از گذشته گفته‌اند عقل سالم در بدن سالم است. سلامت عقل و بدن وابستگی بسیار شدیدی به یکدیگر دارد و خلل در یکی، در دیگری نیز خلل ایجاد می‌کند. به بیان دیگر به همان میزان که باید روی سلامت بدنمان تمرکز کنیم، باید به شرایط ذهنی‌مان نیز بپردازیم. یکی از شایع‌ترین اختلال روانی و ذهنی افسردگی و استرس است. این روزها به ویژه در شرایط همه‌گیر شدن ویروس کرونا که هم ترس از خود بیماری استرس به ما وارد می‌کند و هم خانه‌نشینی حسابی افسرده‌مان کرده، بیش از هر چیز باید مراقب این بخش از وجودمان باشیم.
به گزارش جی پلاس؛ نسترن صائبی- سال‌هاست که دانشمندان و روانشناسان به دنبال کشف پیامدهای استرس و افسردگی روی بدن هستند و تاکنون نیز به نتایج جالب توجهی دست یافته‌اند که همگی آن ها بیانگر وابستگی شدید این دو موضوع هستند. اما یکی از افرادی که علاقه بسیار زیادی به این موضوع دارد، خانم دکتر هوآن سونگ، محقق و دانشمند خوشنامی است که در سن جوانی مقالات پژوهشی بسیاری در معتبرترین ژورنال‌های دنیا به چاپ رسانده است. بیشتر مقالات وی در مورد «استرس و افسردگی و پیامدهای فیزیولوژیکی» آن روی بدن است.
دکتر هوان سونگ
مهم‌ترین یافته‌های وی درباره مضرات تحمل استرس طولانی مدت برای جسم است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
استرس مزمن موجب بیماری‌های خودایمنی می‌شود
این تحقیق براساس داده‌های یک پایگاه سوئدی در مورد وضعیت بهداشتی است. در طی مدت 30 سال تحقیق، بیش از 100 هزار نفر در پی اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD یا اختلال استرس دیگری مبتلا بودند.
تیم دکتر سونگ با مطالعه روی پایگاه داده‌ای متشکل از ۱۰۶ هزار و 464 نفر در سوئد که به اختلال استرس مبتلا بودند و 126 هزار و 652 نفر خواهر و برادر و همچنین یک میلیون ۶۴ هزار نفر سالم، نشان داد که احتمال قرار گرفتن افراد استرسی در معرض بیماری‌های خودایمنی بسیار قابل توجه است. این داده‌ها در مدت ۳۰ سال مورد بررسی قرار گرفتند.
یک سال پس از تشخیص اختلال استرس، بیماری‌های خود ایمنی باید تشخیص داده شوند. ۴۱ بیماری خودایمنی در میان این افراد ردیابی شد. طی متوسط ۱۰ سال، میزان بروز بیماری خودایمنی از هر هزار نفر بیمار در این ۱۰ سال ۶ نفر در بین گروه سالم، ۹ نفر از بین گروه مبتلا به اختلال استرس و ۱۱ نفر از بین گروهی که به اختلال اضطراب پس از سانحه است. خطر این بیماری با خواهران و برادران این افراد و افراد نامربوط در سن و جنس مشابه مقایسه شد. خطر ابتلای این افراد به بیماری خودایمنی در مقایسه با خواهر و برادران نیز نتایج مشابهی را به همراه داشت. این مطالعه همچنین حاکی است که خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی در بین بیماران جوان‌تر و مبتلایان به اختلالات روانپزشکی شدیدتر افزایش می‌یابد.
به گفته روانشناسان و محققان، بیشتر انسان‌ها در برهه‌ای از زندگی خود دچار عوامل استرس‌زای شدید قرار می‌گیرند. در حالی که بسیاری از افراد در معرض چنین مشکلاتی به تدریج بهبود می‌یابند، بخش قابل توجهی نیز واکنش‌های شدید روانشناختی از جمله اختلال استرس پس از سانحه یا واکنش استرس حاد از خود نشان می‌دهند.
