همه آنچه درباره کرونا می خواهید بدانید در گفتگو با سعید منتظرالمهدی؛
مردان، زنان و کودکان به یک میزان در معرض خطر کرونا هستند/ریه ها مکان مناسبی برای جاخوش کردن ویروس ها هستند
این روزها با بالا گرفتن تب بیماری کرونا در ایران و جهان از هر گوشه مطالبی پراکنده درباره کرونا می شنویم که بعضی از آنها صحت ندارد بنابراین برای دانستن مطالبی مفید در این زمینه گفت و گو با دکتر منتظرالمهدی را بخوانید.
هرآنچه در خصوص کرونا اعم از پیشگیری، درمان، قرنطینه ی خانگی و تغذیه باید بدانید به زبان ساده در گفت و گوی خبرنگار جی پلاس با دکتر سعید منتظرالمهدی پزشک و متخصص روانشناسی سلامت بخوانید:
آقای دکتر اصلا کرونا چیست و از کجا آمده است؟
به نام ایزد منان شفادهنده ی نفوس؛ ویروس کرونا (دارای تاج) جزء ویروس های شایع درجامعه است و از سال 1960 شناسایی شد. بیشتر ما با آن سرکار داشته و داریم و بخشی از ویروسهای سرماخوردگی، همین کرونا ویروسها هستند که به راحتی با آنها کنار آمدیم اما چهارنوع از این ویروسها کمی جنسشان خراب است و شیشه خرده دارند که ازجمله "سارس" (بیماری حاد تنفسی) در سال 2002، و "مرس" درسال 2012 و این آخری هم در سال 2019 در چین بود (همین کرونای خودمان)
آیاهمه به این بیماری مبتلا می شویم؟
اساسا وقتی یک بیماری پاندمی (جهانی) می شود، بخش اعظمی از افراد جامعه با آن مواجه می شوند، و دریک بازه ی زمانی تعدادی به آن مبتلا می شوند که البته تعداد زیادی از مبتلایان علامت خاصی ندارند و برخی با علائم یک بیماری ویروسیِ ضعیف مثل سرما خوردگی و..... قصه را تمام می کنند (ناقلان خاموش) و سپس واکسینه می شوند.
پس نیاز به پیشگیری نیست؟
اتفاقا باید پیشگیری کنیم برای مدیریت زمان و مکان تا سیستمهای بهداشتی به راحتی بتوانند سرویس دهی کنند و دوران بحرانی تمام شود بویژه برای سالمندان و افراد با ریسک بالا (فشارخون، دیابت، قلب،..) درواقع اگر به یک باره همه مبتلا شوند دیگر سیستم های درمانی نمی توانند پاسخگو باشند و مشکلات غیرقابل جبرانی پیش می آید.
مهمترین علائم بیماری چیست ؟
علائم طیف وسیعی دارند و بازی این ویروس کمی متفاوت است، اما شاه علامتهای افراد مبتلا :
۱) تب پایدار بیش از ۳۸ درجه
۲) سرفه های مدام آن هم از نوع خشک
۳) تنگی نفس
تنگی نفس یعنی چی؟
یعنی تعداد تنفس که درحالت عادی بین ۱۲ تا ۲۰ بار در دقیقه است تند و بیشتر از ۲۴ بار در دقیقه می شود و فرد در حالت عادی با کمترین فعالیت نفس کم بیاورد.
علائم عمومی دیگر این بیماری چیست؟
بدن درد، لرز و عرق شبانه و بعضی اوقات مشکلات گوارشی و سردرد هم می تواند همراه باشد که البته اینها علائم عمومی هستند و حتی با یک سرماخوردگی و آنفولانزا هم می تواند بروز کند
* منظورم این است که با یک بدن درد و کمی مشکلات گوارشی سریع فکر نکنیم " کرونا " گرفتیم.
