دوران کودکی یکی از مهمترین مراحل رشد و تکامل انسان است که می تواند با آسیب پذیری زیادی همراه باشد، به این دلیل، همواره هدف مداخله پیشگیری بهداشتی و درمانی قرار دارد.
رشد و تکامل جسمی و روانی انسان از دوره کودکی شروع می شود و بسیاری از ویژگی های آن در این دوره به دست می آید.
در دهه های اخیر، بهداشت کودکان دستخوش تغییراتی شد، در حال حاضر بسیاری بیماری ها با استفاده از واکسیناسیون و رعایت توصیه های بهداشتی کنترل می شود، اما هنوز مشکل حل نشده زیادی در بهداشت روان کودکان وجود دارد.
بر اساس تخمین ها سالانه حدود 40 میلیون کودک در معرض آزارهای جسمی، جنسی ، هیجانی و اجتماعی قرار می گیرند، مطالعات نشان می دهد، سوء رفتار با کودک در همه کشورها و در همه سطوح اجتماعی – اقتصادی دیده می شود.
در این میان شدت، ماهیت و عوارض سوء رفتار و نوع سیستم های حمایتی کودک است که بر اساس سطح اقتصادی – اجتماعی تفاوت دارد.
بقای جامعه با اطفال است و برای اینکه جامعه به رشد و تعالی برسد باید طفل، تربیت و برای زندگی عادی و اجتماعی آماده شود.
**خانواده ساختمان فکری نونهالان است
شخصیت کودک در خانواده تکوین می یابد، هر خانواده زیر بنای ساختمان فکری نونهالان را تشکیل می دهد.
کودکان، آسیب‌پذیرتر از سایر افراد جامعه اند، آسیب‌پذیری به علل مختلف ازجمله کوچکی، معایب مادرزادی، بیماری ها و ... بستگی دارد.
** کودک مورد آزار با مشکل روحی و جسمی رو به روست
وقتی کودکی مورد آزار قرار می‌گیرد از نظر روحی و جسمی با مشکلا‌تی روبه روست، که در آینده گریبان جامعه می شود و در نتیجه مردان و زنان شایسته‌ای که باید برای فردای بهتر مملکت تربیت شوند، به وجود نمی آیند، فقدان چنین افرادی، خانواده و در نتیجه جامعه را به خطر می‌اندازد.
** رشد نامتوازن اجتماعی/ کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی به خبرنگار ایرنا، گفت: رشد نامتوازن جامعه باعث شد، تعارض عجیبی بین سنت و مدرنیسم به وجود آید، رشد نامتوازن باعث به هم خوردن توازن فرهنگی شد و فشار های تحمیلی باعث معضل کودک آزاری می شود.
علی عرب نژاد، اظهار کرد: به هم خوردن توازن فرهنگی به جای ایجاد هنجار باعث بوجود آمدن ناهنجاری اجتماعی و فرهنگی مثل شیشه شکستن و خراب کردن اتوبوس ها بعد از بازی فوتبال و ناهنجاری های فردی مثل کودک آزاری توسط والدین شود.
وی تاکید کرد: در برخورد با ناهنجاری‌ها از قبیل کودک آزاری باید پیشگیری باشد، رسانه ها وظیفه دارند برای فرهنگ سازی به این موضوع بپردازند و باعث ایجاد توازن فرهنگی متناسب با توسعه جامعه و ایجاد هنجارهای مناسب شوند.
عرب نژاد اضافه کرد: در این صورت انسان ها برای حقوق یکدیگر احترام قایل خواهند بود و متعاقب آن شاهد کاهش کودک آزاری و سایر معضل اجتماعی خواهیم بود.
** کودکان قربانی خشونت/ مشکل های رشدی
عرب نژاد با بیان اینکه کودکانی که در معرض خشونت خانواده قرار دارند، مستعد ابتلا به برخی مشکلات رشد هستند، افزود: نوزادی که با او بدرفتاری می‌شود به احتمال زیاد نسبت به مادر خود مضطرب می‌شود در حالی که کودکان عادی چنین نیستند.
مدیرکل بهزیستی استان بیان کرد: آثار اولیه خشونت شامل ترس شدید، اضطراب، احساس گناه، افسردگی، مشکلات بین فردی و رفتارهای نامناسب است.
