محصولات تراریخته چه اثری بر سلامت انسان دارند؟

به گزارش جی پلاس، معروف‌ترین و اصلی‌ترین محصولات دستکاری شده که وارد بازار شده اند ذرت، سویا، پنبه و کانولا (کلزا) است. با اینکه حجم بالای تولید این محصولات می‌تواند موجب نجات تعداد زیادی از انسان‌ها از گرسنگی باشد، هنوز مشخص نیست که مصرف این محصولات تا چه اندازه برای سلامتی انسان خطرناک یا مفید است. البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم که مشکل اساسی در تامین غذای مورد نیاز مردم نیست، بلکه مشکل اساسی در توزیع ناعادلانه آن است. «آرمان»درباره تاثیر مواد غذایی تراریخته با ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران گفت‌وگو داشته که در ادامه می‌خوانید.

تاثیر مصرف محصولات تراریخته از مسائلی است که همواره با موافقان و مخالفان زیادی همراه است به نظر شما مصرف محصولات تراریخته چه تاثیری بر سلامت انسان دارد؟

این سوالی است که در تمام دنیا مطرح است، متخصصان در کشورهای مختلف دنیا و همچنین وزارت کشاورزی ایران بررسی می‌کنند که دستکاری ژنتیک مواد غذایی به خصوص گیاهان و غلات مفید است یا نه؟ پاسخ این است که هم مفید است و هم ممکن است ضررهایی داشته باشد. زمانی که انسان گندم، جو و غلات را دستکاری ژنتیک می‌کند، به نوعی آن را در برابر بعضی آفات مقاوم می‌کند و در نتیجه سم کمتری مصرف می‌شود. با دستکاری ژنتیک مقدار محصول بیشتری برداشت می‌کنیم بنابراین با این روش می‌توان به کشورهایی که محصولات در سطح کمی تولید می‌کنند، مواد غذایی رساند. وقتی که به وسیله دستکاری ژنتیک میزان تولید را تغییر می‌دهیم در حقیقت مشکلاتی برای کشاورزی بومی ایجاد می‌کنیم. مشکلاتی که با آنها کشاورزی بومی را زیر سوال می‌بریم. در کشورهای جهان سوم که اکثر کشاورزها به روش بومی کشت می‌کنند با ضرر روبه رو می‌شوند چون به مواد اولیه تراریخته دسترسی ندارند در نتیجه مقدار محصولی که به دست می‌آورند کمتر می‌توانند در بازار آزاد به فروش برسانند و به نوعی از روند خرید و فروش طرد می‌شوند. تعداد زیادی از کشاورزان بیکار خواهند شد.

مواد اولیه برای تولید محصولات با دستکاری ژنتیکی یا محصولات تراریخته تحت انحصار افراد خاصی است. در دست همه مردم نیست و فقط چند شرکت اند که این فعالیت را اداره می‌کنند و آنها می‌توانند در هر لحظه که بخواهند مردم را تهدید کنند اما فعلا بیشتر در جمع کردن پول دخالت دارند که ضرر و زیان این رفتار به مردم عادی و جهان سوم بیشتر است. توصیه این است که به هر دو رشته کشاورزی بومی و کشاورزی تراریخته نگاه مثبت داشت و هر دو را تقویت کرد. مسئولان در سازمان‌های مختلف کمک کنند که هر دو به یک سو پیش روند تا همه بتوانند از آن استفاده کنند. به هر حال پرورش محصولات تراریخته علم جدیدی است و تغییرات ژنتیکی پیشرفت مهمی است چون ممکن است موجب شود که نوع محصولات ما از کیفیت بهتری برخوردار باشد و نسبت به بعضی از آفت‌ها مقاومت بیشتری داشته باشد که با این روند به استفاده از سم کمتری نیاز خواهد بود که به معنی ورود میزان سم کمتری به بدن ماست. با این روش میزان مصرف سوخت‌های فسیلی که به طبیعت و لایه ازن آسیب وارد می‌کند کمتر خواهد شد. بنابر این مفید خواهد بود.

