محرومیت دانش آموزان روستاهای مرزی از معلم و امکانات آموزشی/ هدررفت استعدادها و ترک تحصیل در انتظار بچه های محروم

جی پلاس؛ استعدادهای فوق العاده‌ای را در مناطق محروم و مرزی کشور داریم که اینها مورد توجه قرار نمی‌گیرند و از آنجایی هم که از امکانات کافی برخوردار نیستند، خیلی از این استعدادها هدر می‌رود.

قرارگاه جهادی عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر و هدفگذاری ۱۶ استان مرزی برای تحقق این عدالت و برخورداری، طرحی است که وزیر آموزش و پرورش در دست دارد و اقداماتی برای تحقق آن انجام شده است. «مصطفی نخعی» نماینده نهبندان و سربیشه در استان خراسان جنوبی درباره طرح عدالت آموزشی و تحقق آن در ۱۶ استان مرزی گفت: بحث عدالت در حوزه‌های مختلف از جمله آموزش از اصول مشخص قانون اساسی است و برای دولت در همه بخش‌ها الزامی است. پیش از این هم تلاش‌هایی صورت گرفت، اما واقعا فاصله بین مناطق محروم و مناطق مرزی با مناطق برخوردار و مرکز، قابل توجه است و این نشان می‌دهد سیاستگذاری‌ها و اقداماتی که تا به حال انجام شده، خیلی نتوانسته موجب تحقق عدالت شود و این یک ایراد بزرگ است. امیدواریم دولت سیزدهم و وزاتخانه جدید بتوانند قدم‌های مهمی را در جهت استقرار عدالت آموزشی در کشور بردارد.

استعدادها در مناطق مرزی هدر می‌روند

او در ادامه گفت: ما استعدادهای فوق العاده‌ای را در مناطق محروم و مرزی کشور داریم که اینها مورد توجه قرار نمی‌گیرند و از آنجایی که آن‌ها از امکانات کافی برخوردار نیستند، خیلی از این استعدادها هدر می‌رود. اگر واقعا به این افراد توجه شود و بحث عدالت آموزشی هم بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد و برای استقرار امر عدالت و عادلانه کردن توزیع امکانات و معلمان مدارس و… تلاش شود، طرح آموزش و پرورش در این زمینه می‌تواند به شکوفا شدن استعدادها منجر شود.

نخعی با تاکید بر اهمیت بعد انسانی این مسئله تصریح کرد: همانقدر که امکانات آموزشی اهمیت دارد، بعد انسانی کار که همان معلمان هستند، بسیار مهم است. مسئولان باید سازوکاری پیدا کنند که معلمان باسابقه و مطرحی که در کشور حضور دارند و صاحب تجربه و خواهان تحول هستند، دانش آموزان در مناطق کم برخوردار هم از نعمات آن‌ها بهره‌مند شوند و این نکته یعنی تقویت نیروی انسانی و شاید بیشتر از امکانات آموزشی در تحقق عدالت آموزشی می‌تواند نقش داشته باشد. مسئولان حوزه آموزش باید با هر روشی که می‌دانند برای تحقق این امر تلاش کنند تا شاهد رشد عدالت آموزشی باشیم.

ساختار بودجه؛ اشکال اصلی در تحقق عدالت آموزشی

نماینده مردم نهبندان و سربیشه با اشاره به اینکه نه تنها منبع قانونی برای تحقق عدالت آموزشی وجود دارد، بلکه الزام قانونی هم برای این امر داریم، خاطرنشان کرد: طبق قانون اساسی دولت‌ها مکلف بودند که این کار را انجام دهند. در مناطق مرزی به دلیل بی‌توجهی‌های بسیار در ابعاد مختلف به خصوص در زمینه معیشت، مسائل اقتصادی، بیکاری و… مشکلات زیادی وجود دارد. در این مناطق جمعیت کمتر است و روز به روز هم متاسفانه جمعیت این مناطق کمتر هم می‌شود.

او افزود: ساختار بودجه در کشور ما عمدتا متکی بر جمعیت است و وقتی منطقه یا استانی جمعیت قابل توجهی ندارد، به همان نسبت هم از بودجه عمومی کمتر استفاده می‌کند و این یعنی مناطق کم برخوردار مرتب کم برخوردارتر می‌شوند و مناطق برخوردار وضعیت برعکسی دارند و در این صورت فاصله‌ها مدام بیشتر می‌شود. بنابراین فکر می‌کنم اشکال اصلی در تحقق عدالت آموزشی، اگر بخواهیم بحث امکانات را مدنظر قرار بدهیم، موضوع ساختار بودجه و اشکالات آن است که باید به نفع مناطق محروم اصلاح شود.

نخعی با تاکید به اینکه مجلس یازدهم قدم‌های خوبی در این زمینه برداشته است، اظهار کرد: سال گذشته مجلس بودجه‌ای تحت عنوان محرومیت‌زدایی در نظر گرفت و امسال هم همینطور بود. باید ساختار بودجه اصلاح شود و اینقدر تاکید بر توزیع بودجه براساس میزان جمعیت نداشته باشیم. این رویکرد آسیب‌هایی وارد می‌کند که امروز هم شاهدش هستیم.

