عفونت دستگاه ادراری می‌تواند بر هر بخشی از دستگاه ادراری، از جمله کلیه‌ها تاثیرگذار باشد. زمانی که فردی به یک عفونت دستگاه ادراری اشاره دارد، به طور معمول درباره عفونت مثانه یا عفونتی در قسمت پایین دستگاه ادراری صحبت می‌کند. عفونت‌های مثانه شایع‌ترین نوع عفونت دستگاه ادراری هستند.
جی پلاس، زمانی که باکتری‌ها یا در موارد کمتر قارچ‌ها در دستگاه ادراری به سمت بالا حرکت کرده و کلیه‌ها را آلوده می‌کنند، یک عفونت کلیوی می‌تواند شکل بگیرد.
عصر ایران نوشت: هر نوع عفونت دستگاه ادراری به طور معمول نیازمند درمان حرفه‌ای برای پیشگیری از بروز عوارض جدی است.
علائم
از بالا به پایین، دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، لوله‌هایی نازک که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند، مثانه، مجرای پیشاب و لوله‌ای است که ادرار از طریق آن بدن را ترک می‌کند.
علائم عفونت دستگاه ادراری به محلی که عفونت در آن رخ داده است - به عنوان مثال در قسمت پایینی دستگاه ادراری یا در کلیه‌ها - بستگی دارد.
علائم عفونت در قسمت پایین دستگاه ادراری
از جمله علائم عفونت در قسمت پایین دستگاه ادراری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادرار بسیار بدبو
- احساس درد هنگام دفع ادرار
- نیاز فوری به دفع ادرار اما تخلیه مقدار بسیار کم ادرار
- ادرار خون‌آلود یا کدر
علائم عفونت کلیوی
اگر فرد درمان مناسب را برای عفونت در قسمت پایین دستگاه ادراری دریافت نکند، باکتری‌ها یا قارچ‌ها می‌توانند به سمت بالا حرکت کرده و کلیه‌ها را آلوده کنند.
در این شرایط فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- تب و لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد در ناحیه کمر
- دفع ادرار دردناک
علائم می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند و برخی افراد حتی هیچ علائمی را تجربه نکنند.
احتمال تجربه تب بالا در کودکان ممکن است بیشتر باشد. افراد مسن ممکن است درد معمول یا مشکلات دفع ادرار را تجربه نکرده اما در عوض، با سردرگمی، مشکلات گفتاری یا توهم مواجه شوند.
دلایل
عفونت‌های دستگاه ادراری در زنان بسیار شایع هستند. سرایت باکتری‌ها از ناحیه مقعد به مجرای پیشاب می‌تواند به واسطه روش پاکسازی این قسمت پس از اجابت مزاج و همچنین رابطه جنسی رخ دهد. زمانی که باکتری‌ها به مثانه می‌رسند، تکثیر خود را آغاز کرده و فرد ممکن است علائم ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را تجربه کند. از دیگر عوامل خطر عفونت دستگاه ادراری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتلا به دیابت
- عدم دفع ادرار پیش یا پس از رابطه جنسی
- داشتن روابط جنسی متعدد با افراد مختلف
- سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری
- پوشیدن زیرپوش‌های تولیدشده از مواد مصنوعی
- یائسگی
- استفاده از دیافراگم‌ها، دوش‌های واژینال و اسپرم‌کش‌ها
- فاصله بسیار کوتاه بین مقعد و مجرای پیشاب
یک عفونت کلیوی می‌تواند در نتیجه عوامل مشابه با عوامل دخیل در عفونت دستگاه ادراری شکل بگیرد. بیشتر عفونت‌های کلیوی زمانی که یک عفونت دستگاه ادراری درمان‌نشده در مثانه به یک یا هر دو کلیه منتقل می‌شود، شکل می‌گیرند.
