بررسی گیشه سینماها در سال 97/ فیلم هایی که با فروش پنج میلیاردی باز هم ضرر کردند!

بیش از نیمی از این تعداد فیلم توانستند به درآمدی بالای یک میلیارد تومان دست پیدا کنند اما با توجه به متوسط هزینه تولید یک فیلم در سال جاری به گفته فعالان این حوزه؛ درصورتی که یک اثر بتواند بیش از پنج میلیارد تومان در گیشه‌اش فروش داشته باشد، تنها درآمد حاصل از تولید فیلم برای سرمایه‌گذاران آن به دست می‌آید.

در این سال قوانین مختلفی از طرف شورای عالی اکران و یا کارگروه اکران تصویب و به اجرا گذاشته شدند. از کم کردن یک هفته از زمان اکران فیلمها بر روی پرده تا افزایش یک گروه سینمایی، بالا رفتن قیمت بلیت سینماها، افزودن روز شنبه به تعداد روزهای نیم بها سینماها و … از جمله تصمیماتی بود که از ابتدای سال ۹۷ به اجرا گذاشته شد.

اجرای هر کدام از این طرح‌ها تأثیرات مختلفی را بر سینمای کشور گذاشت. فعالان این حوزه معتقد هستند پیش از به اجرا رسیدن هر یک از این تصمیمات، باید برنامه‌ریزی و تحقیقاتی انجام می‌شد و تأثیرات منفی و احتمالی آن مورد بررسی قرار می‌گرفت تا خود مجریان مجبور نشوند به خاطر خلاءهای موجود در طرح‌ها آنها را نادیده بگیرند.

به هر حال امسال نسبت به سال گذشته شاهد افزایش فروش، مخاطب و تعداد سالن‌های سینمایی بودیم که این امر می‌تواند به سینمای کشور کمک کند اما تا زمانی که برنامه‌ریزی‌های دقیق، حساب شده و آئین نامه‌های مدونی وجود نداشته باشد، نمی‌توان از تمام ظرفیت سینما برای تبدیل شدن ان به یک سینمای صنعتی استفاده کرد.

برای بررسی بیشتر شرایط گیشه ۹۷ و ارزیابی آن به سراغ برخی از فعالان این حوزه رفتیم و نظرات آنها را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید:

تصمیمات، بدون کارشناسی اجرا می‌شوند / آسیب شناسی انجام نمی‌شود

سعید خانی از پخش کنندگان و تهیه کنندگان سینمای ایران در گفت‌وگو با ایسنا درباره ارزیابی اش از گیشه سال ۹۷، بیان کرد: امسال از نظر تعداد مخاطب رشد محسوسی نداشتیم اما به لحاظ فروش با توجه به اینکه پردیس‌های سینمایی زیادی امسال افتتاح شدند مجموع فروش اضافه شد، اما نکته که وجود دارد این است که سینما هم مانند جامعه مان است به این معنی که متأسفانه با توجه به برنامه ریزی ها و سیاست گذاری‌های لحظه‌ای که صورت می‌گیرد و کار کارشناسی بر روی آن انجام نمی‌شود، شاهد تأثیرات مثبتی نیستیم.

او ادامه داد: اتفاقاتی مثل برنامه ریزی‌هایی که برای اکران نوروزی ۹۷ صورت گرفت انجام می‌شود؛ مثل اضافه کردن یک سرگروه و کم کردن یک هفته از اکران فیلمها باعث شد که آثار روی پرده نتوانند به اندازه استانداردشان فروش داشته باشد.

این پخش کننده با اشاره به اینکه "همیشه شش ماهه اول سال فیلم‌های خوب اکران می‌شوند و شش ماهه دوم با مشکل نداشتن فیلم خوب مواجه می‌شویم" گفت: تاکنون هیچ آسیب‌شناسی روی این امر انجام نشده است و باید شرایطی به وجود بیاید که شش ماه دوم هم برای فیلمسازان جذاب باشد تا تصمیم بگیرند اثرشان را در این دو فصل پایانی سال هم به نمایش در بیاورند. امسال در شش ماهه دوم فقط فیلم "مغزهای‌کوچک زنگ زده" را داشتیم که بالای ۱۰ میلیارد تومان فروش کرد و این نشان می‌دهد که در این فصل هم پتانسیل فروش وجود دارد اما وقتی برنامه ریزی درستی انجام نمی‌شود، همه ترجیح می‌دهند در شش ماهه اول سال نمایش آثارشان را داشته باشند.

خانی اضافه کرد: در سینمای ایران گاهی تصمیماتی گرفته می‌شود که در زمان اجرایی شدن مشخص می‌شود چقدر خلأ دارد و خود شورای صنفی مجبور می‌شود از آیین‌نامه‌اش پیروی نکند تا برای کلیت سینما اشکال ایجاد نشود اما صادقانه این است که باید برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری انجام شود و پیش از اجرایی شدن هر تصمیمی کار کارشناسی بر روی آن انجام شود.