به گفته وی علاوه بر نتایج فوری جسمی و روانی از لحاظ عاطفی این گروه از کودکان منزوی و منفعل هستند یا از خود پرخاشگری و رفتارهای مخالفت آمیز بروز می دهند و کودکانی که مورد بدرفتاری و غفلت قرار گرفته‌اند در بزرگسالی احتمال بروز رفتارهای خشونت بار در آنها بیشتر است.
وی ادامه داد: در صورت وجود نداشتن یک برنامه اجتماعی همه جانبه و اراده ای قوی و ملی برای مبارزه با کودک آزاری و دیگر خشونت‌های خانگی و بدون اصلاح قوانین و تغییر باورهای کاذب، غیرممکن است بتوان به این نوع مصایب اجتماعی پایان داد یا روند آن را کند کرد.
به گفته عرب نژاد، آگاهی رسانی به خانواده‌ها از جمله بنیادی‌ترین اقداماتی است که باید انجام شود در صورتی که پدران و مادران از وضعیت جسمی و ناتوانی کودکان خود اطلاعات بیشتری داشته باشند می‌توان امیدوار بود در تنبیه‌های اعمال شده به کودکان قدری ملایمت کنند.
وی اظهار کرد: در این ارتباط اطلاع رسانی توسط رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری در خصوص قوانین مجازات کودک آزاری و حمایت مراجع قضایی و انتظامی در اجرای صحیح قانون، مهمترین اهرم بازدارنده است که برای محدود کردن کودک آزاری باید انجام شود.
به گفته وی طبق ماده چهار قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 25 آذر سال 1380هرگونه صدمه، آزار و اذیت جسمی و روحی و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و مرتکب طبق قانون ، محکوم است.
وی اضافه کرد: همچنین با توجه به ماده پنجم قانون یادشده کودک آزاری از جرایم عمدی است و احتیاج به شاکی خصوصی ندارد و برابر ماده 6 این قانون نیز همه افراد و موسسه ها و مراکزی که به نحوی مسئولیت آموزش و نگهداری کودکان را به عهده دارند مکلف هستند به محض مشاهده موارد را به مقامات قضایی اعلام کنند.
** اقدام های بهزیستی خراسان جنوبی برای پیشگیری از کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی استان به راه اندازی 10 مرکز مداخله در بحران های فردی، خانوادگی و اجتماعی اشاره کرد و یادآور شد: 13 پایگاه خدمات سیار اورژانس اجتماعی و فعال کردن مراکز مداخله اجتماعی روانی تلفنی خط 123 در هشت شهرستان و ارایه خدمات اجتماعی روانی سیار اورژانس اجتماعی از دیگر اقدام ها در جلوگیری از کودک آزاری است.
وی آموزش و آگاه سازی معلمان و مربیان برای استفاده از شیوه های تربیتی مناسب، آگاه سازی کودکان و دانش آموزان با انواع کودک آزاری، توانمند سازی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده های کودکان آزار دیده، ارایه خدمات روانی اجتماعی از طریق مراکز مداخله در بحران و رفع مشکل های شخصیتی را از دیگر اقدام ها بیان کرد.
این مسئول ادامه داد: برگزاری جلسه مهارت های زندگی، اصول فرزند پروری بدون خشونت و روش های تربیتی صحیح، برگزاری همایش پیشگیری از سوء رفتار با کودکان و تهیه فیلم آموزشی روش های کنترل خشم و پخش در مراسم و موقعیت های متعدد که عموم جامعه حضور دارند از جمله اقدام های پیشگیری است.
وی انعقاد تفاهم نامه همکاری با چهار خط فوریتی استان برای کنترل و کاهش بحران های فردی و خانوادگی و اجتماعی، انعقاد تفاهم نامه همکاری با بیمارستان های تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی برای معرفی موارد کودک آزاری و نوزادان و کودکان مبتلا به مواد مخدر برای ارایه خدمات روانی اجتماعی را از مهمترین طرح هایی عنوان کرد که در این زمینه انجام شد یا در حال انجام است.
عرب نژاد، پژوهش موردی علت و عوامل زمینه ساز کودک آزاری و تهیه بسته کامل آموزشی پیشگیری ازکودک آزاری را از دیگر طرح های مورد بررسی در جلوگیری از این معضل های اجتماعی در استان بیان کرد.