پس چگونه متوجه شویم کرونا گرفتیم؟ چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟ آیا حتما باید تست کرونا بدهیم؟
_اگرتب بالای ۳۸ درجه وتنگی نفس داشتیم و حال عمومی مان خوب نبود به پزشک مراجعه می کنیم؛
پزشک ابتدا درجه تب و میزان سطح اکسیژن خون شما را با پالس اکسیمتر (دستگاه انگشتی) چک می کند اگرتب بالا باشد و میزان اکسیژن شما کمتر از ۹۲ باشد، برای شما عکس ریه یاCT اسکن ریه به همراه یک آزمایش ساده خون درخواست می کند چنانچه در ریه ی شما علائمی (اینفیلتراسیون) دیده شود و همچنین در آزمایش خون اندکسهای خون تغییر کرده باشد (مثلا CRP و LDH یا PT.و...بالا رفته باشد و میزان لنفوسیت های خون کاهش پیدا کرده باشد با شک بالینی به کرونا درصورت نیاز از شما تست کرونا هم می گیرند.
پس تست کرونا برای همه لازم نیست؟
_خیر لازم نیست، خیلی وقتها با عکس و سی تی اسکن ریه و آزمایش می شود تشخیص داد و درمان را شروع می کنند.
چه مدتی طول می کشد تا تست کرونا انجام شود؟
گرفتن نمونه که چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد.
لیکن از زمانی که نمونه به دست آزمایشگاه برسد و در داخل کیت بررسی (pcr) شود، حدود ۷ساعت زمان نیاز است که نتیجه مشخص شود.
آیا تست کرونا می شود نتیجه اش غلط باشد؟
اصولا اگر مثبت باشد دقیق است (مگر در طی آزمایش و فرایند انتقال به آزمایشگاه آلوده شود که بسیار نادر است) ولی اگر منفی باشد احتمال کاذب بودن آن تا درصدی هست.
انجام تست کرونا ابتلای قبلی به این بیماری را مشخص می کند ؟
خیر مشخص نمی کند.
آیا همه مبتلایان باید در بیمارستان بستری شوند؟
خیر بخش اعظمی از مبتلایان (۸۰%) با علامت خفیف و بدون علامت هستند، نیاز به کارخاصی به جز قرنطینه ی خانگی و استراحت و تغذیه ی مناسب ندارند.
و درصورت نیاز داروهای لازم را در منزل دریافت می کنند و صرفا آن افرادی که علائم حاد تنفسی و نیاز به مراقبت ویژه دارند در بیمارستان بستری می شوند.
چه داروهایی برای مبتلایان تجویز می شود؟
درحال حاضر هیدروکسی کلروکین 200 میلی است که بنا بر نیاز به مدت ۵ روز یا بیشتر تجویز می شود که هر ۱۲ ساعت استفاده می شود و قرص جوشان ACC نیز مفید است
و برای کسانی که حالشان بدتر باشد، با تشخیص پزشک از داروی " تامیفلو " و در ادامه از داروی " کلترا " که یک آنتی اچ آی وی است و... استفاده می شود.
* لازم به ذکر است افراد مبتلا به کرونا درصورت درد بدن یا سردرد صرفا از مسکن استامینوفن ۵۰۰ استفاده کنند، چراکه دیگر داروهای مسکن ازجمله بروفن، ژلوفن و.... تداخلاتی ایجاد می کند.
آیا داروی هیدروکسی کلروکین عوارض دارد؟
_عوارض خاصی برای استفاده ی محدود ندارد و برای کاهش عوارض گوارشی توصیه می شود دارو را بعداز غذا یا همراه یک لیوان شیر میل کنند.
آیا ویتامینها هم موثرند ؟
استفاده از ویتامین دی (vit - D/ 50000 واحد) هفته ای یکعدد بمدت ۴هفته (همه اعضای خانواده میل کنند)حتما موثر است
اما ویتامینهای دیگر ازجمله ویتامین E و C و Zn و A هم موثرهستند و علی القاعده ازطریق تغذیه سالم ومناسب تامین می شود.
چه بخوریم و چه نخوریم تا ایمن باشیم؟
یک غذای متعادل همیشگی که چرب و چیلی و پر نمک نباشد.
