رهبران عربستان سعودی که به تنش زایی علیه ایران روی آوردند و در مناسبت های مختلف اعلام کردند که روابط خود با ایران را از سر نمی گیرند، خودشان بودند که در کاهش تنش پا پیش گذاشتند زمانی که نرمش و انعطاف بی سابقه ای در مذاکرات مربوط به بازگشت حجاج ایرانی برای ادای مناسک حج و پایان تحریم حج از خود نشان دادند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به بهود روابط عربستان و ایران پرداخت و نوشت: روابط عربستان و ایران به دلیل آن که مسئولان دو کشور دریافتند که تنش و حملات رسانه ای دو جانبه و قطع هر نوع گفت و گویی نتایج برعکس پرهزینه ای دارد، شاهد بهبود سریعی است.
عطوان نوشت: اعلام آقای «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در زمینه موافقت دو کشور بر سر تبادل دیدارهای دیپلمات ها برای بازدید از سفارتخانه های بسته شده و صدور ویزا برای ورود به آنها به منظور انجام این مأموریت می تواند آغازی برای عادی سازی روابط و در نهایت کاهش شدت تنش به منظور بستر سازی برای بازگشایی سفارتخانه های بسته شده از زمان حمله به سفارت عربستان در سال 2016 باشد.
تحلیلگر معروف عرب در تحلیل نوشت: رهبران عربستان سعودی که به تنش زایی علیه ایران روی آوردند و در مناسبت های مختلف اعلام کردند که روابط خود با ایران را از سر نمی گیرند، خودشان بودند که در کاهش تنش پا پیش گذاشتند زمانی که نرمش و انعطاف بی سابقه ای در مذاکرات مربوط به بازگشت حجاج ایرانی برای ادای مناسک حج و پایان تحریم حج از خود نشان دادند و بیشتر شروط شان در این زمینه را کنار گذاشتند از جمله ضرورت گرفتن ویزای حج از سفارتخانه های کشور سوم و استفاده از شرکت های هواپیمایی غیر ایرانی. همچنین عربستان به ده دیپلمات ایرانی برای اشراف و نظارت بر ارائه خدمات به حجاج ایرانی ویزا داده و هر گونه مانعی که در مسیر ادای واجب حج است را برداشت.
این نویسنده عرب در ادامه نوشت: این نرمش و انعطاف به طور کلی با سخنانی که شاهزاده«محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در گفت و گویش با «داوود الشریان» همکار رسانه ای در سوم ماه می گذشته مطرح کرد در تناقض است، گفت و گویی که در آن ایران را به تلاش برای اشغال مناطق مقدس در مکه مکرمه و مدینه منوره متهم کرد و تهدید به حمله پیشگیرانه کرد که جنگ را به عمق ایران منتقل می کند و اشاره به برانگیختن آشوب ها داخل ایران کرد.
عبدالباری عطوان در ادامه تحلیل خود به دلایل انعطاف عربستانی ها پرداخت و نوشت: پرسشی که با قدرت خودش را مطرح می کند مربوط به دلایل این انقلاب و دگرگونی تدریجی در موضع عربستان سعودی درباره ایران و تمایل رهبران عربستان به گشودن آغوش خود به روی « دشمن» ایرانی اش به شکل سریعی چیست؟
برای پاسخ به این پرسش باید در چندین تحول مهم که خلاصه آنها را در پایین می آوریم، درنگ کنیم:
اول: شکست طرح آمریکا که عربستان سعودی بازیگر اصلی آن بود یعنی براندازی نظام حاکم بر سوریه. پس از گذشت تقریبا هفت سال از جنگ رهبران عربستان سعودی فهمیدند که «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه با حمایت ایران ، روسیه و حزب الله در قدرت باقی می ماند و این نتیجه ای که به آن رسیدند را به هم پیماناشان در میان مخالفان سوری اطلاع دادند.
