تحولات سیاسی درمنطقه وجهان عرب درطی هفته های اخیرخیزش وشدت بی سابقه ای پیدا کرده است.درکشورهایی همچون تونس ،مصر،یمن،اردن والجزایر ،مردم به خیابان ها آمده وخواستار اصلاحات هستند.گذشته ازاینکه مردم این کشورها ازسیستم های غیرمردمسالارخود خسته شده اند، این تحولات دومینویی نشان دهنده آن است که دنیا با با ده سال قبل بسیارتفاوت کرده است.دیگریک حاکم ورژیم سرکوبگر قادرنیست درجغرافیای بسته ای با آسودگی حکمرانی کند.بلکه با وجود وسایل ارتباطی جدید ونسل جوان تحصیل کرده ومرتبط با این وسایل، مرزها برداشته شده و دریک لحظه همسایگان سابق که شهروندان جهان مشترک ماهواره ای وایتنرتی جدید محسوب می شوند، کوچکترین اتفاقات،حتی درمحله های دورافتاده را به اطلاع یکدیگرمی رسانند.دراین جهان جدید وکشورهایی که اغلب آنان دارای اکثریت جمعیت جوان می باشند،حکمرانی سنتی پاسخگوی خواسته ها نیست.بلکه این جوانان خواستارحکمرانانی درشان خود وجهان جدید خود هستند.اما این به معنای آن نیست که رژیمی همچون رژیم مصر به سادگی دست ازاقتدار30 ساله خود برداشته ویا حامیان امریکایی واسراییلی آن به سادگی صحنه را خالی کنند.آنها پی برده اند که تاریخ مصرف مبارک پایان یافته،پس تمامی تلاش خودرا می کنند تا با تغییریک مهره ،سیستم را نجات دهند.درهمین رابطه پایگاه اطلاع رسانی جماران گفت وگویی با صباح زنگنه ،کارشناس مسائل بین الملل و مشاور قوه قضاییه انجام داده که آن را می خوانیم:
با توجه به تحولات مصر وهمه گیر شدن موج آزادی خواهی میان کشورهای اردن ، یمن و تونس سونامی جدیدی در جهان عرب آغاز شده است که نتیجه اعتراض های مردمی به حکومت های خودکامه است. از نظر شما این حرکتها از کجا وچه زمانی آغاز شده است؟
حرکتهای مردمی ، جنبش هایی با ریشه های ممتد تاریخی و نتیجه متراکم شدن فشارها و نارضایتی هایی هستند که در عرصه سیاسی آشکار می شوند.قطعا تاثیرات اندیشه ها و طرحهای حضرت امام خمینی(س) در سی ، چهل سال قبل آثارش را بر جای گذاشته است، و امکان برقراری یک نظام مستقل از نظام های خارجی را در ذهن های مردم منطقه ایجاد کرده که رفته رفته آشکار می شود. از طرف دیگر رویه حکومتها با ملت باعث افزایش نارضایتی و اعتراض مردم به حکومت می شود. ما شاهد تداوم حاکمیت یک شخص خاص به مدت طولانی و وابستگی این افراد به قدرتهای خارجی بوده ایم که باعث انزجار مردم می شود.عوامل دیگری نظیر وضع معیشتی ،ظلم و بی عدالتی ،فقدان آزادی و عدم وجود فضای مناسب برای ایفای نقش گروههای اجتماعی نیز در بروز چنین تحولاتی دخیل هستند.
به نظر می رسد در مصر شرایط بحرانی تر از تونس است. تحلیل گران معتقدند وضعیت معیشتی مردم در مصر به مراتب بدتر از مردم تونس است،از دیدگاه شما این وضعیت معیشتی چقدر در اعتراضات مردم دخیل است؟
وضعیت نامناسب،افزایش فشارهای اقتصادی ، فقدان امکان تخصیص درآمدها در پیدایش چنین بحرانی نقش عمده ای دارند که طبعا به گونه های مختلف تجلی پیدا میکند. حساس ترین اتفاق در مصر، وضعیت انتخابات مجلس ملی مصر بود که همه احزاب مخالف از صحنه انتخابات کنار گذاشته شدند و آثار نامطلوبی به جای گذاشت.
اوباما از اعتراض های مردمی در مصر حمایت کرده است و از دولت قاهره خواسته که به مطالبات مردم توجه کند.این در حالی است که آمریکایی بودن رژیم مبارک بر همگان آشکار شده است.چه تحلیلی از این رویکرد دارید؟ما شاهد وقوع همین قضیه در تونس نیز بوده ایم.امریکا از یک طرف حامی رژیم بن علی است و از طرف دیگر از اعتراض های مردمی حمایت می کند. آیا امریکا در صدد تغییر صوری رژیم های منطقه حامی خود است؟
این اقدامات برای جلوگیری از وضعیت بدتر احتمالی است.نارضایتی مردم مصر به حدی افزایش یافته است که موجب تغییرات ریشه ای در نظام حکومتی مصر شده است. بدین منظور امریکا اعلام می کند که طرفدار مردم است و خواسته مردم را مورد توجه قرار می دهد. این واکنش دقیقا مانند رفتار قاتلی است که در آغاز شخصی را می کشد و بر سر قبرش گریه می کند.
در اعتراض های مصر و تونس شاهد هستیم که رهبران مشخصی ندارند و اکثر حرکت ها مردمی و خودجوش هستند.آینده این حرکت ها را چگونه پیش بینی می کنید؟
این وضعیت روند و روش جدیدی از اعتراض ها را نشان می دهد.مهم نیست که مردم مصر رهبر مشخصی ندارند،مردم به صحنه آمده اند و سخن هایشان شبیه هم است. و به نقطه و دیدگاه مشترکی نیز در عرصه سیاسی رسیده اند. در یک حکومت امنیتی نگرانی رهبران از اینکه در معرض دید دستگاههای امنیتی قرار بگیرند مانع از حضور آنان می شود. نسل جوان در مصر با پیشتازی در این حرکت ، قطعا برای تحقق یک روند در مدیریت و رهبری این جریان را ادامه خواهد داد.
