صفوف مخالفان سوری مخالف «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه پیش از هر زمانی شاهد اختلاف است و به نظر می رسد که خودشان را در حالی برای مذاکرات صلح در هفته جاری آماده می کنند که روحیه آنها به دلیل شکست در «حلب» و ناتوانی در متحد شدن به شکل یک نیرو برای حفظ اراضی باقی مانده شان بسیار پایین است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری رویترز در گزارشی به اختلاف و چند دستگی مخالفان سوری پیش از برگزاری نشست آستانه پرداخت و نوشت:دیپلماسی جدیدی که روس ها به عنوان هم پیمانان سوری ها هدایت می کنند ، شکاف و اختلاف های زیادی در میان مخالفان سوری را فاش کرد که در سایه از هم پاشیدگی قدیمی گروه های اش در اثر رقابت منطقه ای و روابط شان با کشورهای مختلف و درگیری های فکری درباره دنبال کردن اهداف سوری ملی یا سنی تندرو، رئیس واضحی ندارند.
شمار زیادی از فرماندهان برجسته مخالفان در نزاعی که از شش سال پیش تا کنون در جریان است، کشته شدند و تعداد زیادی ائتلاف های نظامی و سیاسی تشکیل دادند که همه به سرعت از هم پاشید.پس از شکست مخالفان در حلب در ماه گذشته تلاش آنها برای متحد کردن شاخه های تندرو و میانه روی مسلح از هم پاشید.
برخلاف آن، اسد همچنان به مانند گذشته و از ابتدای درگیری ها در این کشور با کمک هم پیمانان روس و ایرانی برای ماندنش در قدرت، قوی است این در حالی که اختلاف اهداف کشورهای خارجی که به گره های مسلح کمک می کنند ،شدت چند دستگی و شکاف میان این گروه ها را افزایش داده است.
هیأت مخالفان سوری که در مذاکرات با دولت سوریه که روز دوشنبه هفته جاری در آستانه پایتخت قزاقستان آغاز می شود، نماینده بخشی از مخالفان به اصطلاح میانه رو است که با نیروهای دولتی در چارچوب ائتلاف سست به نام ارتش آزاد سوریه،درگیر هستند.
این هیأت بیشتر از گروه هایی تشکیل شده است که در شمال سوریه با حمایت ترکیه می جنگند اما گروه های معارض دیگری که نزدیک به ایالات متحده و عربستان هستند، نادیده گرفته شدند.
ریاست هیأت مخالفان را «محمد علوش» رئیس دفتر سیاسی گروه«جیش الاسلام»است که پایگاه اصلی این گروه در نزدیکی دمشق است.
علوش که در خارج از سوریه به سر می برد برای این ماموریت نه به دلیل نفوذش در گروه های مسلح انتخاب شد زیرا چنین نفوذی ندارد بلکه به این دلیل انتخاب شد که عضو هیأت عالی مذاکرات است که ائتلافی است که با حمایت سعودی-غربی در سال 2015 تشکیل شد.
حتی هیأت عالی مذاکرات که وسیع ترین هیأتی است که از ابتدای جنگ در سوریه تشکیل شده است برای مذاکرات آستانه دعوت نشده است.
رئیس هیأت عالی مذاکرات یعنی«ریاض حجاب» نخست وزیر سابق سوریه شخصیتی است که معارضان به اصطلاح میانه رو، وی را «ویترین»خود به شمار می آورند لیکن نقش اش بیشتر نزدیک به سخنگوی تعداد زیادی از گروه های مسلح فعال روی زمین است و او نیز به آستانه نمی رود.
هیأت عالی مذاکرات امیدوار است که مذاکرات آستانه گامی در مسیر مذاکرات صلح جدید در ژنو شود لیکن در حالی که روسیه گفته است آستانه هدفش این است که مکمل نشست ژنو باشد برخی از معارضان این بیم را دارند که مسکو تلاش کند فرایند مذاکراتی که از آنها حمایت می کند را با فرایندی که سازمان ملل بر آن نظارت دارد جایگزین کند و می خواهد اختلاف ها و شکاف در اردوگاه مخالفان را بیشتر کند.
تشدید اختلاف ها
تحرکات روسیه برای صلح در سوریه همچنین باعث شکاف و اختلاف میان شاخه های به اصطلاح میانه رو و شاخه های تندروی گروه های مسلح شد امری که باعث تشدید تنشی شد که منجر به درگیری میان این گروه در «ادلب» مرکز اصلی باقی مانده در دست گروه های مسلح شد.
