امر مهمتر در نظر ما جمع کردن این تعداد بزرگ از سوری های داخل و خارج، از دولت گرفته تا مخالفان زیر یک سقف برای اولین بار از هفت سال پیش تا کنون، است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی به کنفرانس مذاکرات سوری-سوری در سوچی روسیه پرداخت و نوشت: کنفرانس مذاکرات نمایندگان ملت سوریه که روز گذشته پس از تأخیر دو ساعت و نیمه برگزار شد آن هم به دلیل اعتراض هیأت مذاکره کننده گروه های مسلح نزدیک به ترکیه به دلیل دو ستاره سبز در وسط رنگ های سرخ و سیاه پرچم سوریه، خوب نبود اما برگزاری آن با حضور 1600 عضو علاوه بر نمایندگان دولت سوریه و سه کشور برگزار کننده آن (روسیه، ایران و ترکیه) همانطور که در بیانیه پایانی آن آمده است، گامی موفقیت آمیز در مسیر ایجاد سیستم جدید جایگزین برای مذاکرات ژنو است که پس از هشت دوره گفت و گوی عقیم با دیوار شکست برخورد کرد.
همانطور که در بیانیه پایانی آمده است تشکیل کمیته های ریاستی و قانون اساسی از دل کنفرانس که نمایندگانی از دولت و مخالفان را در بر می گیرد تا قانون اساسی را تغییر ، ارتش را تشکیل و نهادهای امنیتی ایجاد کنند که تحت حاکمیت قانون اساسی باشند بی تردید امر مهمی است لیکن امر مهمتر در نظر ما جمع کردن این تعداد بزرگ از سوری های داخل و خارج، از دولت گرفته تا مخالفان زیر یک سقف برای اولین بار از هفت سال پیش تا کنون، است.
به باور ما موفقیت و دستاورد بارزتر کنفرانس تا کنون، شکستن دیوار روانی نشستن سوری ها در کنار یکدیگر و دست دادن آنها و تبادل آرا درباره حال حاضر کشور و آینده آن است. درست است همانطور که یکی از شرکت کنندگان در کنفرانس به روزنامه رأی الیوم گفت در روز نخست فضای محتاطانه ای حاکم بود ، لیکن این احتیاط در سایه حالت خشکسالی و عمق شکاف در موضع گیری ها درباره نزاع و دلایل آن و دخالت های خارجی متعدد، علاوه بر وجود«ماموران» گزارش نویس که در راهروها و سالن ها حضور دارند و ریز و درشت را رصد می کنند،قابل پیش بینی بود.
ایالات متحده آمریکا و همپیمانانش که از به حاشیه راندن سریع بر بستر بحران سوریه به دلیل موفقیت نظامی روسیه و همپیمانانش در میدان های نبرند، رنج می برند برگزاری این کنفرانس سوچی را نمی خواهند موفقیتش که دیگر جای خود دارد به همین دلیل تلاش کردند که آن را خنثی کنند و حالتی از سردرگمی در صفوف شرکت کنندگان و برگزارکنندگان به وجود بیاورند و این مساله از خلال دو بحران واضح شد اولی مخالفت« استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه،برای مشارکت در کنفرانس و سخنرانی کردن پس از سخنرانی افتتاحییه توسط«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه و دوم دستور دادن به نمایندگان مخالف سوری هوادار ترکیه برای خروج و مشارکت نکردن در این کنفرانس به مانند مشارکت نکردن هیأت عالی مذاکرات که مورد حمایت عربستان سعودی است.
پر واضح است که انحصار نمایندگی مخالفان سوری توسط هیأت عالی مذاکرات «متزلزل» شده است اگر نگوییم از بین رفته است و یک پیکره سوری گسترده تر از داخل و خارج بروز پیدا کرده است و این قابل توجه بود که شخصیت هایی مانند«هیثم مناع»،«قدری جمیل»،«احمد الجربا»، «میس کریدی» و «رندا قسیس» در سکوی اصلی طی جلسه افتتاحیه نشستند و این حکایت از آن دارد که این مجموعه نمایندگان شورای ریاستی مذاکرات سوچی و نماینده جدید مخالفان سوریه است که انتظار می رود که با دولت در دمشق مذاکره کنند و از حمایت سه کشور برگزار کننده مذاکرات یعنی ایران، ترکیه و روسیه برخوردارند و احتمال دارد که نام های جدیدی در دوره های جدید مذاکرات اضافه شود.
پرسشی که اکنون در اینجا مطرح می شود درباره اقدام بعدی این کنفرانس است؛ به عبارتی دیگر آیا این مذاکرات تبدیل به سیستمی دائمی می شود که به شکل دوره ای برگزار می شود و دارای رهبری و چارچوب کاری است یا اینکه دوره برگزاری آن یتیم است که برای مذاکرات ژنو که توسط سازمان ملل به راه افتاده سفارش هایی ارائه می کند و پس از آن نقش اش به پایان می رسد؟
ما بر این باور نیستیم که روسیه و به رغم دشواری ها، بخواهد که کنفرانسی «یتیم» برگزار کند بلکه می خواهد سیستم مذاکرات کامل بر اساس نقشه راه سیاسی واضح باشد که منجر به تدوین قانون اساسی جدید و انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی شود که هویت« سوریه جدید» را تعیین می کند.
رهبران روسیه به خوبی می دانند که پیروزی های نظامی بدون راه حل سیاسی که در تدوین عناصر اصلی آن طیف های مختلف دینی،مذهبی، نژادی و موسساتی سوریه در آن مشارکت داشته باشند، کامل نمی شود.
آمریکا در خروج نمایندگان کرد و مخالفان «عرب» مسلح در تلاش برای تخریب نقشه بلندپروازی های روسیه در آخرین لحظه موفق شد لیکن وجود ترکیه زیر چتر سوچی و نیازش به همپیمان روسی در سایه گسترده تر شدن شکاف و اختلاف میان ترکیه و ایالات متحده آمریکا به دلیل حمایت سیاسی و نظامی برای ایجاد دولت کرد در شمال سوریه چه بسا باعث شود که گروه های هوادارش را برای مشارکت نه در این دور مذاکرات بلکه در دور دوم و بعدی قانع کند.
اختلاف بر سر پرچم سوریه و رنگ های آن جوهری نیست بلکه بهانه ای برای خروج و عقب نشینی در آخرین لحظه بود زیرا دعوت هایی که برای شخصیت ها و هیأت های شرکت کننده فرستاده شد این پرچم را در برداشت اما هیچ کس اعتراض نکرد یا اینکه بیشتر معترضان می توانستند که هواپیما برای فرودگاه سوچی نگیرند و به سوچی نروند و لیکن مساله دستورها و نیروهای حاضر در نزاع بر سر سوریه در حال حاضر و آینده است.
اوضاع سوریه از ابتدای بحران تا کنون گل و بلبل نبوده است و پر از غافلگیری ها و تغییرات و اختلافات بوده است و ما بر این باور نیستیم که سوچی ازاین مقوله مستثنی است. راه برای رسیدن به ثبات و راه حل سیاسی و آشتی ملی و بازسازی همچنان بی آب و علف و پر از دشواری هاست.
کریم پورزبید
