سوییس، فرانسه، کانادا و هلند جزو کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند که نسبت به سال گذشته تمایل و خرید بیشتری داشته‌اند و کشورهایی مانند ماداگاسکار نیز به تازگی به جمع مشتریان زعفران ایرانی پیوسته‌اند.
البته نگاهی به وضعیت صادرات زعفران نشان می‌دهد که همچنان بیشترین حجم صادرات این محصول به زعفران فله‌ای اختصاص دارد که به بیش از 50 تن رسیده است و از سوی دیگر نیز زعفران خرد نشده و ساییده نشده بالغ بر 25 تن صادر شده است،
اما مجموع صادرات زعفران در بسته‌بندی‌های خرد 10 تا 30 گرمی و کمتر از 30 گرمی به 50 گرم هم نمی‌رسد.
***رئیس دفتر ایرنا در تربت حیدریه
1744
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.