به اعتقاد پزشکان، اضطراب، نوعی پاسخ بدن ما به محیط اطرافمان است و این واکنش اغلب در اثر وقایع خاصی پدید می‌آید. تغییرات استرس آفرین می‌توانند فیزیکی، روانی یا رفتاری باشند.
بررسی‌ها از افزایش میانگین اضطراب در جامعه حکایت دارد که این میانگین در زنان بیشتر از مردان و در شهرنشینان و ساکنان شهرهای بزرگ بیشتر از سایر مناطق گزارش شده است.
به گفته دکتر سید حسن قاضی زاده هاشمی وزیر پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، میزان شیوع اضطراب و افسردگی در ایران طی سه دهه گذشته ۲ برابر شده که عوامل مختلف از جمله شرایط اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی در این زمینه موثر بوده است.
اضطراب از جمله اختلالات روانی است
مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده هم‌اکنون بطور متوسط بیش از ۲۳ درصد افراد جامعه به اختلالات روانی مبتلا هستند.
دکتر ندا اخروی افزود: اختلالات خلقی، اضطراب، روان پریشی، اختلالات جسمی، اختلالات ناشی از مصرف مواد مخدر و الکل، افسردگی و اختلالات جنسی از جمله اختلالات روانپزشکی به شمار می‌روند.
وی ادامه داد: درمان برخی اختلالات روانی طولانی مدت و ۶ تا ۲۴ ماه به طول می‌انجامد.
وی گفت: اختلالات روانی نیز مانند سایر بیماری‌ها با تشخیص و انجام امور درمانی قابل علاج است اما نگرش غلط و انگ بیماری روانی در بسیاری مواقع مانع برخورداری اینگونه بیماران از خدمات تخصصی روانپزشکی می‌گردد.
آسیب‌های اجتماعی نتیجه اضطراب در جامعه است
رییس مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: اضطراب به شکل پیش‌رونده‌ای در تمام جوامع رو به افزایش است و این مشکل به یک کشور یا منطقه خاص تعلق ندارد و معضل تمام جوامع بشری امروز محسوب می‌شود.
پروفسور علی گرجی افزود: سازمان بهداشت جهانی، اضطراب را یکی از مشکلات اساسی جوامع در نسل‌های پیش‌رو می‌داند و برنامه‌هایی را برای کاهش اضطراب و افزایش ضریب سلامت اجتماعی، به کشورها توصیه کرده است.
وی معضلاتی مانند اعتیاد، طلاق و خشونت را نتیجه عوامل متعدد از جمله افزایش میزان اضطراب در جامعه دانست و ادامه داد: بسیاری از حوادث خونین و خشونت آمیز که در حال حاضر در جامعه رخ می‌دهد، پیامد کاهش آستانه تحمل و افزایش اضطراب در افراد جامعه است.
اضطراب در بین شهرنشینان بیشتر است
استاد دانشگاه مونستر آلمان اظهار داشت: شیوع بیماری‌های ناشی از اضطراب در ساکنین شهرها ۲۰ درصد بیشتر از سایرین است و شهرنشینان بیشتر در معرض بروز واکنش‌های مخرب ناشی از تنش قرار دارند.
پروفسور گرجی افزود: مطالعات پرتو نگاری مغز نشان داده است بخشی از نواحی مغز که مسوولیت مقابله با تنش‌ها را برعهده دارد، در افرادی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند تحریک پذیری بیشتر نسبت به افراد ساکن در شهرهای کوچک دارد.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب گفت: هسته بادامی مغز، حسگر مغز است و نقش برجسته در تنش و اضطراب دارد و این منطقه در مغز ساکنین شهرهای بزرگ دچار بیش فعالی است.
وی افزود: گرچه سکنی گزیدن در شهرهای کوچکتر یا روستاها می‌تواند آرامش بیشتری برای ما به همراه بیاورد ولی با توجه به سبک غالب زندگی در اکثر نقاط جهان، نمی‌توان از آن به عنوان نسخه‌ای واقع گرایانه برای جلوگیری از تنش و اضطراب یاد کرد.
وی قدم زدن در طبیعت پاک، تغذیه سالم، اختصاص ساعتی در روز به فعالیت بدنی و ورزش، گوش دادن به موسیقی و نواهای آرام بخش و پرهیز موقت از رانندگی و خودرو شخصی و دور شدن از هیاهوی سر و صدا را از راهکارهای مقابله با اضطراب و استرس برشمرد.
