املت اردبیلی ثبت ملی شد + طرز تهیه «چیغیرتما»

جی پلاس؛ «چیغیرتما» یکی از غذاهای سنتی اردبیل و شبیه به املت است، که به جز گوجه و تخم‌مرغ، مرغ هم یکی از مواد اولیه آن به شمار می‌آید. مهارت پخت این خوراک اکنون در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است.

روح‌الله محمدی ـ رییس گروه باستان‌شناسی استان اردبیل ـ با اشاره به اینکه مردم استان اردبیل رژیم غذایی متنوعی دارند که خوراکی‌های سنتی محلی بسیاری را در خود جای داده است، به ایسنا گفت: بیشتر غذاهای استان اردبیل بر پایه گوشت است که شاید دلیل آن وجود دام‌های خوب در این منطقه باشد. از سویی، شرایط سخت آب و هوایی موجب شده مردم به غذاهایی نیاز داشته باشند که بدن آن‌ها را قوی و گرم نگه دارد.

محمدی درباره غذای سنتی «چیغیرتما» توضیح داد: «چیغیرتما» یکی از غذاهای اصیل و محلی استان اردبیل است که مواد اصلی آن مرغ و تخم مرغ (ترجیحا محلی) و گوجه‌فرنگی است. در زبان ترکی، چیغیرتما به غذاهایی می گویند که در پایان پخت، تخم مرغ به آن اضافه شود. این غذا بیشتر شبیه اُملت گوجه‌فرنگی است، ولی به عنوان غذای بومی استان با اضافه کردن مرغ در طبخ آن به «چیغیرتمای مرغ» مشهور است.  

به گفته این کارشناس، طبخ «چیغیرتما» حدود یک و نیم ساعت زمان می‌برد و مواد اصلی این غذا، مرغ و تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی است، اما موادی چون کره محلی، پیاز، ادویه، زعفران و سیب‌زمینی هم برای طبخ آن استفاده می‌شود.  

محمدی درباره طرز تهیه «چیغیرتما» گفت: برای پخت این غذای سنتی، ابتدا پیاز را به صورت خلالی خرد کرده در قابلمه ریخته و با مقداری کره روی حرارت تفت می‌دهیم تا طلایی شود. سپس نمک، ادویه و زردچوبه را به آن اضافه می‌کنیم و تکه‌های مرغ را در قابلمه ریخته و کمی تفت می‌دهیم. در ادامه، مقداری آب جوش اضافه کرده و در قابلمه را می‌بندیم، اجازه می‌دهیم تا مرغ آب‌پز شود.

او اضافه کرد: سپس سیب‌زمینی‌های خلالی را با زردچوبه سرخ می‌کنیم و کنار می‌گذاریم. مرغ پخته‌شده را در ماهی‌تابه با کره محلی و زعفران سرخ می‌کنیم و کنار می‌گذاریم. درون همان تابه، پیاز خلالی سرخ و گوجه‌ها را درشت رنده می‌کنیم و به پیاز سرخ‌شده اضافه می‌کنیم. بعد از اینکه آب گوجه‌ها به خوبی تبخیر شد تکه‌های مرغ را درون تابه قرار می‌دهیم. در یک کاسه تخم‌مرغ‌ها را شکسته و با مقداری نمک، فلفل، زردچوبه و زعفران، خوب هم می‌زنیم. در آخر تخم‌مرغ‌های زده‌شده را به مواد درون تابه اضافه می‌کنیم و حدود ۲۰ دقیقه اجازه می‌دهیم تا خوب ببندند. حال غذای سنتی «چیغیرتما» را که آماده سرو است، درون ظرفی بزرگ کشیده و با جعفری و پیاز ساطوری‌شده تزیین و با نان میل می‌کنیم.

محمدی با بیان این‌که غذای سنتی و بومی «چیغیرتما» از دیرباز در استان اردبیل رواج داشته است، اظهار کرد: امروزه پخت این غذا مانند گذشته رایج نیست، اما همچنان در مراسم‌ها، دورهمی‌ها و مهمانی‌ها توسط مردم مناطق مختلف استان اردبیل طبخ می‌شود. همچنین در منطقه نمین و در رستوران‌های بین‌راهی در گردنه حیران پخت این غذا رواج زیادی دارد. «مهارت پخت چیغیرتما» سال ۱۴۰۰ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.  

طرز تهیه

مواد لازم

طرز تهیه چیغیرتمای مرغ

مرحله اول : پخت مرغ

ابتدا سینه مرغ را با یک ۱ عدد پیاز ۴ قاچ شده و برگ بو و نمک و فلفل سیاه و زردچوبه داخل قابلمه ریخته و مقداری آب اضافه کنید و اجازه دهید مرغ با حرارت کم پخته شود بعد از پخت مرغ آن از قابلمه خارج کنید و داخل تابه کمی کره یا روغن ریخته و سینه مرغ را سرخ کنید تا برشته و طلایی شود.

مرحله دوم : سرخ کردن سیب زمینی

سیب زمینی را پوست بگیرید و خلالی پوست کنید سپس داخل تابه با مقداری نمک سرخ کنید تا برشته شود. به دلخواه می توانید برای خوش رنگ شدن سیب زمینی کمی زردچوبه در روغن آن ریخته سپس سیب زمینی ها را اضافه کنید.

مرحله سوم : سرخ کردن گوجه فرنگی

داخل همان تابه که سیب زمینی را سرخ کردیم گوجه ها را شسته و به صورت حلقه ای یا مکعبی ریز خرد کنید و با روغت تفت دهید تا کمی نرم شود.

مرحله چهارم : تهیه چیغیرتمای مرغ

تخم مرغ را داخل کاسه شکسته و کمی فلفل سیاه و نمک اضافه کنید و با همزن دستی یا چنگال هم بزنید تا از لختگی خارج شود. کره را به همراه مرغ و سیب زمینی به گوجه فرنگی های در حال سرخ شدن اضافه کنید و روی آن ها تخم مرغ زده شده را بریزید و حرارت را کمی کنید و اجازه دهید تخم مرغ سفت شود به همین راحتی چیغیرتمای مرغ ما حاضر شد به همراه برنج یا نان و ترشی سرو کنید. نوش جان

فوت و فن های دستور پخت چیغیرتمای مرغ

1. به دلخواه می توانید به مواد چیغیرتمای مرغ ۱ پیاز خرد شده نیز اضافه کنید.
2. می توانید رب را جایگزین گوجه فرنگی کنید.
3. می توانید املت را تهیه کنید و بعد هنگامی که تخم مرغ در حال سفت شده است سیب زمینی و مرغ را روی آن قرار دهید.
4. به دلخواه می توانید فلفل سبز تند نیز اضافه کنید.
5. در تابه را در هنگام پخت تخم مرغ نگذارید.