افراد مبتلا به چنین اختلالاتی معمولا مجموعه‌ای از تغییرات فیزیولوژیکی از جمله اختلال در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال و سیستم عصبی اتونوم را تجربه می‌کنند که به نوبه خود ممکن است روی چندین سیستم بدنی مثل عملکرد سیستم ایمنی تاثیر بگذارد. در همین راستا نیز بیماری خودایمنی ممکن است تحت تاثیر همین واکنش‌های ایمنی در اندام‌های خاص یا سیستم‌های بدن به وجود بیاید.
در واقع افرادی که طی مدت ۳۰ سال اخیر انواع و اقسام استرس‌هایی مثل مرگ عزیزان، جدایی، مشاهده قتل، تجاوز، سیل و آتش‌سوزی و یا جنگ را تجربه کرده بودند، نسبت به کسانی که این تجربیات را نداشتند، چندین برابر بیشتر به بیماری‌های خودایمنی مثل MS، لوپوس، پسوریازیس، دیابت، آرتریت روماتوئید، کرون یا بیماری التهاب روده و آدیسون (نارسایی غدد فوق کلیوی) مبتلا شدند.
نکته بسیار مهم این گزارش این است که مصرف داروهای ضدافسردگی در اوایل مواجهه با این استرس، احتمال ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را در آینده به شدت کاهش می‌دهد.
استرس مزمن سلول‌های مغزی را درگیر می‌کند
هوان سونگ در تحقیقات دیگری نشان داد که افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با استرس در مقایسه با افراد دیگر بیشتر در معرض خطر بیماری‌های عصبی هستند. وی در این مورد می‌گوید: پزشکان باید بدانند اگر بیماران‌شان اختلالات مرتبط با استرس، اختلالات شناختی و علائم افسردگی را تجربه می‌کنند، بیشتر از افراد دیگر به بیماری‌های عصبی مثل زوال عقل و پارکینسون مبتلا خواهند شد.
سونگ به کمک تیم تحقیقاتی‌اش به بررسی ارتباط بین چندین اختلال مرتبط با استرس از جمله اختلال اضطراب پس از سانحه، واکنش استرسی حاد، اختلالات سازگاری و سایر مکانیسم‌های دفاعی ناشی از استرس و بیماری‌های عصبی مثل زوال عقل، پارکینسون و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک جانبی یا ALS پرداختند.
در این مطالعه نیز از داده‌های ثبت شده 600 بیمار سوئدی استفاده کردند و افرادی را که برای اولین بار بین سال‌های 1987 تا 2008 به اختلالات مربوط به استرس تشخیص داده شده بودند را شناسایی کردند. سونگ و همکارانش افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با استرس را با جمعیت عمومی و همچنین جمعیت شامل خواهر و برادرها مقایسه کردند. آن ها دریافتند که استرس با تخریب سلول‌های مغزی باعث ایجاد آلزایمر، پارکینسون و ALS می‌شود. جالب است که بدانید استرس بیشتر از همه با آلزایمر ارتباط داشته است. یعنی هر چه استرس بیشتر، احتمال ابتلا به آلزایمر هم بیشتر است.
استرس مزمن موجب بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود
این بار نیز دکتر سونگ روی 136 هزار بیمار مبتلا به اختلالات مرتبط با استرس مطالعه کرد. اطلاعات این مطالعه نیز مربوط به پایگاه داده ثبت شده بیماران سوئدی بود که ۲۷ سال تحت نظر بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان ابتلای افراد به بیماری‌های قلبی - عروقی در بیماران با استرس مزمن 5/10 نفر در هر هزار نفر در این ۲۷ سال بود در حالی که میزان ابتلای افراد سالم به این بیماری 9/6 نفر در هر هزار نفر در طول مدت ۲۷ سال بود. این امر نشان می‌دهد که اختلالات مربوط به استرس به شدت با بیماری‌های قلبی و عروقی زودرس همراه است.
گفتنی است که بیماران مبتلا به اختلالات استرس، یک بار سنگین عاطفی به دوش کشیده بودند یا در خانواده‌ای با سطح درآمد پایین زندگی می‌کردند. جالب اینجاست که این افراد با احتمال زیادی یا طلاق گرفته بودند یا بیوه شده بودند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که اوج خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی بلافاصله پس از تشخیص اختلال ناشی از استرس خود را نمایان کرد. اما نکته اینجاست که به محض تشخیص این نوع اختلال و تحت درمان قرار گرفتن بیمار، کاهش سریع احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی در ۶ ماه اول به چشم می‌خورد.
