محمدحسن میرجهانی؛ عالمی که به مقابله با بهاییان پرداخت/سیدی که سالها لباس سیادت بر تن نداشت

 به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی سید محمد حسن میر جهانی اختصاص دارد.

 

زندگینامه سید محمدحسن میرجهانی

سید محمّدحسن طباطبائی میرجهانی محمدآبادی جَرقَویه‌ ای اصفهانی مشهور به میرجهانی عالم شیعی قرن پانزدهم هجری است. میرجهانی از سادات اصفهان بود. نسب او به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد. میرجهانی از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی در نجف بود. از وی بیش از ۵۰ اثر در موضوعات مختلف بر جای مانده که کتاب جنة العاصمه درباره زندگانی حضرت زهرا(س) از مشهورترین آنان است. مرقد او در اصفهان در کنار آرامگاه علامه مجلسی است.

 

اطلاعات فردی

سید محمدحسن میرجهانی

نام کامل سید محمّدحسن طباطبائی میرجهانی محمّدآبادی جرقویه‌ای اصفهانی

لقب میرجهانی

نسب از اولاد امام حسن مجتبی(ع)

تاریخ تولد ۲۲ ذی القعده سال ۱۳۱۹ق (۱۲۷۹ش)

تاریخ وفات ۲۱ جمادی الثانی سال ۱۴۱۳ق مطابق ۱۳۷۱ش

شهر وفات اصفهان

اطلاعات علمی

استادان سید محسن حکیم، ضیاءالدین عراقی، سید ابوالقاسم دهکردی، حاج آقا حسین قمّی، عبدالله مامقانی

تألیفات جنّة العاصمة

فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی

اجتماعی مبارزه با خرافات و فرقه بهائیت

 

زندگی‌نامه

سیدحسن میرجهانی طباطبائی اصفهانی فرزند میر سیدعلی است که نسبش به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد. او دوشنبه ۲۲ ذی القعده سال ۱۳۱۹ق (۱۲۷۹ش) در جرقویه اصفهان متولد شد و در ۲۱ جمادی‌الثانی سال ۱۴۱۳ق مطابق ۱۳۷۱ش در اصفهان درگذشت و نزدیکِ آرامگاه علامه مجلسی (در کنار مسجد جامع اصفهان) به خاک سپرده شد.[۱]

 

کشف سیادت

میر جهانی سال‌ها، عمامه سفید بر سر داشت تا آنکه با اسناد مشخص شد از سادات است و در سال ۱۳۷۹ق در قم و توسط آیت‌ الله بروجردی، عمامه سیاه بر سر نهاد. گفته شده که جد بزرگش، به نام میرجهان طباطبائی در زمان استیلای افاغنه بر اصفهان و قتل سادات، از ترس جان به همراه برادر خود موسوم به میر عماد لباس سیادت از تن در آورده، به صورت ناشناس به روستای حسن آباد جرقویه عُلیا مهاجرت می‌کند. فرزندان وی نیز به تبعیت از پدر، از لباس مخصوص سادات استفاده نمی‌کردند.[۲]

 

تحصیلات

سید محمدحسن در پنج سالگی به مکتب رفت و تا هفت سالگی قرآن، خواندن و نوشتن و برخی از کتاب‌های فارسی را فراگرفت. پس از آن به آموختن ادبیات عرب پرداخت. وی سپس به اصفهان رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. مدتی نیز به نجف رفت و از محضر آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی بهره برد.[۳]

 

اساتید

برخی از اساتید او عبارتند از:

محمد علی معلم حبیب‌آبادی نویسنده کتاب مکارم الآثار

سید ابوالقاسم دهکردی

محمّدعلی فتحی دزفولی

محمدرضا نجفی مسجدشاهی

محمد حسین فشارکی

آقا ضیاء عراقی

سید ابوالحسن اصفهانی

عبدالله مامقانی نویسنده کتاب تنقیح المقال در رجال

شیخ علی یزدی

سید محمّد رضا رضوی خوانساری

میرزا احمد اصفهانی

سید محسن حکیم

حاج آقا حسین قمی

سید عبدالهادی شیرازی.[۴]

