ترافیک سنگین تهران موجب شده تا میانگین یک سفر درون‌شهری تا حدود 55دقیقه نیز به طول بینجامد. این ترافیک روی دیگری نیز دارد.
اگر خیابان‌هایی چون خیام، امام خمینی، فردوسی و مولوی در منطقه 12یا معابری چون شهید بهشتی، شهید مطهری، طالقانی، استاد نجات‌اللهی و کریمخان در منطقه 6 و برخی خیابان‌ها و محله‌های دیگر سرشار از ترافیک و تردد شهروندان هستند، در ساعات شبانگاهی، به‌اصطلاح پرنده هم در این خیابان‌ها پر نمی‌زند و حتی به‌نظر می‌رسد زندگی عادی شهروندی نیز در چنین خیابان‌هایی از بین رفته است. این معضل که در سال‌های اخیر گریبان برخی محله‌ها و خیابان‌های شهر را گرفته است، به شب‌مردگی معروف است.
دل شهر چگونه خالی شد؟
تا حدود 3دهه قبل محدوده بازار تهران دارای ساکنانی بود که خانه و زندگیشان در این منطقه برقرار بود اما نبود امکانات و دسترسی‌های مناسب و توسعه فعالیت‌های اقتصادی موجب شد تا محله‌های مسکونی همجوار با بازار به مرور خالی از سکنه شوند و این محدوده 110هکتاری شب‌ها تقریبا بدون هیچ سکنه‌ای باشد.
اما در طول 2دهه اخیر تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در مناطق مرکزی شهر مانند مناطق 6، 7، 11و 12 از یک‌سو و برخی کمبودهای دیگر که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی شهری دارند، موجب شده است جمعیت ساکن در هسته مرکزی شهر مدام کاهش یافته و حتی روندی غیرطبیعی به‌خود بگیرد؛
تا جایی که در شرایط فعلی تردد در برخی از معابر این مناطق در ساعات شبانگاهی، ناامن و موجب بروز انواع آسیب‌های اجتماعی چون حضور معتادان، سرقت و... شده است. البته ارائه امتیازاتی برای حضور برخی فعالیت‌های حقوقی در واحدهای مسکونی نیز موجب شده تا ساختمان‌های مسکونی در مناطق یادشده به مرور خالی از سکنه شوند.
نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که در 4منطقه یادشده حدود 13درصد از جمعیت 5/8میلیون نفری شهر زندگی می‌کنند. به‌عبارت دیگر در شرایطی که جمعیت مناطق همجوار هسته مرکزی شهر بین 400تا 500هزار نفر متغیر است اما متوسط جمعیت در این 4منطقه 250هزار نفر است.
براساس آماری که شهرداری منطقه6 در سال گذشته به شورای شهر تهران ارائه کرد، به خوبی مشخص است که در سال‌های اخیر حجم تغییر کاربری‌های مسکونی به اداری در این منطقه55 درصد رشد داشته است. نتیجه این امر نیز کاملا مشخص است. در ساعات شبانگاهی شما شاهد کمترین ترددها در خیابان‌هایی چون طالقانی، استاد نجات‌اللهی، شهید قرنی، شهید‌بهشتی و شهید مطهری هستید.
شب‌مردگی، منشأ بروز آسیب‌های اجتماعی
محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران که سابقه حضور در همین سمت در دوره چهارم شورای شهر را نیز در کارنامه کاری خود دارد، شب‌مردگی را یکی از تهدیدات جدی برای شهر می‌داند. این عضو شورای شهر تهران پیش از این در دیدار با شورایاران منطقه7 تهران به این مسئله اشاره کرده و گفته است: شب‌مردگی پدیده‌ای است که منشأ بروز و ظهور آسیب‌های جدی می‌شود و می‌توان مناطق 6 و 12 را برای این موضوع مثال زد.
در حالی که کارشناسان، توسعه شب‌مردگی را عاملی برای توسعه آسیب‌های اجتماعی می‌دانند نمونه‌های آن را می‌توان در محله هرندی یا برخی محله‌های دیگر دید.از سوی دیگر برای رفع این معضل راهکارهایی چون تشویق بخش خصوصی به ایجاد جاذبه‌های تفریحی و گردشگری چون هتل توصیه می‌شود. برگزاری جشنواره‌های شبانه در مکان‌های مناسب نیز از راهکارهایی است که برخی دیگر از کارشناسان برای مقابله با پدیده شب‌مردگی توصیه می‌کنند.
