«سوره» در برهوت محرمی تلویزیون خوش درخشید

جی پلاس ـ منصوره جاسبی: کوفه و کوفیان، از ابهامات و پرسش هایی است که بی آنکه محرم فرا رسیده باشد در هر برهه ای توان آن را دارد تا ذهنت را به خود مشغول کند. چرایی رفتار آنان با سیدالشهدا سلام الله علیه در دعوتی و سپس نبردی آنچنانی؛ عدم حمایتشان از امام حسن علیه السلام و گفتارهایی که از بی خردی شان پس از صلح آن حضرت بر زبان راندند؛ و نیز بر نیزه کردن قران ها در جنگ صفین و آنگاه تهدید وجود نازنین امیرالمومنین علی علیه السلام به مرگ در صورتی که خواسته آنها را نپذیرد؛ همه و همه، کنش ها و واکنش هایی است که از مردم این دیار سر زده و نام آنان را میان مسلمان چه شیعه و چه سنی بر سر زبان ها رانده است.

سریال «مختارنامه» با همه کارآیی اش و زحماتی که برای آن کشیده شده است، توانست بخش کوچکی از پرسش های بسیار درباره چرایی رفتار کوفیان را در قالب قصه پاسخگو باشد اما خود پدیدآورنده پرسش های مهم دیگری نیز شد.

جای خالی برنامه ای که بتواند جامع و کامل به واکاوی جامعه کوفی بپردازد، در سازمانی به نام صدا و سیما با شبکه های مختلف، بسیار خالی بود، هر چند که پیش از این برنامه «سوره» در فصل هایی با عنوان حسن بن علی علیهما السلام، بنی امیه، سیدالشهدا و... اشاراتی به رفتار آنان داشت اما این مهم، نمی توانست با این فصل ها فیصله پیدا کند و خود فصلی جداگانه را می طلبید. 

با شنیدن خبر بیماری «مسعود دیانی»، مجری و سردبیر محترم و خبره این برنامه و گذراندن روزهای سخت او، گمان نمی رفت که امسال محرم در قاب شبکه چهار سیما که روزی برای اندیشمندان و فرهیختگان طراحی شده بود و هنوز هم یک سر و گردن از بقیه شبکه ها به لحاظ محتوایی بالاتر است، شاهد پخش و اجرای این برنامه باشیم اما درست روز دوشنبه سوم مرداد ماه سال 1401 او در یادداشتی که همان روز از مواجهه با مرگ نوشته بود، هر چند که تلخی جملاتش، اشک را مهمان چشم ها می کرد اما در این میان خبری نشاط انگیز از پخش سوره با عنوان «فصل کوفه» خودنمایی می کرد. این خبر از دو جهت مسرت بخش بود؛ یکی به لحاظ اینکه به نظر می رسید او قصد دارد با دعوت کارشناسان به این پرسش های ته نشین شده در ذهن ببیندگانش پاسخ گوید و از طرفی با حضورش در برنامه ای زنده، همه آنانی را که دلواپس سلامتی اش هستند، خرسند خواهد کرد. 

«سوره» درست شب اول ماه محرم الحرام سال 1444 البته با دقایقی تاخیر که در هر برنامه تلویزیونی زنده ناگزیر است اما با دلشوره ای که به جان مخاطبش می انداخت از آن جهت که نکند جناب دیانی به واسطه درد و رنج بسیاری که بیماری و عوارضش بر او تحمیل کرده توان اجرای برنامه را نداشته باشد، شروع شد. برنامه ای که حدود صد دقیقه از وقت مخاطب را در این شب هایی که شاید بسیاری از مردم قصد رفتن به هیات و حسینیه را داشتند به خود اختصاص داد و با مطرح کردن پرسش های بسیار درباره چگونگی شکل گیری جامعه کوفه، مردم شناختی و جامعه شناسی آن، تحلیل رفتار کوفیان و علل آن، نامه هایی که برای امام علیه السلام نوشتند، نقش نخبگان در جامعه کوفه، حضورشان در لشکر عمر سعد و جنگ با سیدالشهداء علیه السلام و... و... با حضور کارشناسانی که شاید مخاطب تنها با نام بعضی از آنان آشنا بود و برخی دیگر را فقط در همین برنامه و فصل های قبلی دیده بود که هر کدام با تسلط کافی بر مبحث مطرح شده در آن شب، به پاسخ بخشی از پرسش ها پرداختند.

ویژگی برنامه سوره نه تنها استفاده از کارشناسان مختلف کمتر آشنا برای مبحث مطرح شده است که گفت و گو محور بودن این برنامه و تسلط کافی مجری کارشناس آن بر مباحث هر شب، خود بر جذابیت آن افزوده است طوری که مخاطب را با خود همراه کرده و به او تنها زمانی فرصت استراحت کوتاهی می دهد که با پخش میان برنامه ای، لحظاتی گفت وگو قطع می شود.

در این میان این پرسش مطرح است که اگر نبود اجرای این برنامه و پخش آن، سیمای جمهوری اسلامی به عنوان مهمترین رسانه کشور، کدام برنامه فاخر را برای دهه اول ماه محرم که بنا به فرمایش ائمه اطهار علیهم السلام از ویژگی های خاصی برخوردار است و ایشان پیروان خود را به برپایی عزای حضرت سیدالشهدا سلام الله علیه ترغیب کرده اند، در چنته داشت؟! آیا تنها پخش چند مداحی و سخنرانی، همه آن چیزی است که باید از تلویزیون شاهد آن باشیم؟ آیا وقت آن نرسیده است که برنامه ها پالایشی شود و جای خالی برنامه هایی اینچنینی به دست کاردان ها و کارشناس ها سپرده شود؟