وی همچنین خاطر نشان کرد: سینمادار، تهیه کننده، کارگردان، پخش کننده، وزارت ارشاد به عنوان متولی و سازمان سینمایی هرکدام سلایقی دارند و به دنبال منافع خود هستند به همین دلیل گاهی درنهایت منافع کل سینما دیده نمی‌شود. در حال حاضر نگاه کنید، هنوز آئین‌نامه مشخصی برای اکران ۹۸ اعلام نشده است! درصورتی که باید از مدتی قبل فیلم‌ها مشخص می‌شدند تا فرصت تبلیغ داشته باشند.

این تهیه کننده سینمایی افزود: با یک برنامه مدون می‌توانستیم با همین تعداد فیلمی که امسال اکران شد، شرایط بهتری را برای سینما ایران رقم بزنیم و فروشمان را تا ۲۰ درصد افزایش دهیم. با همین میزان اکران، شاهد هستیم که شاید بیش از ۶۰ درصد از فیلم‌ها در زمان نمایش ضرر کردند. ژانر متنوعی هم که در سینمای ایران وجود ندارد و محدود شده به کمدی و اجتماعی که همان اجتماعی هم ژانر به حساب نمی‌آید.

سعید خانی در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد: باید به سمت بالابردن ضریب اشغال سینما برویم و برنامه ریزیمدون داشته باشیم و افزایش قیمت بلیت سینماها بر اساس ضریب اشغال صندلی مشخص شود. امیدوارم روزی با این راهکارها یک سینمای صنعتی داشته باشیم و نه سینمایی که یک صنعت ضرر ده است.

بدون رضایت صاحب اثر که فیلمی اکران نمی‌شود!

سپس احمد مختاری مدیر پخش «هدایت فیلم» در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت درباره گیشه سال ۹۷ سینماها اظهار کرد: امسال فیلم‌های خوبی اکران شدند که حتی تا مرز ۳۷ میلیارد هم به فروش رسیدند و آثاری که در ایام عید و تابستان به نمایش درآمدند فروش بالای ده میلیارد هم داشتند.

او با تاکید بر اینکه "شرایط اکران به طور کلی بهتر از سال ۹۶ بود" به بالارفتن هزینه‌های تولید اشاره کرد و گفت:میلیاردی شدن فروش آثار سینمایی باید رقم تمام شده فیلم را رد کند تا به سوددهی برسد، البته این اواخر سال بود که بیشتر به مشکل برخوردیم وگرنه در شش ماهه اول سال چون همچنان با دستمزدهای سال قبل تولیدات انجام می‌شد، هزینه زیادی به سرمایه‌گذار تحمیل نشد.

این پخش کننده فیلم‌های سینمایی به این نکته هم اشاره کرد که امسال با تغییر قانون‌هایی مثل کم کردن هفته‌های اکران و اضافه کردن گروه سینمایی و حذف گروه آزاد تأثیر خاصی را بر روی اکران فیلم‌ها شاهد نبودیم، ادامه داد: زیرا اگر فیلم قابلیت نمایش داشت، سینماها تا همان ۱۰ هفته نمایششان را ادامه می‌دادند.

وی درباره تراکم اکران در برخی ماه‌های سال هم گفت: بدون قرارداد و رضایت صاحب فیلم که اثری نمایش داده نمی‌شود، به همین دلیل حتی اگر فشار اکران هم در این سال داشتیم با رضایت صاحب اثر بوده که شخص حاضر شده در این فصل فیلمش را نمایش می‌دهد. من به عنوان یک پخش کننده وقتی فیلم را اکران می‌کنم تمام شرایط را باید مدنظر داشته باشم.

مختاری افزود: مجدداً بحث گران کردن بلیت سینماها مطرح شده است اما ما موافق این اتفاق نیستیم. با توجه به اینکه می‌بینیم که سه شنبه‌ها و شنبه‌هایی که سینماها نیم بها هستند چه استقبالی می‌شود با گران شدن مجدداً بلیت‌ها شاهد کاهش مخاطب خواهیم بود. البته شاید سینماداران نظر دیگری داشته باشد اما قطعاً وقتی قیمت بالا می‌رود، مخاطب ریزش پیدا می‌کند.

