عباسیان در صدد بودند تا شهادت امام حسن عسکری علیه السلام را که به دست پلید خودشان صورت گرفته بود، مرگی طبیعی جلوه دهند غافل از آنکه نور پشت ابرها نمی ماند.
به گزارش خبرنگار جماران، هشتم ربیع الاول سال 260 هجری قمری بود که عباسی ها که مدت ها بود، وجود نازنین امام عسکری علیه السلام را مانع خود می دیدند، دست به ترورشان زدند و با خوراندن سم به ایشان، آن حضرت را به شهادت رساندند. در مطلب زیر به صحنه‌سازی خلیفه عباسی در به شهادت رساندن امام یازدهم شیعیان اشاره شده است:
معتمد، پانزدهمین خلیفه عباسی و سومین خلیفه معاصر امام عسکری(ع) است که چهار سال از دوران امامت امام در دوران این خلیفه گذشت. مورخان درباره معتمد نوشته اند: او فردی عیاش بود و بدیهی است که کسی که مدام در مستی و جام و شراب غوطه‌ور باشد، جایی برای رسیدگی به امور دیگر را ندارد. معتمد نیز مانند خلفای پیشین، همچنان امام عسکری (ع) را زیر فشار و زندان قرار داد. او دژخیمانی چون یحیی بن قتیبه و علی بن جرین را برای اذیت و آزار امام حسن (ع) گمارد.
اگر مورخان درباره مهتدی یعنی پسر عموی معتمد مطالبی تمجیدآمیز نوشته و تا حدی او را ستوده اند، در مقابل در بیان فساد اخلاق معتمد داد سخن داده اند و اتفاق نظر دارند که او شیفته عیاشی و خوشگذرانی بود و آن چه برای او مطرح نبود، کار و گرفتاری های مردم بود. از این جهت مردم نیز از او روی گردان بودند و چشم امید به برادر او به نام طلحه بن متوکل داشتند که معروف به موفق بود. زیرا به علت آن که معتمد به شدت در فساد اخلاق و شهوات غوطه ور شده بود، برادرش، موفق زمام امور را به دست گرفته بود.
مورخان در باب اقتدار موفق در عصر معتمد می نویسند: گرچه زمام خلافت به ظاهر در دست معتمد بود اما در واقع گرداننده خلافت موفق بود وبرای معتمد از خلافت نامی بیش نبود.
اوضاع سیاسی در زمان خلفای عباسی، دوران خفقان و فشار بود؛ به طوری که این فشار و خفقان در زمان امام عسکری(ع) به اوج خود رسیده بود که دو علت داشت. یکی این که در زمان امام یازدهم، شیعه به صورت یک قدرت عظیم در عراق درآمده بود و همه می دانستند که این گروه، حکومت هیچ یک از عباسیان را مشروع نمی دانند و هیچ گاه سر تعظیم در برابر آن ها فرود نمی آورند. دوم این که چون امام عسکری(ع) پدر منجی عالم بشریت بود، خاندان عباسی و پیروان آنان از طریق روایات و اخبار متواتر می دانستند که آن کسی که تار و مار کننده حکومت های خودکامه و براندازنده طاغوتیان است، همان مهدی موعود (عج) و از نسل امام عسکری(ع) است. به همین دلیل پیوسته مراقب امام یازدهم بودند تا بلکه بتوانند فرزندش را از میان بردارند.
معتمد عباسی که همواره از محبوبیت و نفوذ معنوی امام در جامعه نگران بود، سرانجام امام را به شکل پنهانی مسموم کرد. طبرسی می نویسد: «بسیاری از دانشمندان ما گفته اند امام عسکری(ع) بر اثر مسومیت به شهادت رسیدند، چنانکه پدرشان و جدشان و همه امامان، با شهادت از دنیا رفته اند.» کفعمی، دانشمند معروف شیعه نیز می گوید «او را معتمد مسموم ساخت» و محمد بن جریر بن رستم از دانشمندان شیعی در قرن چهارم معتقد است که «امام عسکری(ع) در اثر مسمومیت به درجه شهادت رسید».
یکی از نشانه های شهادت امام به وسیله دربار عباسی، تلاش هایی بود که معتمد عباسی در روزهای مسمومیت و شهادت امام، برای عادی جلوه دادن مرگ آن حضرت از خود نشان داد. «ابن صبّاغ مالکی» یکی از دانشمندان اهل سنت، از قول «عبید الله بن خاقان» یکی از درباریان عباسی نوشت: هنگام در گذشت ابو محمد حسن بن علی عسکری (ع) معتمد، خلیفه عباسی حال مخصوصی پیدا کرد که ما از آن شگفت زده شدیم و فکر نمی کردیم چنین حالی در او (که خلیفه وقت بود و قدرت را در دست داشت) دیده شود. وقتی «ابو محمد» (امام عسکری) رنجور شد، پنج نفر از اطرافیان خاص خلیفه که همه از فقیهان درباری بودند، به خانه او گسیل شدند. معتمد به آنان دستور داد در خانه ابو محمد بمانند و هرچه روی می دهد به او گزارش کنند. همچنین عده ای را به عنوان پرستار فرستاد تا ملازم او باشند و به «قاضی بن بختیار» فرمان داد ۱۰ نفر از معتمدین را انتخاب کند و به خانه ابو محمد بفرستد و آنان هر صبح و شام نزد او بروند و حال او را زیر نظر بگیرند.
بر اساس این نقل تاریخی، بعد از شهادت امام، هنگامی که پیکر آن حضرت آماده دفن شد، خلیفه، برادر خود، عیسی بن متوکل را فرستاد تا بر جنازه امام نماز بخواند. هنگامی که پیکر را برای نماز روی زمین گذاشتند، عیسی نزدیک رفت و صورت آن حضرت را باز کرد. و به علویان، عباسیان، قاضیان، نویسندگان و شهود نشان داد و گفت «این ابو محمد عسکری است که به مرگ طبیعی درگذشته است و فلان و فلان از خدمتگزاران خلیفه نیز شاهد بوده اند!! بعد روی پیکر امام را پوشاند و بر او نماز خواند، و فرمان داد برای دفن ببرند. البته این نماز جنبه تشریفاتی داشت و طرحی بود که خلیفه برای لوث کردن ماجرای شهادت امام ریخته بود و چنانکه در میان دانشمندان شیعه مشهور است، حضرت مهدی(عج) به طور خصوصی بر پیکر مطهر پدرشان بزرگوارش نماز گزاردند.
