آیت الله جوادی آملی به بیان حدیثی از امام حسن عسکری پرداخته و فرموده اند: اساس عبادت تفکّر و درایت است. این درایت اگر با عمل همراه باشد انسان هم راه را طی می کند هم به مقصد می رسد و هم مقصود را به اندازه خود مشاهده می کند.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، هشتم ربیع الاول مصادف با شهادت یازدهمین اختر آسمان امامت و ولایت امام حسن عسکری علیه السلام است که به همین مناسبت بخشی از بیانات حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی را که در آن به شرح حدیثی از امام عسکری علیه السلام پرداخته اند منتشر می کنیم. این مطلب از پایگاه اطلاع رسانی اسرا گرفته شده است:
از وجود مبارک امام حسن عسکری(سلام الله علیه) رسیده است که «لیست العبادة کثرة الصیام و الصلاة و إنّما العبادة کثرة التفکّر فی أمر الله» عبادت در این نیست که انسان نمازهای زیاد بخواند، روزه‌های زیاد بگیرد البته نماز واجب و نماز مستحب و نافله هم مشخص است اما بیش از آن مقدار انسان باید وقت را صرف در معرفت بکند لذا فرمود: اساس عبادت، تفکّر است آن مقصدشناسی و مقصودیابی است, بحث‌های توحیدی, معرفت خدا, اسمای حسنای الهی, صفات ذاتی حق, معنای تجلّی و فعل خدا, معنای حضور خدا در کنار افعال و مانند آن مهم است که فرمود اساس عبادت تفکّر و درایت است. این درایت اگر با عمل همراه باشد انسان هم راه را طی می کند هم به مقصد می رسد و هم مقصود را به اندازه خود مشاهده می کند. بنابراین آنچه از وجود مبارک امام عسکری(ع) به ما رسیده است تهیه کردن این سه عنصر محوری یعنی هم زاد و توشه مسافرت هم راحله و مرکب سفر و هم تفکّر درباره مقصد و مقصود است.
استاد برجسته ی اخلاق به نقل از آن امام بزرگوار، اعطای خیر و دفع شرّ از انسان را الطاف الهی قلمداد کرده و از نسبت دادن این امور به خود و دیگران برحذر داشته و ابراز داشتند:
سخن بلند امام حسن عسکری(سلام الله علیه) این است که «من اعطیه خیراً فالله اعطاه و من بقی شراً فالله بقاه» اگر کسی خیری به او رسید بداند که خیر رساننده خداست؛ نگوید خودم زحمت کشیدم و یافتم و اگر شری از او دور شد نگوید شانس آوردم یا بختم مساعد بود یا دیگری این شرّ را از من دور داشت بلکه بگوید خدا این شرّ از من دور بداشت چون هیچ ضالی و هیچ ناصری در عالم نیست مگر به نام خدا.
ضرر و نفع به دست کسی است که تقدیر جهانیان به دست اوست اگر انسان نه خود را ببیند نه دیگری را ببیند راحت است نه برای خود ارزش قائل است نه در برابر دیگران خضوع می‌کند؛ انسان که باید خضوع بکند و انسان که باید احترام بگذارد چرا خدا را احترام نگذارد و چرا در برابر خدا خضوع نکند؟!
معظّم‌له در بخش دیگر از سخنان خود، سفارش به کسب تقوا را از لسان مبارک امام حسن عسکری علیه السلام مطرح کرده و نسبت به پرهیز از سخن و کار مُشتبه بیان داشتند:
سفارش تقوا از یازدهمین امام همام امام حسن عسکری(سلام الله علیه) این است که «أورع الناس من وقف عند الشبهة و أعبد الناس من أقام علی الفرائض و أزهد الناس من ترک الحرام و أشد الناس اجتهاداً من ترک الذنوب»؛ پرهیزگارترین مردم کسی است که وارد کار مُشتَبه، سخن مُشتَبه و عقاید مُشتَبه نشود؛ مطلبی که مبرهَن نیست آن را نپذیرد تا ورع فکری داشته باشد؛ سخنی که مستدل نیست نگوید تا ورع در گفتار و نوشتار داشته باشد و کار مشکوک نکند تا در مقام کردار و عمل متورع باشد، فرائض الهی را انجام بدهد تا جزء عابدترین مردم عصر خود باشد، از محرّمات بپرهیزد تا جزء زاهدترین مردم عصرش باشد [و] بکوشد که از گناه نجات پیدا کند.
ایشان داشتن اراده ی قوی را بدون قدرت روح میسّر ندانسته و کسب این قدرت را در گرو ارتباط با خدا قلمداد کرده و بیان داشتند:
قدرتِ اراده بدون قدرتِ روح میسّر نیست و قدرت روح در پرتو ارتباط با خداست، ارتباط هم یا ارتباط علمی است یا ارتباط عملی؛ اگر کسی علمش لله و عملش لله باشد این ربط قوی است و هر چه ربط به خدای علیمِ قدیر قوی‌تر بود علم و قدرت انسان افزوده‌تر و روح قوی‌تر می‌شود و از روحِ قوی اراده ی قوی نشأت می‌گیرد، لذا امام حسن عسکری (سلام الله علیه) فرمود: «وأشدّ الناس اجتهاداً من ترک الذنوب»; کسی که همه ی گناهان را ترک کند از دیگران شدیدتر و مقتدرتر و توانمندتر است. همه ی اینها از برکات قرآن کریم است که به ما فرمود: ﴿وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن کُنْتُم مُؤْمِنِینَ﴾; هم از دشمنِ بیرون اعلا بوده و بر او پیروز هستید و هم از دشمن درون اعلا و بر او پیروز هستید: ﴿إِن کُنْتُم مُؤْمِنِینَ﴾.
منابع: پیام به همایش امام حسن عسکری(ع) سال 91،سخنرانی پیوند اراده و روح در قرآن و خطبه نماز جمعه سال 75