** تعریف انواع کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی می گوید با چهار نوع کودک آزاری رو به رو هستیم:
**کودک آزاری جسمی
عبارت از حمله فیزیکی به کودک طوری که می تواند موجب درد، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوان و سایر جراحات و یا حتی مرگ کودک شود.
اشکال مختلف کودک آزاری جسمی شامل : شلاق زدن، بستن کودک، کوبیدن به دیوار ، سوزاندن با آب جوش یا مایعات داغ و تکان دادن شدید باشد.
**کودک آزاری جنسی
به کارگیری، استفاده و واداشتن کودک به درگیر شدن با هر گونه رفتار روشن جنسی یا نمایش رفتارهای جنسی، تجاوز، تماس جنسی، فحشاء و هر گونه بهره برداری جنسی از کودکان برای کسب لذایذ و ارضاء میل جنسی.
** کودک آزاری عاطفی
هرگونه رفتار نامناسبی که به عملکرد رفتاری، شناختی، عاطفی و جسمی کودک تاثیر منفی داشته باشد همانند آزارهای کلامی و غیر کلامی ، سرزنش یا تحقیر ، ناسزا گفتن ، مسخره کردن ، دست انداختن مقررات و کنترل شدید و نامعقول، ترساندن مکرر کودک از تنبیه سخت بدنی و ...
** کودک آزاری ناشی از غفلت و مسامحه
عبارت است از عدم مراقبت و علاقه مندی به کودک شامل محرومیت از نیازهای اساسی همانند غذا، پوشاک ،فقدان محبت کافی ، صحبت نکردن با کودک، عدم رسیدگی به وضعیت تحصیلی و بی توجهی به ترک مدرسه و کودک را در معرض خطرهایی چون سرما و گرما قرار دادن.
به طور کلی ناتوانی یا غافل ماندن والدین از توجه و رسیدگی به نیازهای هیجانی و عاطفی کودک مسامحه عاطفی نامیده می شود.
و در آخر جمله ای زیبا « ما به خاطر بسیاری از خطاها و اشتبا هاتمان گناهکار هستیم اما بدترین خطای ما واگذاشتن کودکان به حال خودشان و غفلت از آنهاست».
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*2047*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - عباسقلی اشکورجیری*
انتهای پیام رشد و تکامل جسمی و روانی انسان از دوره کودکی شروع می شود و بسیاری از ویژگی های آن در این دوره به دست می آید.
در دهه های اخیر، بهداشت کودکان دستخوش تغییراتی شد، در حال حاضر بسیاری بیماری ها با استفاده از واکسیناسیون و رعایت توصیه های بهداشتی کنترل می شود، اما هنوز مشکل حل نشده زیادی در بهداشت روان کودکان وجود دارد.
بر اساس تخمین ها سالانه حدود 40 میلیون کودک در معرض آزارهای جسمی، جنسی ، هیجانی و اجتماعی قرار می گیرند، مطالعات نشان می دهد، سوء رفتار با کودک در همه کشورها و در همه سطوح اجتماعی – اقتصادی دیده می شود.
در این میان شدت، ماهیت و عوارض سوء رفتار و نوع سیستم های حمایتی کودک است که بر اساس سطح اقتصادی – اجتماعی تفاوت دارد.
بقای جامعه با اطفال است و برای اینکه جامعه به رشد و تعالی برسد باید طفل، تربیت و برای زندگی عادی و اجتماعی آماده شود.
**خانواده ساختمان فکری نونهالان است
شخصیت کودک در خانواده تکوین می یابد، هر خانواده زیر بنای ساختمان فکری نونهالان را تشکیل می دهد.
کودکان، آسیب‌پذیرتر از سایر افراد جامعه اند، آسیب‌پذیری به علل مختلف ازجمله کوچکی، معایب مادرزادی، بیماری ها و ... بستگی دارد.
** کودک مورد آزار با مشکل روحی و جسمی رو به روست
وقتی کودکی مورد آزار قرار می‌گیرد از نظر روحی و جسمی با مشکلا‌تی روبه روست، که در آینده گریبان جامعه می شود و در نتیجه مردان و زنان شایسته‌ای که باید برای فردای بهتر مملکت تربیت شوند، به وجود نمی آیند، فقدان چنین افرادی، خانواده و در نتیجه جامعه را به خطر می‌اندازد.