به گفته بنیاد کلیه آمریکا، از دیگر عوامل خطر برای عفونت کلیوی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انسداد در دستگاه ادراری
- بارداری
- سیستم ایمنی ضعیف
- سوند ادراری
- آسیب عصبی یا مربوط به ستون فقرات که مانع از احساس پرشدن مثانه می‌شوند
- رفلاکس وزیکورترال که موجب بازگشت ادرار به سمت دستگاه ادراری می‌شود
همچنین فردی که دستگاه ادراری وی دارای شکلی غیرمعمول است و این شرایط موجب باقی‌ماندن باکتری‌ها در دستگاه ادراری می‌شود، ممکن است هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های قسمت پایین دستگاه ادراری و کلیه‌ها باشد.
درمان
درمان معمول برای یک عفونت در قسمت پایین دستگاه ادراری و یک عفونت کلیوی مشابه است. پزشک آنتی‌بیوتیک را برای نابودی باکتری‌های مضر تجویز خواهد کرد و علائم باید طی یک تا دو روز برطرف شوند.
تکمیل دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده اهمیت دارد، حتی اگر علائم از بین رفته باشند. از این طریق نسبت به درمان کامل عفونت اطمینان حاصل می‌شود.
یک عفونت کلیوی جدی ممکن است به درمان در بیمارستان از جمله استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های درون وریدی و تزریق سرم نیاز داشته باشد.
اگر شکل دستگاه ادراری در ابتلا به عفونت‌های کلیوی مزمن نقش داشته باشد، پزشک ممکن است عمل جراحی برای اصلاح آن را توصیه کند.
تشخیص
افراد می‌توانند نوارهای آزمایش بدون نسخه را برای بررسی ابتلا به عفونت دستگاه ادراری خریداری کنند. اگر آزمایش یا علائم به یک عفونت اشاره دارند باید به پزشک مراجعه کرد.
به طور معمول، پزشک یک معاینه بدنی را انجام داده و درباره علائم پرسش‌هایی را مطرح می‌کند. اگر وی به یک عفونت مثانه مشکوک باشد، آزمایش ادرار و آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت تجویز می‌شوند.
در صورت مشکوک‌بودن به یک عفونت کلیوی، پزشک آزمایش ادرار را برای بررسی نوع باکتری مسئول بروز عفونت تجویز می‌کند. پس از تشخیص نوع باکتری، آنتی‌بیوتیک‌های مناسب برای درمان این شرایط تجویز می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هرگونه علائم عفونت مثانه یا کلیه را با پزشک خود در میان بگذارید. هر دو شرایط به طور معمول با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بهبود می‌یابند.
اگر کودک تب بالایی دارد و یا افراد مسن، سردرگمی، توهم یا زمین‌خوردن را تجربه می‌کنند، به مراقبت پزشکی فوری نیاز دارند. اینها همگی می‌توانند از علائم عفونت دستگاه ادراری باشند.
چشم‌انداز
فردی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند به طور معمول بهبود علائم عفونت دستگاه ادراری طی یک تا دو روز را تجربه می‌کند.
بدون درمان، یک عفونت در قسمت پایین دستگاه ادراری می‌تواند به سمت کلیه‌ها حرکت کند و اگر فرد درمان مناسب برای عفونت کلیه را دریافت نکند، امکان ورود آن به جریان خون وجود دارد که زندگی فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد.
هر فردی که عفونت‌های مکرر مثانه یا کلیه را تجربه می‌کند باید درباره روش‌های پیشگیری از این شرایط با پزشک خود صحبت کند.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به یک عفونت دستگاه ادراری می‌توانید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
- دفع ادرار هر دو تا سه ساعت یک بار
- نوشیدن مایعات فراوان
- دفع ادرار پیش و پس از رابطه جنسی
- عدم استفاده از دوش واژینال
- پرهیز از وسایل ضد بارداری مانند دیافراگم‌ها و اسپرم‌کش‌ها
- تعویض لباس‌های خیس
- مدیریت دیابت به طور موثر