امسال اختلاف نظرهای زیادی بین صنوف وجود داشت

در ادامه این ازریابی‌ها محمد قاصد اشرفی رئیس انجمن سینماداران درباره شرایط اکران فیلم‌ها در سال ۹۷ به ایسنا توضیح داد: امسال به طور کلی شرایط خوبی در گیشه داشتیم اما فصل زمستان مخصوصاً اسفندماه بدی را پشت سر گذاشتیم. در سالهای گذشته معمولاً از دهم یا همان اوایل اسفندماه فیلمی را اکران می‌کردیم که به گیشه سال کمک می‌کرد و آن را از رکود پایان سال نجات می‌داد. متأسفانه امسال برنامه‌ریزی درستی صورت نگرفت و برخی از فیلم‌ها از هفته آینده نمایش داده خواهند شد.

او با تاکید براینکه "گیشه امسال سینماها می‌توانست بهتر از این هم باشد" گفت: فیلمهای خوبی داشتیم و استقبال چشمگیری از برخی آثار شد و فروش سینما افزایش پیدا کرد. در کلیت همه چیز بهتر از سال قبل بود اما در پاییز و زمستان شرایط خیلی مطلوب نبود. هر ساله در اسفندماه رایزنی‌های انجام می‌دادیم و حداقل یکی دو فیلم را به نمایش گذاشتیم تا به گیشه کمک کند و جانی به آن بدهد که امسال انجام نشد.

این سینمادار همچنین خاطر نشان کرد: اسفندماه پرهزینه‌ترین ماه برای سینماداران است زیرا در این ماه باید عیدی، پاداش حقوق و دیگر هزینه‌ها را پرداخت کنند این درحالی است که از نظر فروش در مضیقه هستیم. در نهایت سال رضایت‌بخشی را پشت سر گذاشتیم ولی باید ببینیم در سال ۹۸ وضعیت چگونه خواهد بود من که امیدوارم شرایط بهتر شود. سال ۹۷ می‌توانست بهتر از این باشد. دراین سال متأسفانه اختلاف نظرهای زیادی هم بین صنوف وجود داشت وسینماداران به عمل کرد و سیاست‌گذاری‌هایی که انجام می‌شد معترض بودند. امیدوارم در سال ۹۸ همه چیز بهتر شود و صنوف عملکرد بهتری در کنار هم داشته باشند و وزارت ارشاد نیز نظارت کافی و لازم را برعهده بگیرد تا به توافق کلی دست پیدا کنیم و اکران خوبی داشته باشیم.

با فروش پنج میلیاردی باز هم فیلم‌ها ضرر کردند!

در ادامه این گزارش، مدیر پخش هدایت فیلم در گفت‌وگویی با تاکید بر اینکه " در گیشه سال ۹۷ نُرم‌های سینمایی جا به جا شد" بیان کرد: در این سال فیلم سینمایی «هزارپا» را داشتیم که از نظر تعداد تماشاچی بخواهیم آن را مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم که حدود ۵ درصد از جمعیت جامعه این فیلم را دیده‌اند. در هزینه‌ها نیز به رکوردهای جدیدی دست پیدا کردیم به طوری که وقتی نسبت مخارج با درآمد در نظر می‌گیریم، می‌بینیم نرم‌ها و طبقه‌بندی آنها تغییر کرده است. یعنی دیگر نمی‌توان به یک فیلم چهار میلیاردی گفت فیلم قوی. فیلم‌های زیر یک میلیارد هم جزو فیلم‌های ضعیف به حساب می‌آیند.

همایون امکانیان افزود: فیلمی که الان به طور مثال ۲ میلیارد تومان خرجش شده است، عملاً با فروش پنج میلیاردی ضرر می‌کند و چیزی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه‌های فیلم هم در زمان اکران به تبلیغات اختصاص پیدا می‌کند. در این میان چیزی که برای سرمایه گذار سود می‌دهد فروش آن در شبکه نمایش خانگی است. بنابراین ما با شرایطی مواجه هستیم که در رعایت کف فروش‌ها هم عدالت رعایت نمی‌شود به این معنی که وقتی فیلمی سرگروهش ایران یا ماندانا است، بسیار متفاوت از سرگروهی کوروش یا آزادی است و احتمالاً به همین دلیل است که آقای داروغه زاده امسال کوروش و ماندانا را از سرگروهی فیلمها خارج کردند.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی مؤسسات پخش فیلم سینمایی استان تهران درباره افزایش قیمت بلیتی که امسال شاهدش بودیم و همچنین تصمیماتی که اکنون برای بالا بردن مجدد قیمت آن مطرح شده است، گفت: با افزایش قیمتی که امسال شاهدش بودیم، تعداد زیادی از مخاطبانمان در شهرستان‌ها را از دست دادیم زیرا مردم به خصوص در شهرستان‌ها دچار بحران‌های اقتصادی هستند. اکنون نیز با بالا بردن مجدد قیمت بلیت‌ها سینما رفتن از سبد خانوار خارج می‌شود این در حالی است که ما فقط قیمت را بالا برده‌ایم و برکیفیت کالایمان اضافه نکرده‌ایم.