** رشد نامتوازن اجتماعی/ کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی به خبرنگار ایرنا، گفت: رشد نامتوازن جامعه باعث شد، تعارض عجیبی بین سنت و مدرنیسم به وجود آید، رشد نامتوازن باعث به هم خوردن توازن فرهنگی شد و فشار های تحمیلی باعث معضل کودک آزاری می شود.
علی عرب نژاد، اظهار کرد: به هم خوردن توازن فرهنگی به جای ایجاد هنجار باعث بوجود آمدن ناهنجاری اجتماعی و فرهنگی مثل شیشه شکستن و خراب کردن اتوبوس ها بعد از بازی فوتبال و ناهنجاری های فردی مثل کودک آزاری توسط والدین شود.
وی تاکید کرد: در برخورد با ناهنجاری‌ها از قبیل کودک آزاری باید پیشگیری باشد، رسانه ها وظیفه دارند برای فرهنگ سازی به این موضوع بپردازند و باعث ایجاد توازن فرهنگی متناسب با توسعه جامعه و ایجاد هنجارهای مناسب شوند.
عرب نژاد اضافه کرد: در این صورت انسان ها برای حقوق یکدیگر احترام قایل خواهند بود و متعاقب آن شاهد کاهش کودک آزاری و سایر معضل اجتماعی خواهیم بود.
** کودکان قربانی خشونت/ مشکل های رشدی
عرب نژاد با بیان اینکه کودکانی که در معرض خشونت خانواده قرار دارند، مستعد ابتلا به برخی مشکلات رشد هستند، افزود: نوزادی که با او بدرفتاری می‌شود به احتمال زیاد نسبت به مادر خود مضطرب می‌شود در حالی که کودکان عادی چنین نیستند.
مدیرکل بهزیستی استان بیان کرد: آثار اولیه خشونت شامل ترس شدید، اضطراب، احساس گناه، افسردگی، مشکلات بین فردی و رفتارهای نامناسب است.
به گفته وی علاوه بر نتایج فوری جسمی و روانی از لحاظ عاطفی این گروه از کودکان منزوی و منفعل هستند یا از خود پرخاشگری و رفتارهای مخالفت آمیز بروز می دهند و کودکانی که مورد بدرفتاری و غفلت قرار گرفته‌اند در بزرگسالی احتمال بروز رفتارهای خشونت بار در آنها بیشتر است.
وی ادامه داد: در صورت وجود نداشتن یک برنامه اجتماعی همه جانبه و اراده ای قوی و ملی برای مبارزه با کودک آزاری و دیگر خشونت‌های خانگی و بدون اصلاح قوانین و تغییر باورهای کاذب، غیرممکن است بتوان به این نوع مصایب اجتماعی پایان داد یا روند آن را کند کرد.
به گفته عرب نژاد، آگاهی رسانی به خانواده‌ها از جمله بنیادی‌ترین اقداماتی است که باید انجام شود در صورتی که پدران و مادران از وضعیت جسمی و ناتوانی کودکان خود اطلاعات بیشتری داشته باشند می‌توان امیدوار بود در تنبیه‌های اعمال شده به کودکان قدری ملایمت کنند.
وی اظهار کرد: در این ارتباط اطلاع رسانی توسط رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری در خصوص قوانین مجازات کودک آزاری و حمایت مراجع قضایی و انتظامی در اجرای صحیح قانون، مهمترین اهرم بازدارنده است که برای محدود کردن کودک آزاری باید انجام شود.
به گفته وی طبق ماده چهار قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 25 آذر سال 1380هرگونه صدمه، آزار و اذیت جسمی و روحی و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و مرتکب طبق قانون ، محکوم است.
وی اضافه کرد: همچنین با توجه به ماده پنجم قانون یادشده کودک آزاری از جرایم عمدی است و احتیاج به شاکی خصوصی ندارد و برابر ماده 6 این قانون نیز همه افراد و موسسه ها و مراکزی که به نحوی مسئولیت آموزش و نگهداری کودکان را به عهده دارند مکلف هستند به محض مشاهده موارد را به مقامات قضایی اعلام کنند.