باید در خوردن انواع شیرینی ها و نوشیدنیهای شیرین و صنعتی وسواس به خرج دهیم و از مصرف فست فودها پرهیز کنیم، سبزیجات، سالاد و میوه ها را جزء اصلی وعده های غذاییمان قرار دهیم. از حبوبات و سبوس در رژیم غذایی مان غافل نشویم. از غذاهای حاوی کلسیم و تخم مرغ به اندازه استفاده کنیم. غذاها را کاملا بپزیم و نیم پخت نباشد. و در یک جمله پرخوری و درهم خوری نکنیم و غذا را خوب بجویم و صدالبته مایعات فراوان مخصوصا مایعات گرم استفاده کنیم تا حدی که ادرار بی رنگ شود.
بیمارانی که در خانه قرنطینه می شوند چه مدت باید درخانه بمانند و بعد از چه زمانی بیماری قابل انتقال نیست؟
بیماران باید از شروع درمان به مدت دو هفته در منزل بمانند و پس از دو هفته اگر هیچ علائمی نداشته باشند اصولا بیماری قابل سرایت نیست و واکسینه شده اند لیکن بهتر است تا پایان حضورِ این ویروس در کشور مسائل بهداشتی را مثل دیگر افراد سالم رعایت کنند.
یادمان باشد اگر بیماران ۵ تا۶ روز بتوانند ویروس را مدیریت کنند ایمنی بدن قوی شده و حریف ویروس شده اند.
چنانچه کسی یک بار مبتلا شده و بهبودی پیدا کند احتمال دارد دوباره کرونا بگیرد؟
تا الان براساس گزارشها و مطالعات و تحقیقات انجام شده اگر کسی این بیماری را بگیرد و بهبودی پیدا کند (چه با دارو چه بدون دارو) درمقابل بیماری واکسینه شده است وان شاءلله دیگر مبتلا نمی شود.
آیا مبتلایان که در خانه قرنطینه هستند می توانند ورزش کنند؟
بله تاحدی که دچار تنگی نفس نشوند خیلی هم خوب است البته ورزش و نرمش سبک و هوازی برای زمان محدود.
بیماران چه وقت مطمئن شوند خوب شدند، آیا باید حتما آزمایش دهند؟
اصولا پس از دو هفته درمان و رفع علائم خوب می شوند و در شرایط کنونی نیاز به عکس و آزمایش مجددنیست مگر در مواقع خاص.
اگر بیماران بخواهند مطمئن شوند که خوب شدند چه آزمایشهایی باید بدهند؟
با انجام آزمایش مجدد PCR ( دو مرتبه با فاصله ۲۴ساعت) یا انجام سی تی اسکن و صد البته
روی نتیجه سی تی اسکن می شود قسم خورد.
راههای ساده و مهم پیشگیری چیست و ویروس چقدر روی بدن دوام می آورد؟
بهترین کار شستن دستها به مدت ۲۰ ثانیه با آب گرم و صابون است و عدم تماس دست کثیف با چشمها و بینی و دهان و گوش (منطقه T) که ویروسها از همین طریق قابل سرایت هستند. ویروس کرونا از پوست سالم عبور نمی کند و بیشتر از ۱۰ دقیقه روی پوست دوام نمی آورد و برای فعالیتش نیاز دارد که وارد بدن فرد زنده شود.
روی لباسها هم زیاد دوام نمی آورد و بهتر است اگر درجای مشکوک به ویروس کرونا تردد داشتیم لباسها را دریک محل مجزا دربیاوریم و البته گرما و شوفاژ و نورخورشید هم باعث از بین رفتن آن از روی لباس می شود.
درموقع شستشوی لباسها بهتر است با دمای ۶۰ درجه شستشو داده شود تا ویروس کاملا از بین برود.
مدام دهانمان مرطوب باشد و برای ای نکار بهترین چیز مایعات گرم است.
نفس کشیدن دیافراگمی را تمرین کنیم (برای افزایش ظرفیت ریه و سلامتی بدن)
یادمان باشد ویروس ها از طریق هوا (air born) منتقل نمی شوند (ناچیز توسط آئروسلهای موجود درهوا قابل انتقال است ولی بیماری زا نیست)
ویروس از طریق قطرات تنفس و سرفه وعطسه (Dropling) دریک محدوده چندمتری قابل سرایت است، وزن ویروس زیاد است ( ۴۰۰- ۵۰۰ نانومتر) و به سرعت به طرف پایین می آید و روی سطوح می نشیند (کف کفشها یکی از محلهای انتقال است).
