توصیه های حسین راغفر درخصوص تدوین برنامه هفتم توسعه

گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: حسین راغفر استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا در نشست فرهنگستان علوم با موضوع «رابطه ی برنامه ریزی میان مدت با بودجه ریزی سالانه، چند پیشنهاد راهبردی برای دولت و مجلس» با بیان اینکه برنامه های توسعه پیشین مجموعه ای از آرزوهای سیاست گذاران بوده، گفت: در بسیاری از برنامه ها بالغ بر 2 هزار پروژه طرح شده در حالیکه منابع کافی برای آنها وجود نداشته است در نتیجه انتخاب اینکه کدام طرح ها اجرا شود، به دولت محول و همین امر سبب ایجاد مسیری برای امتیاز گرفتن و رانت تبدیل می شد.

وی افزود: تجربه کشورهای غرب آسیا در دهه های اخیر نشان می دهد، برنامه های آنها برروی بخش های پیشران بنا شده است. این یکی از اصلی ترین ویژگی های برنامه نویسی است چراکه ما بر اساس منابع محدود خود نمی توانیم برروی همه بخش ها تمرکز کنیم لذا برای تدوین برنامه هفتم باید روی برخی بخش ها دقت داشته باشیم. ویژگی دیگر برنامه نویسی، اهمیت دادن به علم و فناوری است. انقلاب چهارم صنعتی تحت عنوان انقلاب دیجیتالی، متاورس، هوش مصنوعی و ... در حال رخ دادن است. باید مشخص شود که ما دقیقا برروی چه حوزه هایی باید سرمایه گذاری کنیم و پیشرفت در این حوزه ها با شاخص های برتر در دنیا مقایسه شود نه اینکه 5 سال بعد متوجه شویم هیچ اتفاقی نیفتاده و در برخی موارد ببینیم سیر نزولی هم داشته ایم. 

عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه اقتصاد ما به فروش منابع نفتی متکی است: امروزه یک انقلاب در حوزه انرژی در حال شکل گیری است. حتی کشورهایی که صاحب منابع نفت و از هستند در حال سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدیدپذیر هستند و این باید در برنامه های توسعه کشور ما لحاظ شود. برنامه هفتم باید به تولید ثروت ملی هم توجه داشته باشد. ما نفت را می فروشیم را تا خرج پیاز و سیب زمینی و خوراک شود . این اقتصاد با کمال تاسف به نقطه ای می رسد  که دست به فروش اموال دولتی و عمومی میزند. این پدیده یک فاجعه بزرگ و اعلام رسمی ورشکستگی سیاست های اقتصادی سه دهه کشور است لذا باید بر حوزه تولید در جامعه تاکید شود، البته تولیدی که دارای وجوه خاصی است. بهره وری و تامین نیازهای عمومی ویژگی دیگر الزامی برنامه هفتم توسعه است. لازم است برای جذب نیروی انسانی، یک نگاهی به مساله نابرابری ها داشته باشیم یعنی علاوه بر شغل دستمزد شایسته برای ظرفیت های انسانی ما مورد توجه قرار بگیرد. نکته دیگر توجه به آمایش سرزمینی است.به عنوان یک اصل بدیهی باید بدانیم در مناطق خشک نباید برنج کاشته شود. در مناطقی از کشور منابع آبی صرف صادرات هندوانه به کشورای حاشیه خلیج فارس می شود درحالیکه باید منابع آبی ما برای فرصت های بهتری مورد استفاده قرار بگیرد. 

راغفر با بیان اینکه مجمع جهانی اقتصاد 20 اصلاح و 98 شاخص و زیرشاخص را برای رقابت پذیر شدن اقتصاد لازم دانسته، در ادامه افزود: ما در شاخص نهادها، رتبه 121 از 140 کشور را دارا هستیم و در شاخص اکوسیستم فناوری رتبه 90 را کسب کرده ایم. ما در کل شاخص رقابت پذیری در رتبه 89 قرار گرفتیم.

وی در پایان سخنان خود با بیان اینکه یکی از بهانه های افزایش نرخ ارز، رشد صادرات بوده است، بیان کرد: هیچوقت چنین فرایندی رخ نداده است و در عوض صادرات کالاهای خام افزایش داشته است چون اقتصاد کشور شدیدا به واردات نهاده ها ارتباط دارد. علاوه بر این مصرف نهایی مردم و درآمد بخش خصوصی واقعی کاهش داشته و از طرفی فرار مغزها و بیکاری رشد پیدا کرده است. بیشترین تعداد دانشجویان آمریکا در علوم مهندسی به ترتیب به هند، چین و ایران اختصاص دارد. نکته اینجا است که ایران در حالی رتبه سوم را کسب کرده که هند و چین بخش اعظمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند که نشاندهنده خروج عظیم منابع انسانی ما است. کشورهای برتر جهان تا 8 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به تحقیق و توسعه اختصاص می دهند درحالیکه این شاخص برای ایران 0.36 درصد است.