** اقدام های بهزیستی خراسان جنوبی برای پیشگیری از کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی استان به راه اندازی 10 مرکز مداخله در بحران های فردی، خانوادگی و اجتماعی اشاره کرد و یادآور شد: 13 پایگاه خدمات سیار اورژانس اجتماعی و فعال کردن مراکز مداخله اجتماعی روانی تلفنی خط 123 در هشت شهرستان و ارایه خدمات اجتماعی روانی سیار اورژانس اجتماعی از دیگر اقدام ها در جلوگیری از کودک آزاری است.
وی آموزش و آگاه سازی معلمان و مربیان برای استفاده از شیوه های تربیتی مناسب، آگاه سازی کودکان و دانش آموزان با انواع کودک آزاری، توانمند سازی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده های کودکان آزار دیده، ارایه خدمات روانی اجتماعی از طریق مراکز مداخله در بحران و رفع مشکل های شخصیتی را از دیگر اقدام ها بیان کرد.
این مسئول ادامه داد: برگزاری جلسه مهارت های زندگی، اصول فرزند پروری بدون خشونت و روش های تربیتی صحیح، برگزاری همایش پیشگیری از سوء رفتار با کودکان و تهیه فیلم آموزشی روش های کنترل خشم و پخش در مراسم و موقعیت های متعدد که عموم جامعه حضور دارند از جمله اقدام های پیشگیری است.
وی انعقاد تفاهم نامه همکاری با چهار خط فوریتی استان برای کنترل و کاهش بحران های فردی و خانوادگی و اجتماعی، انعقاد تفاهم نامه همکاری با بیمارستان های تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی برای معرفی موارد کودک آزاری و نوزادان و کودکان مبتلا به مواد مخدر برای ارایه خدمات روانی اجتماعی را از مهمترین طرح هایی عنوان کرد که در این زمینه انجام شد یا در حال انجام است.
عرب نژاد، پژوهش موردی علت و عوامل زمینه ساز کودک آزاری و تهیه بسته کامل آموزشی پیشگیری ازکودک آزاری را از دیگر طرح های مورد بررسی در جلوگیری از این معضل های اجتماعی در استان بیان کرد.
** تعریف انواع کودک آزاری
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی می گوید با چهار نوع کودک آزاری رو به رو هستیم:
**کودک آزاری جسمی
عبارت از حمله فیزیکی به کودک طوری که می تواند موجب درد، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوان و سایر جراحات و یا حتی مرگ کودک شود.
اشکال مختلف کودک آزاری جسمی شامل : شلاق زدن، بستن کودک، کوبیدن به دیوار ، سوزاندن با آب جوش یا مایعات داغ و تکان دادن شدید باشد.
**کودک آزاری جنسی
به کارگیری، استفاده و واداشتن کودک به درگیر شدن با هر گونه رفتار روشن جنسی یا نمایش رفتارهای جنسی، تجاوز، تماس جنسی، فحشاء و هر گونه بهره برداری جنسی از کودکان برای کسب لذایذ و ارضاء میل جنسی.
** کودک آزاری عاطفی
هرگونه رفتار نامناسبی که به عملکرد رفتاری، شناختی، عاطفی و جسمی کودک تاثیر منفی داشته باشد همانند آزارهای کلامی و غیر کلامی ، سرزنش یا تحقیر ، ناسزا گفتن ، مسخره کردن ، دست انداختن مقررات و کنترل شدید و نامعقول، ترساندن مکرر کودک از تنبیه سخت بدنی و ...
** کودک آزاری ناشی از غفلت و مسامحه
عبارت است از عدم مراقبت و علاقه مندی به کودک شامل محرومیت از نیازهای اساسی همانند غذا، پوشاک ،فقدان محبت کافی ، صحبت نکردن با کودک، عدم رسیدگی به وضعیت تحصیلی و بی توجهی به ترک مدرسه و کودک را در معرض خطرهایی چون سرما و گرما قرار دادن.
به طور کلی ناتوانی یا غافل ماندن والدین از توجه و رسیدگی به نیازهای هیجانی و عاطفی کودک مسامحه عاطفی نامیده می شود.
و در آخر جمله ای زیبا « ما به خاطر بسیاری از خطاها و اشتبا هاتمان گناهکار هستیم اما بدترین خطای ما واگذاشتن کودکان به حال خودشان و غفلت از آنهاست».
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*2047*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - عباسقلی اشکورجیری*
کپی شد