30 تیر چگونه زنده شد؟
خیابان 30تیر از نوروز 96و سپس از ماه رمضان امسال تجربه‌ای نو را کسب کرده است. خیابان 30تیر که به گذر ادیان معروف است و سابقه تاریخی و فرهنگی غنی از پایتخت را در خود جای داده در سال‌های اخیر به معضل شب‌مردگی دچار شده بود اما راه‌اندازی خیابان غذایی موجب شد تا فضایی متفاوت برای شهروندان ایجاد شود.
هم‌اکنون هر شب تعداد بسیاری از شهروندان به این خیابان مراجعه می‌کنند تا در فضایی پر از رنگ و نور دقایقی را در کنار خانواده‌شان سر کنند. این امر موجب شده تا معابر و فضاهای شهری اطراف خیابان 30تیر همچون پایانه فیاض‌بخش به‌دلیل حضور گسترده شهروندان و رونق کسب و کار از معضلاتی چون حضور افراد معتاد و کارتن‌خواب تا حدودی رهایی یابند. دکتر امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس درباره وجود چنین فضایی در شهر می‌گوید:
چنین اماکنی از نیازهای اصلی شهرها هستند. فردگرایی، تنهازیستن، از خود بیگانه‌شدن و در تنهایی به سر بردن از نتایج صنعتی‌شدن جامعه و به‌وجود آمدن روابط صوری در شهرهای بزرگ است. حتی باید چنین برنامه‌هایی را در خیابان‌های دیگر شهر نیز گسترش داد. به گفته وی محله‌های بسیاری در تهران وجود دارند که می‌توان با اجرای چنین برنامه‌هایی حیات دوباره به آنها داد یا نشاط بیشتر را در بین شهروندان این محله‌ها به‌وجود آورد.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: اطراف بازار، منیریه، امیریه و در شمیران که بافت معنوی و حس نوستالژیک دارند، می‌توان چنین برنامه‌هایی را اجرا کرد. به اعتقاد قرائی‌مقدم این کار موجب همدلی شده، سرمایه اجتماعی را بالا برده و از آسیب‌های اجتماعی هم جلوگیری می‌کند. ضمن اینکه این کار می‌تواند الگوی شهرهای دیگری چون شیراز، اصفهان و مشهد نیز شود.
تهرام 7247**1625
انتهای پیام اگر خیابان‌هایی چون خیام، امام خمینی، فردوسی و مولوی در منطقه 12یا معابری چون شهید بهشتی، شهید مطهری، طالقانی، استاد نجات‌اللهی و کریمخان در منطقه 6 و برخی خیابان‌ها و محله‌های دیگر سرشار از ترافیک و تردد شهروندان هستند، در ساعات شبانگاهی، به‌اصطلاح پرنده هم در این خیابان‌ها پر نمی‌زند و حتی به‌نظر می‌رسد زندگی عادی شهروندی نیز در چنین خیابان‌هایی از بین رفته است. این معضل که در سال‌های اخیر گریبان برخی محله‌ها و خیابان‌های شهر را گرفته است، به شب‌مردگی معروف است.
دل شهر چگونه خالی شد؟
تا حدود 3دهه قبل محدوده بازار تهران دارای ساکنانی بود که خانه و زندگیشان در این منطقه برقرار بود اما نبود امکانات و دسترسی‌های مناسب و توسعه فعالیت‌های اقتصادی موجب شد تا محله‌های مسکونی همجوار با بازار به مرور خالی از سکنه شوند و این محدوده 110هکتاری شب‌ها تقریبا بدون هیچ سکنه‌ای باشد.
اما در طول 2دهه اخیر تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در مناطق مرکزی شهر مانند مناطق 6، 7، 11و 12 از یک‌سو و برخی کمبودهای دیگر که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی شهری دارند، موجب شده است جمعیت ساکن در هسته مرکزی شهر مدام کاهش یافته و حتی روندی غیرطبیعی به‌خود بگیرد؛
تا جایی که در شرایط فعلی تردد در برخی از معابر این مناطق در ساعات شبانگاهی، ناامن و موجب بروز انواع آسیب‌های اجتماعی چون حضور معتادان، سرقت و... شده است. البته ارائه امتیازاتی برای حضور برخی فعالیت‌های حقوقی در واحدهای مسکونی نیز موجب شده تا ساختمان‌های مسکونی در مناطق یادشده به مرور خالی از سکنه شوند.
نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که در 4منطقه یادشده حدود 13درصد از جمعیت 5/8میلیون نفری شهر زندگی می‌کنند. به‌عبارت دیگر در شرایطی که جمعیت مناطق همجوار هسته مرکزی شهر بین 400تا 500هزار نفر متغیر است اما متوسط جمعیت در این 4منطقه 250هزار نفر است.
براساس آماری که شهرداری منطقه6 در سال گذشته به شورای شهر تهران ارائه کرد، به خوبی مشخص است که در سال‌های اخیر حجم تغییر کاربری‌های مسکونی به اداری در این منطقه55 درصد رشد داشته است. نتیجه این امر نیز کاملا مشخص است. در ساعات شبانگاهی شما شاهد کمترین ترددها در خیابان‌هایی چون طالقانی، استاد نجات‌اللهی، شهید قرنی، شهید‌بهشتی و شهید مطهری هستید.
شب‌مردگی، منشأ بروز آسیب‌های اجتماعی
محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران که سابقه حضور در همین سمت در دوره چهارم شورای شهر را نیز در کارنامه کاری خود دارد، شب‌مردگی را یکی از تهدیدات جدی برای شهر می‌داند. این عضو شورای شهر تهران پیش از این در دیدار با شورایاران منطقه7 تهران به این مسئله اشاره کرده و گفته است: شب‌مردگی پدیده‌ای است که منشأ بروز و ظهور آسیب‌های جدی می‌شود و می‌توان مناطق 6 و 12 را برای این موضوع مثال زد.
در حالی که کارشناسان، توسعه شب‌مردگی را عاملی برای توسعه آسیب‌های اجتماعی می‌دانند نمونه‌های آن را می‌توان در محله هرندی یا برخی محله‌های دیگر دید.از سوی دیگر برای رفع این معضل راهکارهایی چون تشویق بخش خصوصی به ایجاد جاذبه‌های تفریحی و گردشگری چون هتل توصیه می‌شود. برگزاری جشنواره‌های شبانه در مکان‌های مناسب نیز از راهکارهایی است که برخی دیگر از کارشناسان برای مقابله با پدیده شب‌مردگی توصیه می‌کنند.
30 تیر چگونه زنده شد؟
خیابان 30تیر از نوروز 96و سپس از ماه رمضان امسال تجربه‌ای نو را کسب کرده است. خیابان 30تیر که به گذر ادیان معروف است و سابقه تاریخی و فرهنگی غنی از پایتخت را در خود جای داده در سال‌های اخیر به معضل شب‌مردگی دچار شده بود اما راه‌اندازی خیابان غذایی موجب شد تا فضایی متفاوت برای شهروندان ایجاد شود.
هم‌اکنون هر شب تعداد بسیاری از شهروندان به این خیابان مراجعه می‌کنند تا در فضایی پر از رنگ و نور دقایقی را در کنار خانواده‌شان سر کنند. این امر موجب شده تا معابر و فضاهای شهری اطراف خیابان 30تیر همچون پایانه فیاض‌بخش به‌دلیل حضور گسترده شهروندان و رونق کسب و کار از معضلاتی چون حضور افراد معتاد و کارتن‌خواب تا حدودی رهایی یابند. دکتر امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس درباره وجود چنین فضایی در شهر می‌گوید:
چنین اماکنی از نیازهای اصلی شهرها هستند. فردگرایی، تنهازیستن، از خود بیگانه‌شدن و در تنهایی به سر بردن از نتایج صنعتی‌شدن جامعه و به‌وجود آمدن روابط صوری در شهرهای بزرگ است. حتی باید چنین برنامه‌هایی را در خیابان‌های دیگر شهر نیز گسترش داد. به گفته وی محله‌های بسیاری در تهران وجود دارند که می‌توان با اجرای چنین برنامه‌هایی حیات دوباره به آنها داد یا نشاط بیشتر را در بین شهروندان این محله‌ها به‌وجود آورد.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: اطراف بازار، منیریه، امیریه و در شمیران که بافت معنوی و حس نوستالژیک دارند، می‌توان چنین برنامه‌هایی را اجرا کرد. به اعتقاد قرائی‌مقدم این کار موجب همدلی شده، سرمایه اجتماعی را بالا برده و از آسیب‌های اجتماعی هم جلوگیری می‌کند. ضمن اینکه این کار می‌تواند الگوی شهرهای دیگری چون شیراز، اصفهان و مشهد نیز شود.
تهرام 7247**1625
کپی شد
