شماره پنجاه و ششم فصلنامه علمی-پژوهشی «متین» که به صورت تخصصی به پژوهش در زمینه امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی می‌پردازد، توسط موسسه چاپ و نشر عروج منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، فصلنامه علمی- پژوهشی متین که دارای رتبه علمی-پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری است و در این شماره به مباحث فقهی، حقوقی پرداخته است.
مقاله «حجیت استصحاب کلی از دیدگاه امام خمینی(س) و میرزا حسن بجنوردی به قلم سید محمد موسوی بجنوردی و الهام شریعتی نجف آبادی نخستین مقاله این شماره مجله متین است. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: استصحاب کلی از دیدگاه دو اصولی معاصر؛ امام خمینی و میرزا حسن بجنوردی، مقایسه می‌شود. استصحاب کلی استصحابی مفهومی است که قابل صدق بر افرادی کثیر است که بر مبنای مشهور اصولیین به سه نوع تقسیم می‌شود. امام خمینی استصحاب را در کلی نوع اول و کلی نوع دوم جاری می‌داند. ایشان اشکال مهم و وارد بر کلی نوع دوم با قول به وحدت عرفیه پاسخ داده و سپس با بیان یک تفصیل که به اعتبار چگونگی لحاظ عرف نسبت به ویژگی‌های فردی یا قدر مشترک افراد است، کلی نوع سوم را تبیین می‌کنند. از دیدگاه ایشان در کلی نوع سوم اگر عرف، ویژگی‌های شخصی را مورد توجه قرار داده باشد، استصحاب جاری نیست ولی اگر ملحوظ عرف، قدر جامع افراد باشد استصحاب جریان دارد.
مقاله بعدی با عنوان «بررسی پیوند عضو با استفاده سلولهای بنیادی با رویکردی بر نظر امام خمینی(س) » نگاشته شده توسط سید مصطفی موسوی بجنوردی است. در چکیده این مقاله می‌خوانیم: تا چندی پیش تنها درمان بیمارانی که عضوشان را از دست می‌دادند پیوند عضو با استفاده از اعضای مصنوعی که با مشکلات جدی از قبیل کافی نبودن اهدا کنندگان، پس زدگی، نیاز به استفاده طولانی مدت از داروهای خاص و مسائل دیگر همراه بود. طی چند دهه اخیر با کشف و به کارگیری سلولهای بنیادی، در درمان بیماری‌های لاعلاج و پیوند اعضا، بافت سلول درجهت ترمیم عضو آسیب دیده و درمان بسیاری از بیماری‌های بدخیم و خوش خیم، در عرصه علوم پزشکی انقلاب عظیمی به وجود آورده است. مسئله حرمت یا جواز استفاده از سلولهای بنیادی، همچنین مالکیت انسان بر اعضا و سلولهای خود و امکان یا عدم امکان خرید و فروش اعضا و سلولهای بنیادی از جمله موضوعاتی است که موافقان و مخالفانی در حوزه‌های اخلاقی، مذهبی و حقوقی داشته است.
لازم به ذکر است که نظر امام در مورد پیوند اعضا این‌گونه است:« قطع عضو از میت جهت پیوند به عضو شخص زنده در صورتی که میت مسلمان باشد جایز نیست مگر این که حیات او متوقف بر آن باشد».
مقاله بعد با عنوان «بررسی رابطه قضا و قدر با اختیار از دیدگاه ملاصدار و امام خمینی(س)» به قلم اعلی تورانی و لاله شعبانی به رابطه بین این دو مفهوم در اندیشه‌های این دو فیلسوف اسلامی می‌پردازد. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم:
قضا و قدر از مسائل مهم در حوزه فلسفه و کلام به شمار می‌آید که در مواجهه با شبهات بسیاری، علی‌الخصوص در مسئله رابطه آن با اختیار انسان، قرار گرفته است. امام خمینی و ملاصدرا دو تن از صاحب نظران این حوزه هستند که پژوهش حاضر به تبیین و مقایسه آرای ایشان می‌پردازد و ضمن مقایسه به نتایج قابل توجهی در مسئله غامض قضا و قدر، دست پیدا کرده است و نشان خواهد داد که هر دو فیلسوف قضا و قدر الهی را موجب سلب اختیار انسانی ندانسته، بلکه بر آنند که اختیار، خود به موجب قضا و قدر الهی معین گردیده است.
