محمد طاها نجف؛ مرجعی که ابتلائات سختی گذراند

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی محمد طاها نجف اختصاص دارد.

زندگینامه محمد طاها نجف

محمدطه نجف (۱۲۴۱-۱۳۲۳ق) از فقیهان و رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری در نجف و از چهره‌ های شناخته‌شده خاندان آل نجف است. وی تحصیلاتش را در حوزه علمیه نجف گذراند و به اجتهاد رسید. طه نجف بعد از درگذشت شیخ محمدحسین کاظمی و میرزای شیرازی، مرجعیت شیعیان را عهده‌دار شد. او قصیده‌ هایی در مدح پیامبر(ص) و امام علی(ع) سروده و کتاب‌های اتقان المقال فی علم الرجال و الانصاف فی مسائل الخلاف از آثار اوست. محمدطه نجف در حرم امام علی(ع) مدفون است.

اطلاعات فردی

محمدطه نجف

نسب آل نجف

تاریخ تولد ۱۲۴۱ق

محل زندگی نجف

تاریخ وفات ۱۳ شوال ۱۳۲۳ق

محل دفن حرم امام علی(ع)

شهر وفات نجف

اطلاعات علمی

استادان شیخ مرتضی انصاری، شیخ محسن خنیفر، سید حسین کوه‌کمری، شیخ جواد نجف

شاگردان سید محمدسعید حبوبی، سید محمد کاشی حائری، سید عدنان الغریفی

محل تحصیل نجف

تألیفات اتقان المقال فی علم الرجال، الانصاف فی مسائل الخلاف، الفوائدالسنیه فی الفقه

فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی

اجتماعی مرجعیت

زندگی‌نامه

محمدطه نجف در سال ۱۲۴۱ق در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش شیخ مهدی و مادرش دختر شیخ حسین نجف بودند. خاندان نجف معروف به آل نجف از خانواده‌ های مشهور در نجف هستند که اصالتاً تبریزی بوده و در قرن یازدهم هجری، حاج نجف بنیان‌گذار آن از تبریز به نجف مهاجرت کرد.[۲]

تنها فرزند شیخ محمدطه، شیخ مهدی نجف بود که در سال ۱۳۰۹ق و در زمان حیات پدرش از دنیا رفت و در یکی از اتاق‌های صحن حرم امیرالمؤمنین(ع) دفن شد.[۳]

محمدطه نجف در اواخر عمر نابینا شده بود. گفته شده او با زهد و پارسایی زندگی می‌کرد. وی سه ابتلای دوران حیات خویش (مرجعیت، نابینایی و وفات فرزندش) را از آزمایش‌های خداوند می‌دانست.[۴]

سفرها

شیخ محمدطه نجف دو بار در سال‌های ۱۳۱۰ق و ۱۳۱۸ق برای زیارت امام رضا(ع) به ایران سفر کرد. وی در سال ۱۳۱۷ق هم به دعوت بعضی از اشراف بغداد به حج رفت و بعد از انجام مناسک به زیارت مدینه رفت.[۵]

وفات

شیخ محمدطه نجف در ۱۳ شوال ۱۳۲۳ق برابر با ۲۰ آذر ۱۲۸۴ش درگذشت. میرزا حسین خلیلی بر بدنش نماز خواند و در حرم امام علی(ع) به‌ خاک سپرده شد.[۶]

جایگاه علمی

محمدطه نجف تحصیلاتش را از نجف آغاز کرد و نحو، صرف، معانی و بیان را از شیخ عبدالرضا طفیلی و دیگر استادان آموخت[۷] و برای گذراندن دروس عالی حوزه در درس دایی خود شیخ جواد نجف حاضر شد. سپس به درس شیخ مرتضی انصاری، شیخ محسن خنیفر و سید حسین کوه‌کمری رفت و به درجه اجتهاد رسید.[۸]

شاگردان

شاگردان محمدطه نجف را بسیار شمرده‌اند. در شمار شاگردان او شیخ حسن فرزند صاحب جواهر، سید محمدسعید حبوبی، سید محمد کاشی حائری، شیخ محمدحسن سمسیم، سید عدنان الغریفی و شیخ جعفر بدیری نجفی بودند.[۹]

مرجعیت

محمدطه نجف بعد از وفات شیخ محمدحسین کاظمی و میرزای شیرازی مرجعیت عامه شیعیان و دروس عمومی حوزه نجف را بر عهده گرفت. رساله عملیه‌اش در نجف منتشر و چندین بار تجدید چاپ شد.[۱۰]

آثار

محمدطه نجف، در موضوعاتی از فقه، اصول فقه و رجال کتاب‌هایی نوشت. او همچنین قصیده‌هایی در مدح پیامبر(ص) و امام علی(ع) سروده است.[۱۱] برخی از آثار او به این شرح است:

اتقان المقال فی علم الرجال؛ این کتاب در سه بخش شرح‌حال راویان ثقه، حَسَن و ضعیف تنظیم شده و در هر بخش، اسامی بر اساس ترتیب حروف الفبا آمده است.[۱۲]

الانصاف فی مسائل الخلاف

حاشیه بر رسائل شیخ مرتضی انصاری

شرح شرایع الاسلام

غنائم المحصلین فی حاشیه معالم الاصول

الفوائد السَنیه فی الفقه.[۱۳]

پانویس

1. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج ۹، ص۳۷۵.

2. آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۱۷.

3. حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۱۵؛ فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۶۶.

4. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.

5. آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۳؛ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۱.

6. حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۳و۳۰۴.

7. فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۰۶.

8. آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۵.

9. حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج ۲، ص ۳۰۲؛ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳۶.

10. حرزالدین، معارف الرجال ۱۴۰۵ق ج۲، ص۳۰۰؛ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۳، ص۴۳۱ - ۴۳۲؛ دجیلی، موسوعة النجف الاشرف، ۱۴۱۸ق، ج۱۱، ص۱۵۰.

11. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.

12. إتقان المقال فی أحوال الرجال، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.

13. فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۳۰۶و۳۰۷؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۷۵.

منابع

آل محبوبه، جعفر بن باقر، ماضی النجف و حاضرها، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۶ق.

امین، سید محسن، بیروت، دارالتعارف، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق.

إتقان المقال فی أحوال الرجال، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه، تاریخ بازدید: ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ش.

حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.

دجیلی، جعفر، موسوعة النجف الاشرف، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۸ق.

فتلاوی، کاظم عبود، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، قم، الاجتهاد، ۱۴۲۷ق.