اجلاس جاده ابریشم موسوم به «یک کمربند، یک راه» در سایه تنش بر سر مشکلات تجاری میان چین و اتحادیه اروپا و همچنین آزمایش موشکی کره شمالی برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری آلمان گزارش داد در اجلاس جاده ابریشم نمایندگانی از بیش از 100 کشور شرکت داشتند که در میانشان 29 نفر از سران دولتی و حکومتی نیز دیده می شد.
اجلاس جاده ابریشم برای احیای این مسیر تجاری کهن در شهر «پکن» برگزار شد. این نشست قرار بود آسیا، آفریقا و اروپا را دوباره به هم نزدیک کند اما تنش میان اتحادیه اروپا و چین و همچنین آزمایش موشکی اخیر کره شمالی در همان آغاز کنفرانس خودنمایی کرد.
«شی جین پینگ» رئیس جمهور چین در مراسم افتتاحیه این اجلاس چارچوب برنامه بلندپروازانه جاده ابریشم نوین را در حضور رهبران کشورهای دنیا اعلام و وعده داد که برای احیاء جاده ابریشم قدیم 124 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند.
رئیس جمهور چین در مراسم افتتاحیه اجلاس دو روزه رهبران دنیا در پکن وعده داد که میلیاردها دلار برای بازسازی بنادر، جاده‌ها و خطوط آهن در کشورهای «جاده ابریشم نوین» سرمایه گذاری کند که 9 میلیارد دلار آن به عنوان کمک اقتصادی به کشورهای در حال توسعه و نهادهایی است که در مسیر جاده ابریشم نوین قرار دارند. او در سخنرانی خود تجارت را موتور اصلی توسعه اقتصادی خواند و وعده مقررات عادلانه، معقول و شفاف در تجارت و سرمایه گذاری بین المللی داد.
شی جین پینگ از پروژه ای عظیم سخن گفت که با چشم انداز سرمایه گذاری چندین میلیاردی برای احیای این مسیر تجاری کهن، آسیای مرکزی را با شرق این قاره پیوند می دهد. این رقم قرار است در بنادر، مسیرهای راه آهن و دیگر پروژه های زیرساختی سرمایه گذاری شود.
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، از این برنامه های چین استقبال کرده است. او در سخنرانی خود گفت: «مدل های پیشین توسعه شکست خورده و حمایت گرایی امروز دیگر به هنجار تبدیل شده است.»
پوتین افزود: «ما به ایده های تازه ای نیاز داریم».
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه نیز در سخنرانی خود تمایل جدی کشورش را برای همکاری با چین و دیگر کشورها در راستای ایده جاده ابریشم نوین اعلام کرد.
اردوغان اعلام کرد که جاده ابریشم، برنامه های زیرساختی کشورها و استانداردهای فنی را افزایش داده، دالان های میان قاره ای به خصوص در مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی را توسعه خواهد داد.
اردوغان با اشاره به اینکه موفقیت این پروژه در کشورهایی که در مسیر آن قرار دارند، موجب آسان تر شدن تجارت، همکاری های بیشتر در زمینه های گمرکی، از میان برداشتن موانع و ایجاد رابطه میان سرمایه گذاری ها با تشویق خواهد شد. وی همچنین ابراز داشت که امکان ایجاد جوی قوی در بخش سیاسی نیز با تشویق همکاری میان حکومت ها امکان پذیر خواهد بود.
وی گفت: «برنامه جاده ابریشم جدید که بیش از 60 کشور جهان را در بر می گیرد، مساحتی نزدیک به 40 میلیون کیلومتر مربع و 4.5 میلیارد از جمعیت جهان را در بر گرفته و پروژه ای مهم محسوب می شود.»
اما «بریگیته تسیپریس» وزیر اقتصاد آلمان (از حزب سوسیال دموکرات) در این اجلاس از تجارت آزاد حمایت کرد.
به گفته تسیپریس، اتحادیه اروپا طرفدار تجارتی آزاد است؛ چه با اعضای خود و چه با شرکای غیراروپایی اش.
اما تنش بر سر مشکلات تجاری میان چین و اتحادیه اروپا از همان آغاز بر اجلاس سایه انداخت. اروپایی ها ابتدا گفته بودند که نمی خواهند از بیانیه پایانی اجلاس که قرار است پس از گفت و گوها بر سر معضلات تجاری صادر شود، حمایت کنند. اما در نهایت در این بیانیه آمد: «شرکت کنندگان در این اجلاس با توسعه یک سامانه تجاری قانونمدار، آزاد و چندجانبه با سازمان تجارت جهانی در راس آن، موافقت کردند.»