سید حسن خمینی در مقاله‌ای تحت عنوان «حقیقت مجاز» می‌گوید: در این مقاله به چهار نظریه در تحلیل «حقیقت مجاز» اشاره شده است. سکاکی- بنابر تقریر صحیح از آن- با مشهور همراه شده و استماع لفظ را در معنای موضوع له می‌داند؛ با این تفاوت که برای بالابردن معنای بلاغی مجاز، از نظریه «ادعا» نیز بهره جسته است.
از سوی دیگر مرحوم شیخ محمد‌رضا اصفهانی و مرحوم میرزای قمی با تاکید بر استعمال لفظ در موضوع له در حقیقت و مجاز، تفاوت این دو را در وجود «ادعا» در معنای مجازی، جستجو کرده‌اند. در این میان امام خمینی به نظریه استاد خویش مرحوم شیخ محمد رضا اصفهانی گرایش یافته و آن را با بیان خویش بارور ساخته است.
« احیا و اصلاح، مقایسه رویکرد دینی شیخ و میرزا و امام(س)» از علیرضا شجاعی زند عنوان مقاله بعدی ست که در بخشی از آن آمده: تعبیر متفاوتی از نواندیشی دینی ارائه شده که فاقد وجه پارادکسیکال است و مستلزم هیچ عدول و تنازلی از دین و انصراف از نوگرایی هم نیست. این تعبیر از نواندیشی دینی می‌توان از ترکیب فکری- اجتماعی رایج در ادیان جهانی مدعی خاتمیت، یعنی «احیا» و «اصلاح» دینی به دست آورد.
مقایسه رویکرد و عملکرد امام خمینی با شیخ فضل‌الله نوری و میرزای نائینی از علمای فعال عصر مشروطه ضمن نشان دادن وجوه تمایز وامتیاز جریان توامان احیا و اصلاح، بر یکی از مصادیق محقق نواندیشی دینی در ادوار اخیر ایران، پرتوی بیافکند.
مقاله بعدی با عنوان «مبانی فقهی و قانونی طلاق زوجه غایب مفقود الاثر به علت انقضای چهار سال از تاریخ غیبت با عسر و حرج با رویکردی بر آرای امام خمینی(س)» نوشته سید حسین صفایی و زینب خیریه است که در بخشی از آن چنین می‌خوانیم: براساس نظر مشهور فقها و قانون مدنی، اگر مرد چهار سال غایب مفقود الاثر باشد، همسر او می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. سپری شدن مدت چهار سال از غیبت زوج در رابطه با طلاق زوجه‌ای که در حرج و مشقت است مسئله‌ای است که به بررسی آن پرداخته می‌شود.
در آخرین مقاله این شماره از فصلنامه پژوهشی «متین» با عنوان «جایگاه عرف در حقوق با رویکردی بر اندیشه‌های امام خمینی(س)» که توسط فهیمه ملک‌زاده و مونا احمدلو نگاشته شده است، می‌خوانیم: عرف از مسائل مهم حوزه حقوق است و می‌تواند در استنباط‌های عرفی و حقوقی و ارائه قرائت‌ها و تفسیرهای جدید حقوقی موثر باشد. با عنایت به این مهم در این مقاله سعی شده تا جایگاه عرف در حقوق با توجه به دیدگاه‌های امام خمینی(س) تببین و تحلیل شود.
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی(وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی) صاحب امتیازی این نشریه را برعهده دارد و آیت‌الله سید محمد موسوی بجنوردی نیز مدیر مسئول و سردبیر این نشریه خانم دکتر فاطمه طباطبایی قائم مقام سردبیر است.