 

حضور در مشهد و تهران

میرجهانی پس از بازگشت از نجف، مدتی در اصفهان ماند و با مرگ پدرش به مشهد رفت و به‌ مدت هفت سال در آن‌جا ماند و در آن سال‌ها از نزدیکان شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی بود. پس از آن به تهران آمد و چندین سال در این شهر به اقامه نماز جماعت، وعظ و ارشاد مردم و تألیف کتاب مشغول بود. وی پس از انقلاب اسلامی ایران به اصفهان بازگشت.[۵]

 

ویژگی‌ها

به گفته محمد شریف‌ رازی در کتاب گنجینه دانشمندان، میرجهانی در علوم غریبه، فنّ منبر و بیان احادیث و فضایل ائمه علیهم السلام تبحر داشته و در مدح حضرت رسول(ص) و امامان معصوم علیهم السلام و به‌ویژه امام زمان (عج) اشعار بسیار به عربی و فارسی سروده‌ است.[۶] آیت‌ الله شبیری زنجانی گفته است که او گاه سخنانی بی‌اساس نقل می‌ کرد که به‌ هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست و اطرافیانش نیز از او، سخنان غیرقابل قبولی نقل می‌ کردند. [۷]

 

مبارزه با فرقه‌ های انحرافی

یکی از اقدامات میرجهانی، مقابله با پیروان فرقه بهائیت در زواره بود. وی در این شهر با سخنرانی‌ها به مقابله با بهائیت برخاست و مردم را علیه بهاییان بسیج کرد. در نتیجه اهالی، ارتباط اقتصادی و اجتماعی خویش را با بهاییان قطع کردند و محافل بهایی‌ها را تعطیل کردند و آنها به مرور شهر را ترک کردند.[۸]

 

آثار

کتاب جنة العاصمة

میرجهانی آثاری درباره علائم ظهور و همچنین انساب سادات تدوین کرده است.[۹] برای وی بیش از ۵۰ اثر شمرده‌اند که کتاب جنة العاصمة مشهورتر از دیگر کتب اوست. علاوه بر آثار تاریخی و دینی، آثار علمی دیگری در فنون متنوع، چون رساله‌های متعددی در جفر، رمل و اسطرلاب و نجوم، رساله‌ای در ریاضیات، رساله‌ای در شیمی، رساله‌ای در طبّ قدیم، صمدیه منظوم و تقریرات درس سید ابوالحسن اصفهانی دارد که مجموع آثار وی به‌شمار می‌رود.[۱۰]

میرجهانی در شعر نیز دستی داشت و به زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود. از وی دیوانی نیز بر جای مانده است:

در دل خود کشیده‌ام نقش جمال یار را     پیشه خود نموده‌ام حالت انتظار را

ریخته دام و دانه شه از خط و خال خویشتن    صید نموده مرغ دل برده از او قرار را

سوزم و سازم از غمش روز و شبان بخون دل     تا که مگر ببینم آن طرّه مشکبار را

 

پانویس

1. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۵-۱۱.

2. کتاب نقد جاودان در احوالات سید محمد حسن میرجهانی، وب‌سایت مؤسسه خیریه فاطمیه اصفهان.

3. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۶.

4. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۸.

5. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۶.

6. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۶ و ۷.

7. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۶۸۴.

8. مبارزه با فرقه‌های انحرافی توسط آیت‌ الله محمد حسن میرجهانی، سایت فرهیختگان.

9. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۶.

10. میرجهانی، جنة العاصمة، ۱۴۲۶ق، ص۹ و ۱۰.

 

منابع

شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، ج ۲، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، قم، ۱۳۹۰ش.

میرجهانی، سیدحسن، جنة العاصمة، مشهد، بیت الزهراء، ۱۴۲۶ ق.

کتاب نقد جاودان در احوالات سید محمد حسن میرجهانی، وب‌سایت مؤسسه خیریه فاطمیه اصفهان، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۳۹۹ش.

مبارزه با فرقه‌های انحرافی توسط آیت‌الله محمد حسن میرجهانی، سایت فرهیختگان، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۳۹۹ش.