از طرفی برخی معتقدند با مشخص نبودن نتایج مصرف محصولات تراریخته، مردم تبدیل به نمونه‌هایی برای آزمایش تاثیر این مواد بر انسان خواهند بود. به نظر شما چند سال مصرف محصولات تراریخته می‌تواند تاثیرهای مثبت و منفی خود را بر سلامت نشان دهد؟

به هر حال وقتی در یک ماده خوراکی تغییرات ژنتیکی ایجاد می‌کنیم ممکن است سال‌های سال بعد از آن اثرات سوء خود را نشان دهد حتی وقتی با پیشرفت علم و تکنولوژی مواد دارویی جدید تولید و مصرف می‌شود، ممکن است که بعد از چند سال مجبور باشند که این دارو را جمع‌آوری و از دسترس خارج کنند . بنابراین مصرف مواد غذایی تراریخته هم ممکن است در سال‌های آینده به دلیل خطراتی که برای سلامتی انسان ایجاد می‌کند، جمع آوری شد که البته تا به حال این مشکل به وجود نیامده است.

مواد تراریخته در روغن، برنج، ذرت و سویا به میزان زیادی یافت می‌شود، آیا انسان‌ها می‌توانند سبکی از زندگی پیدا کنند که وارد چرخه استفاده از محصولات تراریخته نشوند؟

این مواد دستکاری ژنتیکی شده اند، اگر بخواهیم محصولات کشاورزی را از روش‌های طبیعی بدست آوریم میزان این مواد در دنیا بسیار کم خواهد بود با دستکاری ژنتیکی میزان تولید این مواد بیشتر می‌شود و می‌توان موادی مانند سویا را به کشورهای دیگر که مواد پروتئینی کمی دارند، صادر کرد. علم هر روز پیشرفت می‌کند و انسان‌ها نمی‌توانند با روش‌هایی که 100 سال پیش استفاده می‌شد، میزان مواد اولیه مورد نیاز جمعیت کنونی کره زمین را تولید کنند. جمعیت روز به روز افزایش می‌یابد در حالی که ظرفیت زمین ثابت است بنابراین مقدار زمین‌های کشاورزی ثابت است و باید کاری کرد که میزان محصولات بیشتر شود تا تکافوی مردم را داشته باشد. مردم بسیاری از کشورهای دنیا از گرسنگی رنج می‌کشند. رسانه‌ها مطرح کرده‌اند که برخی از کشورها واقعا مواد اولیه غذایی ندارند و اگر وسیله‌ای برای افزایش کشت و مصرف مواد اولیه پیدا کنیم، به بهبود شرایط کمک خواهد کرد البته در صورتی که به جسم و روح و بدن انسان آسیب وارد نکند.

در برخی از گزارش‌ها عنوان شده است همانطور که می‌توان میزان محصولات را با روش تراریخته افزایش داد، می‌توان مواد غذایی خاص برخی از محصولات مانند آهن یا ویتامین‌ها را هم افزایش دهیم. در اینباره اطلاع دارید؟

زمانی که قرار است محصول کشاورزی دچار دستکاری ژنتیک شود، حتما تغییراتی هم در جذب مواد اولیه زمین خواهند داشت برای مثال گندم، لوبیا یا باقلا که می‌کاریم، میزان موادی که از زمین جذب می‌کند ممکن است بیشتر یا کمتر باشد و بتواند کمبودها را جبران کند. به هر حال اعتقاد دارم که دنیا رو به پیشرفت است باید از علم‌های جدید استفاده کرد و پیشرفت‌ها را تشویق کنیم و اگر بخواهیم پیشرفت‌ها را با این دلیل که ممکن است در آینده موجب ضرر ما شوند، متوقف کنیم، هیچ زمانی به دستاورد جدید و خوب نمی‌رسیم.

زمانی که انسان به آسمان موشک می‌فرستد ممکن است با تمام هزینه‌های صورت گرفته، موشک مسیر خود را طی نکند و با زمین برخورد کند، اما موشک دوم را هم می‌فرستند تا بتوانند به هدف برسند. کشاورزی هم به همین صورت است می‌توان با کوشش فراوان اگر مشکلی برای سلامت انسان به همراه داشت آن مشکلات را هم حل کنیم و همراه با سلامتی مردم باشیم.