از پرسش های مهمی که درباره ایام دفاع مقدس مطرح است این است که چرا با طولانی شدن جنگ تحمیلی، اینهمه جوان به شهادت رسیده یا اسیر و مجروح شدند که پاسخ به این پرسش را از کتاب پرسشها و پاسخها داده ایم.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، سالها از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ تحمیلی گذشته است اما همچنان پرسش هایی درباره علت و چرایی جنگ، تعویق پذیرش قطعنامه های بین المللی و... باقی مانده است که در این مجال به مناسبت فرا رسیدن چهلمین سال دفاع مقدس برآنیم تا به برخی از این پرسش ها، پاسخی درخور دهیم. تا کنون به سی و نه پرسش، پاسخ گفتیم و این پرسش که چهلمین آن است پایان دهنده این مجموعه پرسش هاست که امیدواریم مورد پذیرش مخاطبان واقع شده باشد و اما چهلمین پرسش این است که چه لزومی داشت که جنگ بین دو کشور ایران و عراق هشت سال به طول انجامد و در روند آن این همه جوان و دیگر قشرها شهید، جانباز و اسیر شوند که پاسخ این پرسش مهم را از کتاب پرسشها و پاسخها (جنگ ایران و عراق) داده ایم:
اگر به صورت سطحی به مسئله جنگ ایران و عراق و تداوم هشت ساله آن نگریسته شود شاید این‌طور قضاوت شود که تداوم جنگ و شهادت و جانبازی جوانان ایرانی چیزی عاید کشور نکرده و دستاورد مهمی نداشته است و در نهایت دو کشور مجبور شدند شرایط قبل از جنگ را بپذیرند. اما به نظر می رسد این سطحی نگری و بی انصافی درباره جانفشانی های رزمندگان غیور است، زیرا اگر این امر را عمیق‌تر مورد مطالعه قرار دهیم پی خواهیم برد که حفظ کیان و تمامیت ارضی کشور جز با دفاع جانانه هشت ساله و جان نثاری‌های رزمندگان اسلام میسر نبوده است. دولت عراق بنا به گفته وزیر دفاع وقت این کشور در راستای اهداف تجاوزکارانه خود سعی داشت که با تداوم جنگ، بخشی از سرزمین ایران را که در نقاط مرزی به زعم خودشان جزء عراق بوده است پس گرفته، کنترل اروندرود را نیز به طور کامل ـ که طبق قرارداد الجزایر باید دو کشور به صورت مشترک اداره می کردند ـ در دست گیرد و اعلام کرده بود که تا زمانی که ایران به خواسته هایش پاسخ مثبت ندهد به جنگ ادامه خواهد داد و حتی در حد وسیع‌تر دولت عراق با تغییر نام خوزستان به عربستان و توزیع اسلحه در بین مردم عرب خوزستان تلاش می کرد که این استان را از کشور تجزیه کند. بنابراین با توجه به اینکه عراق دارای ارتشی قوی بود که همه قدرت های بزرگ آن را حمایت می کردند، آیا راهی جز جانفشانی برای حفظ سرزمینمان وجود داشته است؟ به نظر می رسد تنها از این طریق بوده است که دشمن نتوانسته است به هیچ یک از خواسته ها و اهداف تجاوزکارانه‌اش برسد و اینکه حفظ استقلال و تمامیت ارضی یک کشور اولین و اصلی‌ترین هدف هر واحد سیاسی است و جانفشانی در این راه بسیار ارزشمند و واجب نیز هست.
در همین رابطه بخوانید:
آمار شهدا، جانبازان و اسرای جنگ تحمیلی چند نفر بوده است؟
فیلمهای سینمایی دفاع مقدس تا چه حد واقعیت را منعکس کرده است؟
چرا صداوسیما در ایام جنگ، تنها اخبار پیروزی ها را منعکس می کرد؟
علت مطرح کردن شعارهایی مانند "جنگ جنگ تا پیروزی" در ایام دفاع مقدس چه بود؟
ویژگی‌های فردی صدام چه نقشی در آغاز جنگ علیه ایران داشت؟
یک نکته جالب توجه این است که بعضی از افراد که سطحی نگر بوده و شرایط دوران جنگ را درک نکرده اند و به ماهیت و اغراض رژیم صدام پی نبردند، اظهار می کنند که صدام و بسیاری از کشورهای جهان در روزهای اولیه جنگ خواستار آتش‌بس و شروع مذاکره برای رفع اختلاف بودند پس چرا ایران از پذیرش آن سر باز زده و این همه جوانان کشورمان شهید و معلول شدند. در پاسخ باید گفت درست است که عراق حتی در هفتمین روز پس از آغاز جنگ خواستار آتش‌بس شده است ولی واقعیت امر چیز دیگری است و آن اینکه رژیم عراق در شرایطی از آتش‌بس دم می زند که بسیاری از مناطق کشورمان در دست ارتش عراق بود و دولت بعثی امیدوار بود در چنین وضعیتی که در جبهه‌ها نیز برتری نظامی دارد بتواند با آتش‌بس و شروع مذاکره به اهداف تجاوزکارانه‌اش نایل آید. مذاکره در وضعیتی که برگ برنده دست عراق بود نتیجه ای جز به زیان ایران نداشت و رژیم عراق حتی از اینکه به عنوان متجاوز شناخته شود، رهایی می یافت و خسارتی نیز به ایران نمی پرداخت.
بنابراین ایران مجبور بوده است تا تغییر موازنه قدرت به نفع خود و رسیدن به حقوقش یعنی خروج بدون قید و شرط عراق از سرزمین ایران، شناسایی و تنبیه متجاوز و پرداخت خسارت جنگ از طرف عراق، به جنگ ادامه دهد و در این راه نیز متحمل خسارت های مالی و جانی فراوانی شود. هر چند که ایران نتوانسته است عراق را وادار به پرداخت غرامت کند، ولی تنها جانفشانی رزمندگان اسلام بوده است که باعث شده است سرزمین اسلامی‌مان از لوث وجود دشمن پاک شود و حتی یک وجب از خاک میهنمان در اشغال عراق نماند و کیان و تمامیت ارضی ایران همچنان حفظ بماند. این امر بسیار ارزشمند و والاست و خون شهدا بسیار ارزشمند بوده و آنان نزد ملت ایران برای همیشه گرامی هستند و آخر اینکه با توجه به در اختیار نداشتن تجهیزات و تسلیحات کافی و مناسب در مقابل عراقی که پشتیبانی همه قدرت های بزرگ را داشت، شاید این جانفشانی تنها راه حفظ میهن بوده است.
دست آخر اینکه نباید به کسانی که جانفشانی کردند تا تمامیت ارضی ایران، استقلال، جان و ناموس مردم، هویت دینی و ... را با خون خود حفظ کنند و امنیت بخشند، بگوییم چرا جنگیدید! بلکه باید به کسانی که از دین و دیانت مردم و هویت آنها دفاع نکردند و از انجام وظیفه شانه خالی کردند بگوییم چرا نجنگیدید.
برشی از کتاب پرسشها و پاسخها (جنگ ایران و عراق)؛ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ؛ فرهاد درویشی؛ ص ۳۰۱-۳۰۴