نحوه توزیع معلمان باید تغییر کند

این نماینده مجلس گفت: نکته مهم دیگر این است که توزیع معلمان باید تغییر کند. سهمیه‌هایی که برای توزیع معلمان اختصاص می‌دهند متوازن نیست و جمع این مشکلات موجب عقب ماندگی‌هایی شده که لازم است توجه ویژه‌ای به آن شود.

نخعی در مورد آمار مدارس کانکسی، سنگی و… در استان خراسان جنوبی گفت: آمارهایی در این زمینه وجود دارد و ما هم از این مدارس زیاد داریم. علاوه بر مدارس این چنینی، ما با مسئله دیگری روبه‌رو هستیم؛ اینکه مدارسی باید در برخی مناطق وجود داشته باشد که اصلا وجود ندارند! به عنوان مثال روستایی با جمعیت قابل توجه و با وجود اینکه دانش آموز هم دارد، مدرسه‌اش در حد دبستان است و مقطع راهنمایی ندارد. دانش آموز باید از آن منطقه برای تحصیل به روستا یا منطقه دیگری برود و همین مشکل باعث می‌شود خیلی از دانش‌آموزان ترک تحصیل کنند و به دلیل سختی راه و رفت و آمد، نمی‌توانند ادامه تحصیل بدهند. وقتی از تکمیل امکانات حرف می‌زنیم، بخشی از آن مدارسی است که باید وجود داشته باشد و نیست.

او در مورد حق نوار مرزی فرهنگیان نیز گفت: این مسئله یکی دوسالی است که فراموش شده و ما هم پیگیری کردیم و فکر می‌کنم نتیجه‌ای هم نداشته است. در فراکسیون مرزنشینان با دیوان عدالت اداری مکاتبه‌ای داشتیم و مجددا باید پیگیری کنیم تا به نتیجه برسد.

لزوم تامین تکنولوژی آموزشی در مناطق مرزی

حجت الاسلام و المسلیمن سیدجواد حسینی‌کیا، نماینده مردم سنقر در استان کرمانشاه درباره تحقق عدالت آموزشی در این استان مرزی گفت: قانون اساسی ما بر عدالت آموزشی تاکید دارد. مناطق مرزی کشور به دلیل محرومیت‌ها و مشکلات خاصی که دارند، نیازمند توجه ویژه‌ای هستند. استانی مثل کرمانشاه هشت سال جنگ را تجربه کرده و استان‌های مرزی دیگر هم به همین ترتیب هستند. یعنی هشت سال زیرساخت‌های این مناطق از بین رفته و هشت سال بعدی به بازسازی پرداخته‌اند و بعد از آن تازه به اول خط رسیده‌اند. البته در برخی استان‌ها زیرساخت ها توسعه پیدا کرده است، اما بافت این مناطق عموما فرسوده است و امکانات آموزشی کاملی ندارند. تکنولوژی آموزشی باید در مناطق مرزی در اولویت حوزه آموزشی قرار بگیرند تا عدالت آموزشی در این مناطق هم محقق شود.

گاهی دو روستا فقط یک معلم دارند

حسینی کیا ادامه داد: در برخی مناطق محرومیت‌های دیگری هم وجود دارد. بخصوص در حوزه دختران که مسائل این دختران نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. در برخی مناطق وقتی دختران دانش آموز دبستان را پشت سر می‌گذارند، برای تحصیل در مقطع راهنمایی برخی از آن‌ها به خوابگاه‌ها می‌روند، ولی برخی دیگر از آن‌ها به این دلیل که والدین‌شان اجازه نمی‌دهد، عملا از گردونه تحصیل حذف می‌شوند. بنابراین لازم است برای این افراد امکانات، تغذیه، سرویس و… فراهم باشد و رسیدگی به چنین مسئله‌ای برای نظام آموزش کشور می‌تواند اولویت باشد و در دستورکار قرار بگیرد. بنابراین رضایتمندی مناطق مرزی می‌تواند منجر به این شود که نخبگان از شرایط تحصیل بازنمانند.

حسینی‌کیا در مورد مدارس غیراستاندارد و سنگی گفت: در خیلی از روستاهای کوچک دانش آموزان در کانکس و… تحصیل را دنبال می‌کنند. نمی‌گویم تعداد این نوع مدارس زیاد است، اما به هرحال وجود دارند. برخی مناطق مرزی که دانش آموز کمتری داشته، به این علت که زیرساخت‌هایش فراهم نبوده، به همان صورت باقی مانده و ما امیدواریم هم احداث مدارس در این مناطق صورت بگیرد و هم از وضعیت دو روستا یک معلم عبور کنیم. آنچه بیشتر از مدارس کانکسی حوزه آموزش را رنج می‌دهد، این است که برخی مواقع دو روستا یا حتی سه روستا یک معلم دارند و این به نظر من در روند رسیدگی‌ها اولویت بیشتری دارد.

او ادامه داد: وقتی معلمی نیست که در روستایی آموزش بدهد، دیگر کانکس و مدرسه‌اش فرقی نمی‌کند. این همان کاری است که وزیر باید به سمتش برود و اگر نیروی کار کم است، برای رفع این کمبود مجوز بگیرد و از طریق دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم نیروی متخصص برای این مناطق جذب کند.

منبع: ایلنا