دوم: گذشت دو سال و نیم از آغاز« توفان قاطعیت» در یمن و ناتوانی این توفان در رسیدن به هدفی که به منظور آن آغاز شد و آن شکست ائتلاف «حوثی ها و صالحی ها» و بازگرداندن« عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن به صنعا.
سوم: کاهش امکانات و ذخایر کلان مادی عربستان سعودی که قوی ترین سلاح عربستان است آن هم به دلیل کاهش بهای نفت و بیشتر شدن هزینه های جنگ های نیابتی است که در سوریه و یمن آنها را به راه انداخته است؛ جنگ هایی که باعث شده است که ذخایر مالی اش دچار فرسایش شود.
چهارم: صدور قانون مجازات کشورهای حامی تروریسم توسط آمریکا معروف به «جاستا» و اجازه دادن به خانواده های قربانیان حملات یازدهم سپتامبر 2001 برای شکایت از عربستان در دادگاه های آمریکایی و درخواست برای به دست آوردن غرامت.25 شکایت در این زمینه اکنون علیه عربستان سعودی ارائه شده است و غرامت های درخواست شده ممکن است به بیش از پنج تریلیون دلار برسد.
پنجم: رهبران عربستان سعودی اکنون اولویت محض را به جنگ سیاسی و اقتصادی داده اند که در حال حاضر علیه قطر به راه انداخته اند. آنها تلاش می کنند که ایران را در این جنگ بی طرف کنند و از دوحه به هر قیمت ممکن دور کنند.
ششم: «عملگرایی » ایرانی و صبر و حوصله زیاد ایرانی ها. این عملگرایی در نرمش سیاسی در قبال عربستان و استقبال تهران از هر گام عربستان به سمت گفت و گو و عادی سازی روابط متبلور شده است.
این نویسنده عرب در ادامه نوشت: گشودن آغوش عربستان سعودی به روی رهبران شیعه عراق که به مدت بیش از بیست سال خط قرمز بود و استقبال گرم از «سید مقتدی صدر» رهبر جریان صدر در عراق در ریاض و پیش از وی استقبال گرم از «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق، راه نزدیک تر و سریع تر برای عادی سازی روابط با ایران بود و اعلام آقای« قاسم الاعرجی» وزیر کشور عراق و نزدیک به الحشد الشعبی و ایران با هم مبنی بر اینکه عربستان خواستار وساطت دولتش برای بهبود روابط با ایران شده است، امر غیرمنتظره ای نبود ولی غیرمنتظره تکذیب این درخواست توسط مسئولان عربستانی بود که کشورشان تمام تلاش خود را به هر شیوه ممکن صرف می کند تا وساطت در این زمینه به منظور آرامش و گشودن درهای گفت و گو با خطرناک ترین و مهم ترین دشمن منطقه ای اش یعنی ایران صورت گیرد.
وی همچنین نوشت: آیا ما در برابر آغاز پایان جنگ نیابتی هستیم که دو کشور علیه یکدیگر در منطقه به راه انداخته اند یا این یک آتش بس موقت برای آن است که طرفین به ویژه عربستان سعودی نفسی تازه کنند؟
تحلیلگر مشهور عرب در ادامه نوشت: برای ما بسیار دشوار است که پاسخی قاطع در این زمینه بدهیم همه چیز در ابتدای راه است ولی آن چه می توانیم بگوییم این است که عبارت هایی مانند« مجوسی ها»،«رافضی ها» و «آتش پرست ها» از فرهنگ لغت فحش ها در عربستان و جنگ رسانه ای میان دو کشور در مرحله آینده ناپدید می شود و بعید نمی دانیم که «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران در ماه های آینده میهمان رهبران عربستان شود آن هم پس از تکمیل فرایند عادی سازی روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه های ایران در ریاض و عربستان در تهران.
عبدالباری عطوان در پایان تحلیل خود نوشت: آیا ما داریم درباره این پرونده غرق در خوش بینی می شویم آن هم به شیوه مبالغه آمیز؟ این را باور نداریم زیرا این گونه مقدمات به این گونه نتایج منتهی می شود...