امضا کنندگان این بیانیه از جمله چین، گفتند که چالش هایی که اقتصاد جهانی با آنها روبه رو است را تشخیص می دهند و از ابتکار عمل برای تقویت ارتباط میان آسیا و اروپا استقبال می کنند.
اعضای اروپایی شرکت کننده در اجلاس اعلام کرده اند که خواهان اجرای پروژه ها بر اساس قواعدی مانند شفافیت، مناقصه های علنی در جریان واگذاری پروژه ها و نیز رعایت هنجارهای اجتماعی و زیست محیطی هستند.
آزمایش موشکی کره شمالی نیز اندک زمانی پیش از افتتاح اجلاس، نشست پکن را تحت شعاع خود قرار داده بود.
وزیر خارجه چین در واکنش به آزمایش اخیر موشکی به کره شمالی نسبت به نقض قطعنامه شورای امنیت هشدار داد. کاخ سفید نیز از سازمان ملل خواست تا تحریم ها علیه کره شمالی را افزایش دهند. از زمان به قدرت رسیدن «دونالد ترامپ» در آمریکا، تنش ها بر سر آزمایش موشکی و گسترش برنامه اتمی کره شمالی افزایش یافته است.
چین هیاتی از کره شمالی را به اجلاس دعوت کرده بود، در حالی که پیونگ یانگ به دلیل تحریم های بین المللی و برنامه اتمی و موشکی اش به شدت مورد انتقاد جامعه جهانی و در درجه اول آمریکا است.
با اینکه چین همواره تاکید کرده که احیای جاده ابریشم تنها با تلاش های جهانی تحقق پذیر است، برخی از کشورها پکن را به انحصار طلبی متهم می کنند. آمریکا و ژاپن از جمله این کشورها هستند که پیش تر اعلام کرده اند، در اجلاس شرکت نخواهند کرد. ژاپن در این میان به ویژه به دلایل تاریخی از همکاری با طرح چین سر باز می زند و طرح پکن را قدرت نمایی رقیب خود می داند.
جاده ابریشم نوین - با نام رسمی «یک کمربند، یک راه» - ابتکار رئیس جمهور چین است که برای اولین بار در سال 2013 آن را مطرح کرد. این پروژه از دو بخش اصلی تشکیل شده است: کمربند اقتصادی راه ابریشم و راه ابریشم دریایی. هدف از این برنامه ایجاد یک منطقه اقتصادی یکپارچه و هماهنگ در مسیر کشورهای جاده ابریشم قدیم است اما به آن محدود نمی شود و به کشورهای جنوب شرقی و جنوب آسیا از جمله پاکستان گسترش خواهد یافت. این راه ابریشم نوین از سه مسیر شمالی، مرکزی و جنوبی تشکیل شده است. بخش شمالی چین را از طریق کشورهای آسیای مرکزی (قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان و ازبکستان) به روسیه و اروپا متصل می کند. مسیر مرکزی از آسیای مرکزی به ایران و خلیج فارس و همچنین ترکیه و دریای مدیترانه می رسد.
مسیر جنوبی هم از چین آغاز و به آسیای جنوب شرقی، جنوب آسیا و پاکستان و اقیانوس هند ختم خواهد شد. کشورهای این مسیر اکثرا عضو بانک سرمایه گذاری زیرساخت های آسیا است که به ابتکار چین تاسیس شده است.
چین برای ایجاد این بازار اقتصادی سه میلیارد نفری از سال 2013 قراردادهایی با 20 کشور و ده ها نهاد بین المللی امضا کرده است.
در این اجلاس دو روزه رهبران 29 کشور دنیا حضور داشتند که در میان آنها می‌توان به نخست وزیران اسپانیا، ایتالیا، یونان و مجارستان اشاره کرد. دبیر کل سازمان ملل، رئیس بانک جهانی و همچنین رئیس صندوق بین المللی پول هم از مهمانان این اجلاس هستند.
وزیر اقتصاد ایران نیز در این اجلاس حضور دارد. ایران نیز از جمله کشورهایی است که از طرح احیای جاده ابریشم استقبال کرده است.