آیا همه نیاز به ماسک دارند؟
افرادی که بیماری کرونا دارند و کسانی که علائم سرماخوردگی و تنفسی ولو خفیف دارند حتما باید ماسک بزنند.
ماسک از انتقال بیماری به دیگران تا حد زیادی ممانعت می کند ولی افراد سالم ضرورتی به زدن ندارند مگر درجاهای شلوغ و پرازدحام.
بهترین مواد برای ضدعفونی چیست؟
بهترین مواد همان آب و صابون (موادشوینده) است؛ الکل ۷۵ درصد هم ایده آل است (الکل ۹۵درصد زیاد مناسب نیست چون زود می پرد و دوام ندارد و بهتراست الکل ۹۵درصد را به میزان ۳/۴ الکل و ۱/۴ آب جوشیده سردشده مخلوط تا الکل ۷۵درصد به دست آید)
از وایتکس هم به میزان یک به صد می شود استفاده کرد و در طی ۲۴ ساعت از آن استفاده شود.
یادمان باشد فقط الکل طبی مفیداست (اتانول که بی رنگ است)
الکل صنعتی (متانول که رنگی است ) نباید استفاده شود و مضر هست
برای پیشگیری از خشکی و زخم شدن دستها از وازلین استفاده کنید.
آیا کودکان هم مبتلا می شوند و خطرناک است؟
بله مبتلا می شوند ولی اساسا بچه ها اگر بگیرند از پَسِش برمی آیند و کمتر دچار مشکل می شوند ولی به هرحال آنها هم درمعرض هستند و باید مراقبت کنند و آنان ناقلان خوبی هستند.
نوزادان و کودکان زیر ۱۰ سال به احتمال زیاد التهاب شدید در بدنشان به وجودنمی آید.
آیا از مادر به جنین منتقل می شود؟
خیر، تابه حال که منتقل نشده است.
چرا ویروس ریه را درگیر می کند؟
گیرنده های ACE 2 که درسیستم آنژیوتانسیون نقش بازی می کنند به مقدار زیادی در ریه و همچنین در قلب وجود دارد و ویروس کرونا با آن باند می شود و البته ریه هم " جای خُنک و خوش آب وهوایی " است! آن هم انتهای ریه.
بالاخره کی این ویروس از بین می رود؟
براساس مطالعات انجام شده ویروس کرونا به گرما حساس است و با گرم شدن هوا حتما از میزان سرایت آن کاسته می شود اما اینکه کامل از بین برود " الله اعلم ".پس باید با رعایت کامل اصول بهداشتی چرخه انتقال را قطع کرد.
آیا مردان بیشتر مبتلا و درگیر بیماری می شوند؟
زنان و مردان و کودکان به صورت یکسان در معرض هستند لیکن سیستم ایمنی زنان بهتر پاسخ می دهد و حافظه ایمنی زنان بهتر از مردان است، برخی هم علت را به مقدار هورمون زنانه " استروژن " که درسیستم ایمنی نقش دارد مرتبط می دانند و البته کروموزم x نیز حائز اهمیت است که زنان کروموزمشان XX است ومردان Xy.
مردان نیز بیشتر دچار استرس کاری و کم خوابی و مشکلات هستند که خود در ضعف سیستم ایمنی موثر است.
آیا این گفته که سیگار و قلیان از کرونا پیشگیری می کند، درست است؟
قطعا درست نیست! استعمال سیگار و قلیان باعث تخریب بافت ریه می شود و اساسا تدخین دخانیات به هر شکل و نوعی زمینه ساز بروز بیماریهای شدید می شود.
آیا از طریق آب و نان و مواد غذایی قابل سرایت است؟
از طریق آب شرب خانگی منتقل نمی شود چون به اندازه کافی ضدعفونی می شود؛ نان هم بعد از درآمدن از تنور و تا انتقال به منزل احتمال آلودگی از طریق افراد مبتلا دارد و بهتر است نان و غذاها را قبل از تناول گرم کنید.