اضطراب با آلودگی هوا مرتبط است
رییس مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: گرچه تنش‌های اجتماعی که اغلب در ساکنین کلانشهرها به صورت مزمن در می‌آید عامل اصلی تغییراتی است که آنها را در معرض مشکلات روحی و روانی قرار می‌دهد ولی از نقش آلودگی هوا نیز نباید غافل ماند.
پروفسور گرجی افزود: تحقیقات جدید نشان می‌دهد افرادی که در معرض آلودگی هوا هستند از میزان بیشتری از اضطراب رنج می‌برند.
وی گفت: همانطور که آلودگی هوا شانس بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد، شانس بروز تنش و اضطراب را نیز می‌افزاید.
وی با اشاره به همکاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با دانشگاه مونستر آلمان برای کاهش اضطراب در منطقه ۹ آموزشی افزود: در این برنامه به دنبال آن هستیم که به مردم آموزش دهیم که چگونه از عوامل اضطراب‌آور فاصله بگیرند یا استرس‌ها را کنترل کنند که به مراحل مزمن و مشکل‌زا تبدیل نشود.
استرس عامل بیماری‌های التهاب سیستم عصبی
پزشک متخصص مغز و اعصاب و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم گفت: استرس و تنش‌های روزانه یکی از عوامل مهم در ایجاد بیماری‌های التهاب سیستم عصبی نظیر ام.اس شناخته شده‌اند.
دکتر علی شعیبی افزود: بیماری‌های مختلف نظیر پارکینسون، زوال عقل، اضطراب، افسردگی، جنون، سکته‌های مغزی، تشنج، صرع، سردردها و اختلالات حرکتی در زمره بیماری‌های التهاب سیستم عصبی قرار دارند.
وی ادامه داد: تحقیقات نشان داده است که هر چه به سوی مدرن شدن پیش برویم، ارتباط انسان‌ها با طبیعت کمتر شود و استرس و اضطراب در جامعه افزایش یابد، شاهد ابتلای بیشتر به بیماری‌های التهاب سیستم عصبی خواهیم بود.
وی گفت: در جامعه ایران با توجه به تغییرات نسلی، فشارهای اقتصادی و روابط بین فردی، اضطراب، استرس و عصبانیت رو به افزایش است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ارتقای علوم اعصاب را یکی از ماموریت‌های ویژه منطقه ۹ دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور دانست و افزود: طبق برنامه‌ریزی های انجام شده قرار است برای کنترل و کاهش اضطراب در استان خراسان رضوی با همکاری‌های نهادهای دیگر وارد عمل شویم.
خود هیپنوتیزمی راهکاری برای کنترل اضطراب
رییس انجمن هیپنوتیزم آسیا یکی از راهکارهای کنترل استرس و اضطراب در جامعه را خود هیپنوتیزمی دانست و گفت: افراد جامعه می‌توانند استرس‌های خود را با فراگیری تکنیک خودهینوتیزمی کاهش دهند، همچنانکه اکنون در برخی کشورهای اروپایی آموزش خود هیپنوتیزمی به افراد برای کنترل استرس در حال اجراست.
دکتر مهدی فتحی افزود: خود هیپنوتیزمی تکنیکی است که فرد می‌تواند از طریق فراگیری آن ذهن خود را مدیریت و استرس‌ها را کاهش دهد و این تکنیک بین هفت تا ۲۰ دقیقه به طول می‌انجامد و هیچ خطری ندارد و هنگامی که فرد تصویرپردازی را رها کند به حالت قبل خویش باز می‌گردد.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: فرآیند خود هیپنوتیزمی به این معناست که خود شخص مغزش را در حالتی قرار بدهد که انفکاک از محیط داشته باشد و نسبت به چیزهایی در محیط که اهمیت ندارند مانند رفت و آمدها و صداها بی‌توجه باشد و از سوی دیگر ذهنش را متمرکز بر یک موضوع خاص از قبیل بی‌دردی در قسمتی از بدن که درد دارد یا ارتقای آرامش خود نماید.
دکتر فتحی گفت: در این تکنیک، شخص می‌نشیند یا دراز می کشد، چشم‌هایش را می‌بندد و با القائات هیپنوتیزمی که فرا گرفته است تصویرپردازی می‌کند بطور مثال بر تصویر قرار گرفتن در ساحل دریا و آرامشی که از صدای دریا می‌شنود متمرکز می‌شود.