آتش بسی که با میانجی گری روسیه و ترکیه در ماه پیش برقرار شد گروه های تندروی اصلی در شمال غرب سوریه را یعنی جبهه فتح الشام یا همان جبهه النصره را مستثنی کرد.همچنین اعتماد به نفس اردوگاه مخالفان پس از سلسله حملات هوایی که فرماندهان گروه های مسلح را هدف قرار داد، از هم پاشید.
همه اینها به نفع اسد در زمانی است که هم پیمانان روس و ایرانی اش تمایل به این دارند که تلاش های دیپلماتیک را در خصوص سوریه هدایت کنند این در حالی است که «دونالد ترامپ» اشاره کرده است که حمایت مالی از معارضان سوری به اصطلاح میانه رو را پس از به قدرت رسیدنش قطع می کند.
گروه های مسلح سوری که در مذاکرات آستانه مشارکت می کنند می گویند که این نشست باید بر تقویت آتش بس تمرکز کند و آنها با رایزنی های سیاسی مخالف هستند به رغم آن که اسد گفته است که آماده این گونه رایزنی هاست.
یکی از فرماندهان گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه گفت که اگر مذاکرات آستانه مربوط به آتش بس و رسیدن کمک های انسانی شود این امر مثبتی است اما اگر امور سیاسی را در آستانه مورد بحث قرار دهند این خوب نیست زیرا این کار باعث می شود نیروهای سیاسی دیگر به حاشیه رانده شوند.
پس از سال ها دیپلماسی شکست خورده، روسیه می گوید که می خواهد از صلح با تعامل مستقیم با گروه های مسلح در سوریه حمایت کند. و نیز می گوید که هدف از مذاکراتی که ایران در آن مشارکت می کند، تقویت آتش بس است.
ترکیه نیز – که از مخالفان مسلح بشار اسد حمایت می کند- از فرایند صلح جدید حمایت می کند و باور بر این است که بر مخالفان مسلح فشار آورده است که به آستانه بروند.
این مساله تغییر در اهداف ترکیه در سوریه را نشان می دهد به طوری که اولویت کنونی ترکیه مقابله با گروه های مسلح کرد و داعش در نزدیکی مرزهایش است.
چشم انداز نامشخص
پیش بینی ها درباره گروه های مسلح به اصطلاح میانه رو پس از آن که ترامپ اشاره کرد که حمایت آمریکا از گروه های مسلح سوری را متوقف می کند، در هاله ای از ابهام فرو رفته است. واشنگتن گروه های مسلح سوری را به موجب برنامه کمک کردن از آنها که مورد حمایت ایالات متحده آمریکا و کشورهای عربی و ترکیه بود،تسلیح و تجهیز می کرد.
در حالی که آمریکا برای حضور در نشست آستانه دعوت شد از عربستان سعودی و قطر برای این نشست دعوت نشده است.
در همین حال، اسد استفاده زیادی از اختلاف و شکاف در صفوف گروه های مسلح طی نزاع شش ساله برده است. هم پیمانان خارجی اسد نقش حیاتی در کمک به تقویت کنترل بخش غربی کشور سوریه بازی کردند به رغم آنکه بخش وسیعی از اراضی در شمال و شرق کشور در کنترل گروه های مسلح کرد و اشغال گروه تروریستی داعش است.
بسیاری از گروه های مسلح که با نیروهای دولتی در غرب کشور جنگیدند با داعش و برخی مواقع با کردها نیز جنگیده اند.به رغم آن که قدرت شان کم شده است اما همچنان بر مساحت های بزرگی از اراضی از جمله استان ادلب تقریبا به طور کامل در شمال غرب سوریه سیطره دارند.
آتش بس شامل گروه های تروریستی و تندرو مانند جبهه فتح الشام همان جبهه النصره سابق که مرتبط با القاعده بود، نمی شود.پس از حمله به فرماندهان جبهه فتح الشام در سلسله حملات هوایی اخیر آمریکا، تنش میان گروه های مسلح افزایش یافت و این حملات هوایی اتهام به خیانت را میان گروه های مسلح دامن زد.
جبهه فتح الشام(جبهه النصره) پنج شنبه گذشته حمله شدیدی به گروه های تندرو قوی دیگر مانند احرار الشام در استان ادلب انجام داد.این دو گروه تروریستی تا چندی پیش مذاکراتی را برای ادغام انجام داده بودند.