آجیل شب عید چطور؟
اگر آجیل برای مدتی در خانه مانده باشد ویروس آن از بین می رود ولی بهتر است قبل از استفاده حرارت حدود ۴۰ درجه (در فر یا ماکروفر) داده شوند شکلاتها را نیز می توان پوست روی آن را با الکل ضدعفونی کرد.
چند درصد احتمال مرگ ومیر در مبتلایان به کرونا هست؟ لطفا صریح و روشن توضیح دهید.
آمارها حکایت از آن دارد که در بین افراد مبتلا هشتاد درصدشان بیماری خفیفی دارند و حتی شاید علائم خاصی هم نداشته باشند و البته اینان می توانند بیماری را منتقل کنند؛
۱۵ درصد افراد مبتلا علائم شدیدتری دارند و ۵ درصد این افراد بیماری شان آنقدر شدید است که دچار وضعیت بحرانی می شوند و کمتر از نیمی از این پنج درصد جان خودشان را ازدست می دهند.
علت فوت این افراد چیست؟
درواقع جنگ سیستم ایمنی بدن با ویروس است و اگر بدن نتواند حریف ویروس شود (که احتمالش بسیارکم است) آنگاه ویروس موجب صدمه به ریه و تخریب آلوئولها (کیسه های هوایی) می شود و در نتیجه نفس کشیدن کمی سخت می شود که در ادامه سیستم ایمنی بدن با فراخوان همه سربازانش (ماکروفاژها، منوسیتها، لنفوسیتها و همچنین تولید گلبولهای سفید جدید از طریق مغز استخوان) تلاشش را بیشتر می کند تا ویروس را از پای درآورد و التهاب بیشتر و نفس کشیدن سخت تر می شود، درادامه این جنگ، رگهای خونی در ریه آسیب می بینند و مایعات از داخل رگهای خونی بیرون و کیسه های هوایی پر از مایع می شود و عملکرد ریه مختل می شود در این حالت سرعت تنفس تند و بیشتر از ۳۰ مرتبه در دقیقه می شود (طبیعی آن بین ۱۲تا۲۰ بار است) و در این زمان نیاز به اکسیژن خالص است و اگر مداخلات درمانی به موقع و پاسخگو نباشد دیگر اعضای بدن ازجمله کلیه ها با مشکل مواجه شده و درانتها بیمار را از پای درمی آورد؛ ولی باید به بدنمان اعتماد کنیم و با مداخلات به موقع درمانی مشکل را حل کنیم به همین علت آمار مرگ ومیر بسیار کم است.
آیا احتمال فوت جوانان هم هست یا صرفا افرادی که بیماری زمینه ای دارند و مسن هستند درگیر می شوند؟
بله متاسفانه آماری دردست است که معدودی از جوانان (بسیار اندک) مبتلا به کرونا جان خودشان را از دست داده اند، اما این جوانان برخی ویژگیهایی ازجمله:
۱- استعمال دخانیات داشتند و مدت زیادی سیگار و...می کشیدند.
۲- پراسترس و اضطرابی بودند.
۳- دارای کار زیاد و طاقت فرسا و همچنین کم خوابی و خستگی مفرط بودند.
آیا از طریق رابطه جنسی هم منتقل می شود؟
اساسا از طریق ادرار و مایع منی منتقل نمی شود و شواهدی دراین خصوص دردست نیست لیکن از طریق تنفس نزدیک و آب دهان قابل انتقال است.
و سخن پایانی؟
این ویروس به طور کامل شناخته شده نیست واین اطلاعات براساس موارد مشابه بیماری " سارس " و همچنین تحقیقات و مطالعات دراین زمینه و یافته های جدید از بیماران اخیر در چین و دنیا بوده است و باید تا پایان بازی ویروس منتظر ماند بنابراین بهترین کار پیشگیری و رعایت اصول بهداشتی و توسل و توکل بر ذات اقدس الهی تا قطع چرخه کامل سرایت بیماری است.
دیدگاه تان را بنویسید